بهبود کسب‌وکار گیاهان دارویی با چاشنی نوآوری/ 3 هکتار زمین به کشت و اصلاح گیاهان اختصاص یافت

گروه استان‌های خبرگزاری آنا، حسین عقابی؛ اردیبهشت ۹۸ از طرف معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی دستورالعمل راه‌اندازی سراهای نوآوری این دانشگاه به‌منظور ابلاغ به واحدهای دانشگاهی اعلام نهایی شد. سراهای نوآوری‌ای که شامل زیرساخت‌های فناوری و نوآوری، پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، مراکز TTO، مراکز شتاب‌دهی، مراکز کسب و کار، مراکز ثبت اختراع و مراکز خدمات فناوری هستند و به‌صورت متمرکز ایجاد می‌شوند.

معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی اعلام کرد که با توجه به ظرفیت استان‌های دانشگاه آزاد اسلامی در هر استان بین یک تا چند سرای نوآوری ایجاد و به‌صورت واحد فناوری مانند واحدهای دانشگاهی فعالیت می‌کنند و مسائل مالی و قراردادی آن‌ها کاملاً به‌صورت جداگانه انجام می‌شود.

سراهای نوآوری در اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور علاوه بر این‌که می‌توانند در محدوده دانشگاهی تأثیرگذار باشند و افراد بسیاری را به سمت شرکت‌های دانش‌بنیان سوق دهند و شرکت‌های کارآفرین ایجاد کنند در رونق تولید و اقتصاد مقاومتی نیز نقش بسیار مؤثری ایفا خواهند کرد.

هفته دوم شهریور (۱۲ شهریور ۹۸) و بعد از ابلاغ دستورالعمل راه‌اندازی سراهای نوآوری، این اعلام و وعده محقق شد، وعده‌ای که چهار ماه بیشتر طول نکشید و نشان داد دانشگاه آزاد اسلامی در عرصه علم و فناوری و حرکت به سمت دانشگاه‌‌های کارآفرین و نسل چهارمی جدی است. در این راستا چهار سرا در نقاط مختلف کشور افتتاح شد و ابتدا دو سرای نوآوری در دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان با محور «صنایع فلزی و ماشین‌سازی» و «کشاورزی» با رویکردی ملی کار خود را آغاز کرد.

بعد از این، دو سرای نوآوری در استان اصفهان در دانشگاه آزاد اسلامی استان گلستان هم نخستین سرای نوآوری در دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان با محور کشت، تجاری‌سازی و صادرات گیاهان زینتی گشایش یافت. چهارمین سرای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی با عنوان ارتقای عملکرد اسب اصیل ترکمن در واحد دانشگاهی علی‌آباد کتول گشایش یافت.

حالا و بعد از حدود ۲ سال که از ابلاغ دستورالعمل راه‌اندازی سراهای نوآوری می‌گذرد و تعداد این سراها در واحدهای دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی در سراسر کشور به عدد ۳۰ نزدیک شده و درخواست ایجاد سراها با توجه به ظرفیت واحدهای دانشگاهی در شورای مدیریت فعالیت‌های اقتصاد دانش‌بنیان دانشگاه آزاد اسلامی در حال بررسی و اخذ مجوز است.

خبرگزاری آنا در سلسله گفت‌وگوها و گزارش‌هایی با عنوان «تبدیل فناوری به ثروت» مجموعه مأموریت‌ها، فعالیت‌ها و دستاوردهای سراهای نوآوری ایجادشده در واحدهای دانشگاهی را پیگیری و بررسی می‌کند.

بیشتر بخوانید:

جذب ۸ هسته فناور در سرای نوآوری فرش ماشینی

۴ تیم فناور در سرای نوآوری مبل و منبت مستقر می‌شوند

۱۳ دستاورد سرای نوآوری کشت و تجاری‌سازی گیاهان زینتی

«سرای نوآوری گیاهان دارویی» (از نخستین سراهای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی) به‌عنوان نهاد اجتماعی بر مبنای ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های موجود دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) در چارچوب آیین‌نامه جامع بازار فناوری و سرای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی و به‌منظور هم‌اندیشی و هم‌افزایی در حوزه تولید، فرآوری گیاهان دارویی و تولید محصولات نهایی راه‌اندازی شد.

راه‌اندازی این سرا به‌دلیل ضرورت و نیاز به نوآوری در حوزه تولید مواد اولیه و داروهای گیاهی است. فرآورده‌های گیاهی از ارزش و اهمیت خاصی در تأمین غذا، بهداشت و سلامتی جوامع به لحاظ درمان و پیشگیری از بیماری‌ها برخوردار هستند.

خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت و برای اطلاع از فعالیت‌ها و دستاوردهای سرای نوآوری گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) با کامران صفوی، رئیس این سرای نوآوری گفت‌وگو کرده است که در ادامه خواهیم خواند.

آنا: دلایل انتخاب دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) برای ایجاد سرای نوآوری گیاهان دارویی چه بود و فعالیت‌ها از چه زمانی آغاز شد؟

صفوی: سرای نوآوری گیاهان دارویی در راستای اسناد بالادستی حوزه گیاهان دارویی راه‌اندازی و فعال شده است. از راهبردهای مهم سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی ساماندهی نظام آموزش، پژوهش و توسعه فناوری و نوآوری در حوزه گیاهان دارویی و فرآورده‌های گیاهی و ایجاد انسجام و همکاری‌های مستمر و مؤثر میان مؤسسات، شرکت‌ها و تشکل‌های مرتبط با حوزه گیاهان دارویی اعم از دولتی یا خصوصی نام برده می‌شود.

از طرفی بازار محصولات گیاهان دارویی رو به رشد و گسترش است و ضرورت دارد زمینه‌های نوآوری و فن‌آفرینی در این حوزه با سرعت بیشتری تقویت شود. به‌عنوان نمونه میزان تقاضای داخلی و جهانی برای بسیاری از گونه‌های گیاه دارویی به‌دلیل افزایش و تنوع نیازهای بشر رو به افزایش است.

بخش اعظمی از گونه‌های دارویی و معطر از طبیعت جمع‌آوری می‌شوند که این افزایش تقاضا برای این گونه‌ها باعث تخریب و بهره‌برداری بی‌رویه از آنها در طبیعت شده و بسیاری از گونه‌های وحشی دارویی به‌دلیل برداشت بی‌رویه و ناپایدار در معرض تخریب و انقراض قرار گرفته‌اند.

تنها راه تأمین نیازهای روزافزون ترکیبات دارویی چیست؟

با توجه به نیاز روزافزون به گیاهان دارویی و صنعتی قابل برداشت از زیستگاه‌های طبیعی و نیز تخریب روزافزون رویشگاه‌های طبیعی آنها به نظر می‌رسد تولید این گونه‌ها در سیستم‌های زراعی و گلخانه‌ای بتواند به‌عنوان  استراتژی مهم در تأمین بازار رو به گسترش جهانی عمل کند؛ بنابراین کشت گلخانه‌ای و زراعی، فرآوری و تولید مواد اولیه از گیاهان دارویی به‌صورت صنعتی، تنها راه تأمین نیازهای روزافزون ترکیبات دارویی حال و آینده است.

جوابگو نبودن رویشگاه‌های طبیعی، ضرورت انجام تحقیقات در زمینه زراعی و گلخانه‌ای کردن و کاشت گیاهان دارویی را به وجود آورده و  حال تغییر کاشت از کاشت طبیعی به کاشت گلخانه‌ای و زراعی و تولید صنعتی و انبوه انواع مواد اولیه مورد نیاز صنایع غذایی و دارویی، نیازمند نوآوری و انجام تحقیقاتی بوده که در سرای نوآوری گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) به‌عنوان موضوع مهم مد نظر قرار گرفته است.

استان اصفهان 10 میلیون و 700 هزار هکتار مساحت دارد که 6 میلیون و 300 هزار هکتار از آن را مراتع تشکیل می‌دهد. 2 هزار گونه گیاهی در رویشگاه‌های این استان می‌روید که 400 گونه(برخی آمارها 300 گونه) آن ارزش دارویی و صنعتی دارد و از لحاظ تنوع اقلیمی، بیشترین و متنوع‌ترین تولید گیاهان دارویی در کشور را داراست. از مهم‌ترین گیاهان دارویی کشت‌شده در این استان می‌توان به گل محمدی، زعفران، موسیر، آلوئه‌ورا، نعناع فلفلی، بابونه، کاسنی، گل‌گاوزبان، بادرنجبویه، زیره سبز و سیاه، اسطخودوس و کرفس نام برد.

توسعه سرا‌ی گیاهان دارویی با توجه به مزیت‌های استان اصفهان

ازجمله فرصت‌های موجود در استان و دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) برای راه‌اندازی سرای نوآوری گیاهان دارویی می‌توان همجواری با نه استان دیگر، وجود ظرفیت کشاورزی روبه رشد در استان اصفهان، راه‌اندازی کریدور علم و فناوری کشور در اصفهان، جامعه جوان متخصص جویای کار این استان و وجود نیروهایی متخصص در زمینه‌هایی مورد نیاز سرا در استان را نام برد.

مزیت‌های نسبی استان اصفهان در بعضی از زمینه‌ها ازجمله پزشکی، کشاورزی و گیاهان دارویی ... که می‌توانند محور فعالیت‌های توسعه‌ای سرا باشند، وجود تعداد زیاد دانشجویان، فارغ‌التحصیلان و پژوهشگران، وجود چند دانشگاه بزرگ، توانمندی بالقوه و بالفعل هیئت علمی با رتبه‌های بالای علمی و امکان برقراری ارتباط با سایر مراکز تحقیقاتی و تجاری استان ازجمله دلایل ایجاد سرای نوآوری گیاهان دارویی است.

ارائه بسیاری از خدمات و مشاوره‌های مورد نیاز هسته‌ها و واحدهای فناور، برگزاری سالانه نمایشگاه محصولات و خدمات وابسته کشاورزی در محل نمایشگاه بین‌المللی و وجود آزمایشگاه‌های مجهز در زمینه فعالیت‌های سرای گیاهان دارویی در دانشگاه آزاد اسلامی از دیگر دلایل ایجاد سرای نوآوری گیاهان دارویی بوده است.

آنا: از ابتدای آغاز کار سرای نوآوری در واحد متبوع شما چه فعالیت‌هایی صورت گرفته است؟

صفوی: اختصاص فضای سرای نوآوری برای استقرار بخش‌های مختلف سرا ازجمله آکادمی مهارت و خلاقیت، شتاب‌دهنده، فروشگاه محصولات فناورانه، آزمایشگاه تخصصی و دفاتر شرکت‌های فناور از فعالیت‌های انجام‌شده در راستای راه‌اندازی سرای نوآوری بوده و راه‌اندازی بخش دوم ساختمان تجاری‌سازی سرا برای تولید محصولات فناورانه با مجوز سازمان غذا و دارو از دیگر اقدامات صورت گرفته است.

شرکت «رویش جاودان فرهیختگان» ثبت شد

ازجمله فعالیت‌های صورت گرفته می‌توان رایزنی برای راه‌اندازی مرکز نوآوری و تجاری‌سازی با همکاری صندوق پژوهش و فناوری استان اصفهان به‌منظور سرمایه‌گذاری و تجاری‌سازی محصولات فناورانه و ارائه خدمات و سرویس‌دهی به شرکت‌های فناوری را نام برد که پس از اخذ مجوز از سازمان مرکزی ثبت شرکت با عنوان رویش جاودان فرهیختگان انجام شده است.

راه‌اندازی آزمایشگاه تجاری‌سازی

راه‌اندازی آزمایشگاه تجاری‌سازی از دیگر اقدامات صورت گرفته در سرای نوآوری گیاهان دارویی بوده و آزمایشگاه مستقل در ساختمان تجاری‌سازی سرا برای انجام آزمایش‌ توسط هسته‌ها و شرکت‌های فناور تجهیز و راه‌اندازی شده است.

در بخش تجاری‌سازی استفاده از ظرفیت زراعی و کشت گیاهان دارویی در استان مد نظر قرار گرفته که در راستای اجرایی کردن آن تیم تخصصی از واحدهای منتخب استان بازدید کرده و به بررسی شرایط آب و هوایی، خاک و سایر موارد مطرح پرداختند.

در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان 3 هکتار زمین زراعی مورد تصویب قرار گرفته که به کشت گیاهان دارویی و اصلاح آنها اختصاص می‌یابد و اکنون کشت بخشی از آن به کشت گل همیشه‌بهار اختصاص یافته است.

آنا: نحوه تعامل و همکاری نهادها و سازمان‌های مربوط با سرای نوآوری شما به چه صورت بوده و آیا تفاهم‌نامه و یا قراردادی در زمان فعالیت سرا تبادل شده است؟

صفوی: با توجه به آیین‌نامه جامع بازار فناوری و گسترش و معرفی فعالیت‌های سرای نوآوری گیاهان دارویی، عقد تفاهم‌نامه‌ها با شرکت‌های مختلف مورد توجه قرار گرفت که تفاهم‌نامه‌های با صندوق پژوهش و فناوری استان اصفهان، شرکت داروسازی باریج اسانس، انجمن علمی گیاهان دارویی ایران-شاخه اصفهان، شرکت زیست محصول پارسیان-شتاب‌دهنده لاکتوویژن، اتحادیه عطاران، شرکت بهین آزمون پارتاک، شبکه پژوهش و فناوری استان اصفهان و شرکت پرسیس ژن پار منعقد شده است.

با توجه به بازدیدهای انجام شده از واحدهای دانشگاهی استان اصفهان و بررسی ظرفیت‌های موجود در حوزه گیاهان دارویی، عقد تفاهم‌نامه‌های همکاری در حوزه‌های آموزش کسب‌وکار، نوآوری و تجاری‌سازی مدنظر قرار گرفته که ازجمله واحدهای دانشگاهی همکار می‌توان واحد دانشگاهی شاهین‌شهر، فریدن، تیران و شهرضا را نام برد.

آنا: با توجه به فعالیت متمرکز سرا در زمینه زیرساخت‌های فناوری و نوآوری، پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، TTO، شتاب‌دهی، کسب‌وکار، ثبت اختراع و مراکز خدمات فناوری چه فعالیتی در سرای متبوع شما صورت گرفته است؟

صفوی: مرکز رشد واحدهای فناوری فرآورده‌های گیاهان دارویی و طب سنتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) پس از بازدید هیئتی از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سال 1388 تصویب و راه‌اندازی شد.

پذیرش دانشجویان و فارغ‌التحصیلان در قالب واحدها و شرکت‌های فناوری

طی این سال‌ها مرکز با در اختیار قراردادن امکانات متعدد ازجمله امکان استفاده از کتابخانه و کتابخانه دیجیتال، رایزنی با شرکت‌ها و سازمان‌های مورد نظر واحدهای فناوری در راستای حمایت از ایده آنها، اختصاص فضای اداری و کارگاهی، اختصاص تلفن و آب و برق، امکان استفاده از تجربیات مشاوران تخصصی، برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های متنوع و تخصیص اعتبارات ویژه توانست تعداد زیادی از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه را در قالب واحدها و شرکت‌های فناوری پذیرش کند.

اکنون نیز این مرکز موفق به اخذ موافقت قطعی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شده که با اتکا به ظرفیت اعضای هیئت علمی و امکانات موجود توانایی گسترش و ارتقای سطح علمی آن را داراست و  بیش از 50 هسته و شرکت فناور در مرکز رشد فناوری دانشگاه مستقر هستند.

تولید پودرهای گیاهی و قارچ‌های دارویی

یکی از رویکردهای اصلی در راه‌اندازی سراهای نوآوری توجه به بخش تجاری‌سازی بوده که در این رابطه ساختمان تجاری‌سازی سرای نوآوری گیاهان دارویی با سه بخش مجزا راه‌اندازی شده که دو بخش تولیدات صنایع غذایی فراسودمند با استفاده از گیاهان دارویی و بخش تولید پودرهای گیاهی و قارچ‌های دارویی به بهره‌برداری رسیده‌اند.

سرای نوآوری گیاهان دارویی موفق به اخذ مجوز راه‌اندازی شتاب‌دهنده تخصصی گیاهان دارویی از اداره کل ایجاد و توسعه آموزش‌های فناوری و خلاقیت شده و ازجمله اهداف راه‌اندازی این شتاب‌دهنده استفاده از فناوری و نوآوری در راستای بهبود کسب‌وکار گیاهان دارویی کشور، حل معضلات و مشکلات صنایع مختلف در حوزه گیاهان دارویی و رشد و توسعه فناوری‌های حوزه گیاهان دارویی و تجاری‌سازی آنها است.

جذب حجم سرمایه‌گذاری بالا در شرکت‌های نوپا و هدایت آنها به سمت استارت‌آپ‌ها، حمایت سیستماتیک و هدف‌دار از استارت‌آپ‌ها و توسعه فرهنگ کارآفرینی و ایفای نقش مؤثر در راستای اقتصاد مقاومتی از دیگر اهداف راه‌اندازی شتاب‌دهنده تخصصی گیاهان دارویی است.

با توجه به نیاز هسته‌ها و واحدهای فناور مستقر در شتاب‌دهنده و مرکز رشد فناوری و علاقه دانشجویان و فارغ‌التحصیلان به حوزه گیاهان دارویی بیش از 11 دوره‌ تخصصی و عمومی آکادمی مهارت و خلاقیت برگزار شده است.

سرای نوآوری گیاهان دارویی چالش ملی فناوری گیاهان دارویی را که چالش رقابتی با هدف توسعه راه‌حل‌های فناورانه برای حل مشکلات بنگاه‌های صنعتی مرتبط با گیاهان دارویی بود، برگزار کرد. در این رویداد شرکت‌های صنعتی و کشاورزی مناسب‌ترین راه‌حل‌های ارائه‌شده از طرف شرکت‌کنندگان را برای غلبه بر مشکلات فناورانه خود پیدا کردند.

شرکت‌کنندگان در این چالش عموماً دانشجویان یا اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، پژوهشگران مستقل و شرکت‌های کوچک و متوسط خلاق و نوآور بودند و با مذاکرات و مکاتبات انجام‌شده، دستگاه‌هایی مانند اداره کل جهاد کشاورزی استان، اداره کل منابع طبیعی استان، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان و جهاد دانشگاهی اصفهان و چند شرکت دارویی در این رویداد همکاری کردند.

در این رویداد ۶۰ چالش به دبیرخانه رسید که ازاین‌بین ۴۴ چالش مورد تأیید قرار گرفت و در ادامه ۱۷ پیش رویداد برای تبادل‌نظر بین ایده‌دهندگان و شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور برگزار و در روز برگزاری رویداد ۱۰ چالش فناوری ارائه کردند که منجر به دو قرارداد و ۶ تفاهم‌نامه همکاری شد.

آنا: برنامه‌های پیش روی سرای نوآوری واحد متبوعتان را تشریح کنید.

صفوی: محصولات شركت‌های مستقر در سرای نوآوری گیاهان دارویی به آمريكای شمالی(كانادا) و كشورهای آسيايی صادر می‌شود. با توجه به فعالیت‌های صورت گرفته، بستر لازم برای پذیرش هسته‌ها و شرکت‌ها، شتاب‌دهی ایده‌های فناور، برگزاری دوره‌های آموزشی، تجاری‌سازی محصولات فراهم شده و امیدواریم سال آینده شاهد افزایش تولید و صادرات محصولات و همکاری‌های گسترده تجاری در سطح ملی و بین‌المللی باشیم.

آنا: تأثیرگذاری سرای نوآوری متبوع شما در دانشگاه (درآمد غیرشهریه‌ای و..)، شرکت‌های دانش‌بنیان، کارآفرینی، رونق تولید و .... چگونه بوده است.

صفوی:  تأثیر سرای نوآوری گیاهان دارویی در دانشگاه به‌صورت مستقیم و به‌صورت غیرمستقیم قابل مشاهده است. افزایش انگیزه در دانشجویان، فارغ‌التحصیلان و اعضای هیئت علمی، اشتغال فناورانه و دانش‌بنیان و راه‌اندازی هسته‌ها و واحدهای فناوری، امکان ثبت محصولات دانش‌بنیان، کاربردی کردن نتایج تحقیقات، ثبت اختراعات و افزایش درآمدهای غیرشهریه‌ای از طریق مدل‌های مشارکت اقتصاد دانش‌بنیان از موارد تأثیرگذار سراست.

آنا: استقبال دانشجویان، اعضای هیئت علمی و دانشگاهیان از ایجاد سرای نوآوری چگونه بوده است؟

صفوی: راه‌اندازی سرای نوآوری و بخش‌های متنوع آن با استقبال دانشجویان و اعضای هیئت علمی مواجه شده و امیدواریم با توجه به اطلاع‌رسانی‌های انجام‌شده شاهد حضور گسترده آنان در سرای نوآوری گیاهان دارویی باشیم.

آنا:  و کلام آخر....

صفوی: با تشکر امیدوارم راه‌اندازی و فعال کردن همه بخش‌های سراهای نوآوری در پیشبرد اهداف ملی و ازجمله تولید محصولات فناورانه و دانش‌بنیان و افزایش درآمد کشور از طریق صادرات محصولات مؤثر باشد.

انتهای پیام/4121/4062/پ