رییس دانشگاه آزاد واحد تهران شرق در گفتگو با آنا:
آیین نامه ارتقا اساتید بازنگری شود/ وزارت علوم با استانداردهای دو گانه در مورد دانشگاه آزاد تصمیم می‌گیرد
رییس دانشگاه آزاد واحد تهران شرق با بیان اینکه برخوردهای دوگانه وزارت علوم موجب سرخوردگی اساتید شده است، گفت: وزارت علوم با ابزار‌ها و استانداردهای دوگانه‌ای راجع به دانشگاه آزاد تصمیم می‌گیرد در حالیکه برخی موضوعات در دانشگاه دولتی و آزاد مشابه است.
به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، «اساتید اسطوره دانشجویانند. اساتید با خلق و خو و اخلاق خود، دانشجویان را برای زندگی آماده می‌کنند. معلمی سختی‌های خود را دارد اما شیرینی‌هایی نیز دارد. احترام گذاشتن استاد به دانشجویان، آزاد اندیشی را به آن‌ها می‌آموزد.»
این بخشی از سخنان عباس گوهری، دکترای فلسفه و کلام اسلامی است. او تجربیات زیادی از تدریس در دانشگاه تهران گرفته تا مدیریت و تدریس در دانشگاه امام صادق و دانشگاه آزاد اسلامی را در کارنامه خود دارد. گوهری هم اکنون مسئولیت ریاست دانشگاه آزاد واحد تهران شرق را برعهده دارد. او در محضر اساتید بزرگی چون آیت‌الله مهدوی کنی درس خوانده و در زمینه‌های پژوهشی فلسفه و عرفان و اخلاق فعالیت داشته است. او بیش از ۲۰ سال است در حوزه آموزش عالی مشغول به آموزش است.
خبرنگار سرویس دانشگاه آنا، با عباس گوهری راجع به چالش‌های حوزه آموزش عالی گفتگویی داشته که مشروح این گفتگو را در زیر می‌خوانید.
آنا: شما از چه سالی تدریس را آغاز کردید و به نظر شما تدریس در دانشگاه چه ویژگی‌هایی دارد؟
گوهری: از سال ۷۷ تدریس در دانشگاه را شروع کرده‌ام البته قبل از آن نیز در مدرسه درس می‌دادم. با احتساب سال‌های آموزش در مدرسه حدود 30 سال است تدریس می‌کنم. به نظرم یکی معلمی علیرغم همه مشکلاتی که دارد شیرین است. به معلمی نباید صرفا به عنوان شغل نگاه کرد معلمی عشق است. معلم و استاد باید دانشجو را برای زندگی آماده کنند.
آنا: به نظر شما مهمترین چالش در حوزه آموزش عالی چیست ؟
گوهری: یکی از معضلات حوزه آموزش عالی قدیمی شدن سر فصل‌های درسی است. در برخی موارد، زمان زیادی از تصویب این سرفصل‌ها می‌گذرد و با توجه به اینکه در حوزه‌های علوم انسانی و حتی علوم فنی سرعت پر شتابی در تکامل علوم وجود دارد این موضوع چالش‌هایی را ایجاد می‌کند. برخی اوقات دانشجو سرفصلی را می‌خواند که مربوط به ۲۰ سال پیش است و اصلا سرفصل جذابی و به روزی نیست و از سوی دیگر چون فرآیند تغییر سر فصل خیلی طولانی است توجهی به آن نمی‌شود.
عدم بازنگری سرفصل‌ها و قدیمی بودن آن باعث می‌شود دانشجویان احساس می کنند روی لبه حرکت نمی‌کنند و انگیزه از دانشجو گرفته می‌شود و تردید پیدا می‌کند که مسائلی که آموزش می‌بیند در آینده به کارش می‌آید یا خیر.
دانشگاه‌ها وظیفه شغل‌یابی برای دانشجو ندارند اما دانشجویی که وارد دانشگاه می‌شود انتظاراتی دارد که یکی از این آن‌ها استفاده کاربردی از آموخته‌ها و امرار معاش از طریق آموخته‌ها بعد از تحصیل است که در حاضر چنین امکانی وجود ندارد.
عدم بازنگری سرفصل‌ها و قدیمی بودن آن باعث می‌شود دانشجویان احساس کنند روی لبه علم حرکت نمی‌کنند و انگیزه از دانشجو گرفته می‌شود.
آنا: در وزارت علوم تدابیری برای تغییر سرفصل‌ها اندیشیده شده است، پس چرا همچنان این مشکل به قوت خود باقی است؟
گوهری: در وزارت علوم کارگروهی برای این موضوع وجود دارد اما فرآیند اقدام از طریق آن به قدری زمان‌بر و کند است که انگیزه‌ای برای آن وجود ندارد و عملا این اتفاق نمی‌افتد.
یکی از نکاتی که انگیزه تلاش برای تغییر سرفصل‌ها را از اساتید می‌گیرد این است که برای ارتقا از استادیار به دانشیار و از دانشیار به استاد تمام صرفا تعداد مقاله معیار است بنابراین اساتید انگیزه‌ای برای اصلاح سرفصل که فعالیت پر زحمت و زمان‌بری است ندارند و فقط در پی انتشار مقاله هستند. بر اساس آیین نامه ارتقا اساتید در مراحل ارتقا یک استاد هیچ چیز به اندازه مقاله نداشتن تعیین‌کننده نیست و آنطور که مقاله‌نویسی ارتقا را وتو می‌کند هیچ مساله دیگری این کار را نمی‌کند.
آیین نامه ارتقا اساتید باید دگرگون شود
آنا: این مساله چطور باید اصلاح شود؟ آیا نیاز نیست آیین نامه ارتقا اساتید بازنگری شود؟
گوهری: یکی از مشکلات جامعه علمی همین است که سال‌ها فریاد می‌زنیم و هنوز آیین نامه ارتقا اساتید تغییر نکرده است. اینکه یک استاد حتما باید مقاله علمی پژوهشی چاپ کند تا ارتقا پیدا کند آسیب است.
به غیر از چاپ مقاله تدریس، شیوه آموزش، نوآوری در تدریس دانشجوپروری و بازنگری سرفصل‌های درسی هیچ کدام مثل مقاله‌نویسی ارتقا اساتید را وتو نمی‌کند. یعنی ابتدا باید مقاله داشته باشید تا برویم سراغ بقیه تلاش‌ها و هیچ فعالیت دیگری اهمیت ندارد. آیین نامه ارتقا اساتید مربوط به ۳۰ سال پیش است و از آن زمان تغییر مهمی در آن داده نشده و نیاز به بازنگری دارد.
مقالات تبدیل شده‌اند به کاغذهایی که فقط خمیر می‌شود
آنا: نظرتان در مورد این مقالات که اینقدر در ارتقا اساتید موثر است چیست؟ به نظر شما کاربردی هستند و از کیفیت خوبی برخوردارند؟
گوهری: متاسفانه امروزه مقالات دانشگاهی تبدیل شده‌اند به کاغذهایی که فقط خمیر می‌شود و به هیچ دردی نمی‌خورد و اگر بررسی صورت بگیرد مشخص می‌شود که این مقالات حتی به ندرت مطالعه می‌شود و دردی از کشور دوا نمی‌کنند.
انحصاری که در مقالات ایجاد شده سبب برخی رانت‌ها شده است. برخی افراد در چاپ مقالات زد و بند می‌کنند و دانشجویان دکتری در دفاع رساله خود به دلیل نداشتن مقاله دچار مشکل می‌شوند.
افراد در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری پایان نامه و رساله می‌نویسند که در کتابخانه‌ها فقط گرد و خاک می‌خورد چرا که موضوع مفیدی ندارد یا خوب به آن پرداخته نشده است و در نتیجه، حاصل یک تا دو سال زحمت دانشجو هیچ گره‌ای از مشکلات کشور باز نمی‌کند.
به خصوص در حوزه علوم انسانی زیاد مشاهده می‌شود این مساله که موضوعات تکراری و بی‌فایده نظیر مقایسه دانشمندان با یکدیگر سوژه رساله قرار گرفته است که دردی هم از کسی دوا نمی‌کند. این گره‌ها اگر باز شود مشکلات کشور حل می شود.
آنا: در مورد سرفصل‌ها توضیح دادید در مورد رشته‌های درسی نیز به نظر می‌رسد تغییراتی لازم است داده شود؟ شما با این مساله موافق هستید؟
گوهری: رشته‌هایی داریم که ۳۰ سال است عنوان آن ثابت است و تغییر نکرده اما در دنیا رشته‌های جدید و میان رشته‌ای‌ها ایجاد شده‌اند. به طور مثال در فضای مجازی موضوع حقوق فضای مجازی و قوانین و چارچوب‌های آن موضوع مفصلی است که می‌توان برای آن رشته دانشگاهی در نظر گرفت و همانطور که در زندگی عمومی ما رشته حقوق بسیار موثر است در این فضا هم باید مورد اهمیت قرار گیرد.
این فعالیت در خیلی از رشته‌ها قابل انجام است که البته ما در دانشگاه آزاد کمابیش در حال انجام آن هستیم اما این مسائل در کشور وجود دارد.
فاصله زیاد بین دانشگاه و صنعت/ دانشگاه‌ها دانشجویی که به کار صنعت بیاید تربیت نمی‌کنند
آنا: مساله مهمی که چند سالی است در مورد آن بحث می‌شود مساله ارتباط صنعت و دانشگاه است به نظر شما ارتباط دانشگاه‌های کشور با صنعت چطور است و آیا به درستی شکل گرفته یا خیر؟
گوهری: در حال حاضر فعالیت‌هایی در دانشگاه آزاد در این حوزه در حال انجام است اما به طور کلی ارتباط دانشگاه‌های کشور با صنعت بسیار ضعیف است. صنعت یک چیز می‌خواهد دانشگاه چیز دیگر تدریس می‌کند. برای همین وقتی دانشجو فارغ التحصیل می‌شود شغل برای او وجود ندارد. صنعت نیازمندی‌های دیگری دارد که به دانشجو آموزش داده نشده و این نشان دهنده فاصله بین دانشگاه و صنعت است.
در کشور ما با این حجم زیاد از تولیدات نفتی و غیر نفتی و واردات، ظرفیت صنعت برای استفاده از دانشجویان کم نیست و این نیست که جا برای حضور فارغ التحصیلان نباشد بلکه موضوع این است که دانشجویان برای تولید کردن به نحوی که مورد نیاز صنعت باشد آموزش داده نشده‌اند.
خیلی از محصولاتی که وارد می‌شود توان تولید آن در کشور وجود دارد اما به دلیل نقص در سیستم آموزش این امکان فراهم نمی‌شود. ۴۰ سال است خودروسازی می‌کنیم اما هنوز به کیفیت خوبی نرسیده‌ایم و همه این‌ها مسائلی است که دور افتادگی دانشگاه از صنعت سبب می‌شود.
همین مشکل سبب شده که در رشته‌های فنی این مشکل وجود دارد که در برخی علوم پایه مثل شیمی و فیزیک ورودی دانشجو بسیار کم است در حالیکه این رشته‌ها برای توسعه مملکت ضروری است. ولی متاسفانه به دلیل مشکل در اشتغال کسی تن به این رشته‌ها نمی‌دهد و این برای کشور بسیار خطرناک است.
آموزش مجازی در دوران کرونا به قشر خاکستری دانشجویان ضربه می زند
آنا: فعالیت دانشگاه‌ها را در زمان شیوع کرونا چطور ارزیابی می‌کنید؟
گوهری: کرونا مساله‌ای بود که همه دنیا را غافلگیر کرد و سیستم آموزش ما نیز از این مساله مستثنی نبود. زیرساخت‌های آموزش مجازی در کشور آماده نیستند، خیلی دانشجویان امکانات و دسترسی به اینترنت و ابزار ندارند و از جهت دیگر دانشجویان و اساتید آموزش‌های لازم برای کلاس‌های مجازی را فرانگرفته‌اند. همچنین برگزاری آنلاین آزمون‌ها و کلاس‌های عملی نیز از مشکلات دیگر آموزش مجازی هستند.
چاره‌ای نیز وجود ندارد و نمی‌توان در شرایط شیوع این بیماری مهلک کلاس‌ها را حضوری برگزار کرد، اگرچه می‌توان گفت آموزش مجازی از جهاتی ویژگی‌های خوبی نیز برای دانشجویان در این زمان داشته است چراکه اگر چنین بیماری سال‌ها قبل و در دوران دانشجویی ما اتفاق می‌افتاد چاره‌ای جز تعطیلی همه جانبه دانشگاه‌ها و کلاس‌های درس نبود اما اکنون فضای مجازی این امکان را فراهم کرده است که دانشجویان از تحصیل خود عقب نمانند.
در زمان دانشجویی ما دانشجوی شهرستانی اگر یک کتاب نیاز داشت باید تا تهران سفر می‌کرد و آن را تهیه می‌کرد اما امروزه با جستجوهای اینترنتی به دنیایی وسیعی از مطالب علمی می‌توان دست پیدا کرد. البته به هر حال شیوع کرونا و مجازی شدن کلاس‌های درس به کیفیت آموزش صدمات سنگینی وارد کرده است. قطعا اگر دانشجویی علاقه‌مند باشد راه آموختن را پیدا می‌کند اما قشر خاکستری و دانشجویان متوسط قطعا از نظر علمی ضربه خواهند خورد. این نگرانی وجود دارد که اگر دانشجویان خود تلاش نکنند این افت کیفیت آموزش در دوران کرونا خود را در آینده نشان دهد.
آنا: شما وضعیت اساتید را از نظر پویایی و انرژی تدریس چطور ارزیابی می‌کنید؟
گوهری:به نظر می‌رسد برخی اساتید به روزمرگی بی‌تفاوتی رسیده‌اند و این به دلیل جدی نگرفتن اظهار نظرها و اعتراض‌هایشان است و ناشی از آن است که به طور مثال ۲۰ سال است برای تغییر ارتقای اساتید اعتراض می‌کنیم که شیوه‌های ارتقای اساتید تغییر بدهند اما شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم توجه نمی‌کنند. همچنین با وجود توصیه‌های مکرر اساتید سرفصل‌ها را عوض نمی‌کنند. اساتید حق دارند متاسف شوند چرا که در برخی زمینه‌هایی اظهرمن الشمس است که برخی نقاط ضعف باید تغییر کند اما وزارت علوم توجهی نمی‌کند.
برخوردهای دوگانه وزارت علوم موجب سرخوردگی اساتید شده است
وزارت علوم با ابزار‌ها و استانداردهای دوگانه‌ای راجع به دانشگاه آزاد تصمیم می‌گیرد در حالیکه برخی موضوعات در دانشگاه دولتی و آزاد مشابه است.
در دانشگاه آزاد و دولتی هر دو اساتید سطوح مختلف حضور دارند و تدریس می‌کنند اما وزارت علوم با اساتید این دانشگاه‌ها دوگانه برخورد می‌کند و این موجب سرخوردگی اساتید می‌شود.
اساتید نباید سرخورده شوند و باید مطالبه‌گر باشند. گفتن خالی از لطف نیست آنقدر مشکلات را می‌گوییم تا تاثیر داشته باشد.
در دانشگاه آزاد و دولتی هر دو اساتید سطوح مختلف حضور دارند و تدریس می‌کنند اما وزارت علوم با اساتید این دانشگاه‌ها دوگانه برخورد می‌کند و این موجب سرخوردگی اساتید می‌شود.
آنا: از مهمترین تجربه‌های آموزشی شما که بخواهید با اساتید دیگر یا دانشجویان در میان بگذارین چه بوده است؟
گوهری: تجربیات خوبی که دارم مربوط به زمانی است که در حضور آیت الله مهدوی کنی در دانشگاه امام صادق درس می‌خواندیم. جلسات خصوصی با ایشان بسیار برای ما شیرین بود و رفتاری که این بزرگوار در برابر ما داشت مسائل زیادی به ما آموخت که من خیلی از برخوردها در برابر دانشجویانم را از ایشان آموخته ام.
وقتی می‌رفتیم به حضورشان، ایشان با آن سن و سال تمام قد جلوی ما می‌ایستاد و باعث خجالت ما می‌شدند. با اینکه رییس مجلس خبرگان در کشور بودند بیشتر از وقتی که داشتیم برای ما صحبت می‌کردند و احترام می‌گذاشتند و ما نیز از ایشان احترام گذاشتن به دانشجو را یادگرفتیم.
امکان آزاد اندیشی و اظهار نظر از ویژگی‌های مهم کلاس ایشان بود و سیره بزرگان علم و حوزه نیز همین است. خیلی مهم است که در کلاس واقعا طوری عمل کنیم که دانشجو احساس غرور کند و به دانشجو بها داده شود ولو اینکه نظر اشتباهی داشته باشد. باید اجازه داد دانشجو نقد کند و آزاد اندیش پرورش بیابد.
آنا: به نظر شما چقدر در زمینه جذب دانشجویان و محافظت از آنان موفق هستیم؟
گوهری: در برخی دانشگاه‌ها نخبه‌پروری نمی‌شود و برخی اساتید دانشجویان را به خارج شدن از کشور سوق می‌دهند و به مهاجرت تشویق می‌کنند. این ضعف برخی اساتید که به خود باوری نرسیده‌اند و همه چیز را در خارج از کشور می‌بینند و دانشجوی با استعداد را تشویق می‌کنند که به دنبال علم، دانش و ثروت مهاجرت کند.
واقعا کار تدریس کار دلی است و نباید صرفا به آن به عنوان یک شغل نگاه کرد. استاد خدای کلاس درس است و دانشجو از اخلاق و رفتار او الگو می‌گیرد و کوچکترین رفتارش در زندگی و آینده دانشجو تاثیر گذار است. اساتید به دانشجویان بها دهند تا دعای خیر دانشجویان آورده خیر و برکت در زندگیشان باشد.
انتهای پیام /۴۱۵۹/
انتهای پیام/
