نسبت دولت‌های سازندگی و تدبیر و امید با تجمل‌گرایی/ قشر محروم، هزینه فراموش شدن کدام ارزش‌ها را می‌پردازند؟

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا، انقلاب اسلامی با هدف گسترش عدالت اجتماعی، رفع تبعیض، حمایت از محرومان و پابرهنگان و همچنین کمک به آحاد ملت به پیروزی رسید اما در عمل از ابتدای دولت سازندگی اشرافی‌گری و بی‌توجهی به کاهش فاصله طبقاتی آغاز و در دولت روحانی نیز با رو شدن فیش‌های نجومی و بی‌توجهی به معیشت مردم در کوران رشد بی‌ضابطه و بی‌سابقه نرخ تورم به اوج خود رسید.

هر چند با نگاهی کوتاه به سیره و بیانات اهل بیت(ع) ضرورت ساده‌زیستی مسئولان به وفور به چشم می‌خورد اما در سال‌های پس از انقلاب اشرافی‌گری در برخی دولت‌ها به چشم خورده به گونه‌ای که زندگی اشرافی مسئولان بی‌اعتمادی به نظام را در بین مردم ایجاد کرده است.

امام خمینی (ره) در بسیاری از بیانات خود بر ضرورت ساده‌زیستی و توجه به حال محرومان تاکید داشته و حتی در بخشی از کتاب صحیفه می‌فرمایند: «خدا نیاورد آن روزى را که سیاست ما و سیاست مسئولین کشور ما پشت کردن به دفاع از محرومین و رو آوردن به حمایت از سرمایه‌دارها گردد و اغنیا و ثروتمندان از اعتبار و عنایت بیشترى برخوردار شوند. معاذ اللّه که این با سیره و روش انبیا و امیرالمؤمنین و ائمه معصومین- علیهم السلام- سازگار نیست.» (صحیفه امام، ج‏20، ص: 341)

آغاز مانور تجمل در دولت سازندگی

بعد از انقلاب اسلامی، نقطه شروع فرهنگ اشرافی‌گری بین برخی از مسئولان و کارگزاران نظام، در دوران ریاست جمهوری مرحوم هاشمی رفسنجانی یعنی دوره سازندگی رخ داد. در آن زمان رئیس جمهور در 18 آبان 1368 در خطبه نماز جمعه معروف خود که بعدها به خطبه مانور تجمل معروف شد به طور رسمی در تریبون از «مانور تجمل» سخن گفت و معتقد بود که اظهار فقر و بیچارگی کافی است. به گفته هاشمی، این رفتارهای درویش‌مسلکانه وجهه جمهوری اسلامی را نزد جهانیان تخریب کرده و زمان آن رسیده که مسئولان ما مرتب و باوقار باشند هرچند ما فقیر باشیم و اقتصادمان به سامان نباشد، اما برای آنکه در دیدگان سایر ملل مسلمان و غیر مسلمان "ملتی مفلوک" جلوه نکنیم لازم است تا "جلوه‌هایی از تجمل" در چهره کشور و مسئولان حاکمیتی رویت شود.

اظهارنظرهایی از این دست و سپس نقل مکان دولت به کاخ سعدآباد و همچنین تصرف کاخ‌های مانده از دوران شاه نشان داد ریاست جمهوری در دوره سازندگی چیزی شبیه به مدیریت کشور به سبک شاهنشاهی است و پس از تکرار تجمل‌گرایی در این دولت بود که وارثان اصلی انقلاب و کسانی که برای پیروزی نظام زحمت کشیده بودند زیر چرخ‌دنده‌های توسعه و تجمل سازندگی خورد شدند.

اعتقاد دولت به حذف طبقه ضعیف در جریان توسعه

هر چند که طبق قانون اساسی و برنامه توسعه تأمین حداقل نیازهای اساسی مردم از وظیفه دولت بود اما دولت سازندگی معتقد بود در جریان توسعه گاهی برخی از بین می‌روند که در این میان بی‌توجهی دولت به محرومان و مستضعفان جامعه با همین رویکرد کاملا مشهود بود به گونه‌ای که دولت غرق در تجمل را هیچ چیزی حتی دیدن حال و روز مردم به تفکر وا نداشت.

یکی از مواردی که دولت سازندگی به آن اعتقاد زیادی داشت، ضرورت وجود اختلاف طبقاتی میان مردم بود و در این رابطه مرحوم هاشمی در یکی از سخنرانی های دهه 70 خود گفته بود: «برای تحقق احکام خمس و زکات باید در جامعه حتما هم ثروتمند و هم فقیر و به عبارت دیگر اختلاف طبقاتی باشد.»

حقوق‌های نجومی مصداق اعتقاد دولت به اشرافیت است

حضور تکنوکرات‌ها در بدنه دولت سازندگی خود گواه مشخصی بر نادیده‌ گرفتن طیقه ضعیف جامعه داشت زیرا آن‌ها اعتقادی به رفع نیازهای این قشر از جامعه نداشتند. در طول تاریخ شاهد بوده‌ایم که هرجا که نولیبرالیزم به قدرت رسیده فاصله طبقاتی نیز بیشتر شده و در دولت تدبیر و امید پرداخت‌های حقوق‌های نجومی ‌بر وجود اشرافیت در دل دولت مهر تایید زده است.

اشرافیت و تجمل‌گرایی در دولت سازندگی و دولت تدبیر و امید در حالی هر روز بیشتر شد که از سال 69 تاکنون رهبر انقلاب به طور مکرر در مورد عدالت و دوری مسئولان از تجمل‌گرایی هشدار داده‌اند.

نگاهی کوتاه به کارنامه دولت‌ها، حاکی از وجود تخلفات مالی در بین مسئولان دولت سازندگی و حال دولت تدبیر و امید است و به نوعی بنای این نوع تخلفات و دست‌اندازی به بیت‌المال نیز از دوره سازندگی و با پرونده غلامحسین کرباسچی به عنوان یکی از نزدیکان به هاشمی و چهره معروف کارگزاران مشهود است؛ کما اینکه در خاطرات موجود از سرگذشت خانواده مرحوم هاشمی نیز اشرافیت و تجمل‌گرایی به‌وضوح دیده می‌شود.

تشابه رفتارها و برخی سیاست‌ها در دولت تدبیر و امید ما را به یاد دولت سازندگی می‌اندازد، به گونه‌ای که فشار مضاعف گرانی‌های هر روزه و توجه به آمریکا و غرب، شرایط زندگی قشر مستضعف و محروم جامعه را سخت‌تر کرده و این نکته را به ذهن متبادر می‌کند که علی‌رغم ادعای دولت، اقشار محروم همچنان باید هزینه دوری مسئولان از آرمان‌های انقلاب را بپردازند.

انتهای پیام/۴١۵١/پ