تاکسی هوایی در پیچ‌وخم اجرایی شدن در کشور/ معایب و مزایای حمل ونقل پیشرفته چیست؟

گروه فناوری خبرگزاری آنا، هفته گذشته اعلام شد که افتتاح تاکسی‌های هوایی؛ بهمن ماه امسال از فرودگاه مهرآباد انجام خواهند شد. بازتاب صحبت‌های وزیر راه مبنی بر استفاده مردم از هواپیمای شخصی‌شان در این نوع حمل و نقل نیز باعث شد که مبحث تاکسی‌های هوایی در فضای مجازی بسیار داغ شود. تاکسی‌های هوایی هواپیماهای کوچک و فوق‌سبکی هستند که به صورت دربستی و غیربرنامه‌ای پرواز می‌کنند. مسافر با استفاده از خدمات تاکسی هوایی می‌تواند هر زمانی که بخواهد پرواز را رزرو کرده و به مقصد مورد نظرش سفر کند.

تاکسی هوایی پروژه نوینی در کشور و به طور کلی در جهان به شمار می‌روند. بنابراین بخش دولتی تصمیم گرفته که در فاز اول تصدی‌گری آن را برعهده بگیرد تا چالش‌ها و نیازهای شناسایی و رفع شود و راه برای ورود بخش خصوصی هموار شود. پس از توسعه و گسترش تاکسی‌های هوایی به شهرها و فرودگاه‌های دیگر، بخش دولتی دارایی‌ها و زیرساخت‌های خود را در قالب شتاب‌دهنده در اختیار بخش خصوصی قرار می‌دهد.

مزایای تاکسی هوایی چیست؟

تاکسی‌های هوایی مسیر خاصی ندارند و مبتنی بر تقاضای بازار هستند. درواقع پروازهای دربستی امکان پرواز به شهرهایی را فراهم می‌کند که اساساً پروازی ندارد یا زمان‌هایی پرواز انجام می‌شود که در آن زمان پروازی برنامه‌ریزی‌شده‌ای وجود ندارد.  هواپیماهای کوچک و فوق‌سبک برخلاف هواپیماهای مسافربری به منابع مالی و سرمایه‌گذاری‌های کلان نیاز ندارند. از سوی دیگر اثرات محیط‌زیستی هواپیماهای کوچک کمتر  است چراکه موتورهای  پیستونی و توربوپراپ دارند.

به گفته آرمان بیات، کارشناس هوانوردی؛ تحریم‌ها تأثیر کمی بر هواپیماهای کوچک و سبک دارند چراکه مقررات حاکم بر مالکیت و بهره‌برداری آنها متفاوت است. بنابراین با اصلاح، بازنگری و تدوین شیوه‌نامه‌های جدید می‌توان واردات هواپیماهای کوچک به کشور را آسان می‌کند. این امر به تولد کسب‌وکار کوچک و جدید نیز کمک می‌کند.

ساخت یا خرید؟ مسئله این است!

باوجود این که دانش ساخت، توان طراحی و زیرساخت‌های لازم برای ساخت هواپیماهای کوچک و فوق‌سبک در کشور مهیاست اما شرایط تجاری‌سازی این دانش در حال حاضر در کشور وجود ندارد. بیات می‌گوید؛ برای تولید هواپیمای کوچک ابتدا باید بازار آن  ایجاد شود. نمی‌توان محصول را تولید کرد و منتظر نشست تا مشتری پیدا شود. وقتی بازار خرید هواپیمای کوچک در کشور وجود ندارد، ساخت آن توجیه‌پذیر نیست.

زیرساخت‌های تعمیر و نگهداری از سال‌های پیش به دلیل نیازهای موجود در صنعت هوایی در کشور شکل گرفته است اما بازار عرضه و تقاضایی برای ساخت هواپیمای فوق‌سبک در کشور وجود ندارد. از سوی دیگر کشور در شرایط تحریم کامل به سر می‌برد و واردات بسیار دشوار است. این در حالی است که صنعت هوایی به شدت به واردات قطعات وابسته است. بنابراین برای ساخت هواپیما دسترسی به بازار برای خرید قطعات موتور ضروری است. 

معایت طرح تاکسی هوایی چیست؟

به گفته محمدحسین جهان پناه، کارشناس هوانوردی؛ مشکلات بسیاری در پروژه تاکسی هوایی به چشم می‌خورد.  خلبان هواپیماهای فوق‌سبک باید میزان ساعت مشخصی را در ماه پرواز کنند، در غیر این صورت گواهینامه پروازشان باطل می‌شود. بنابراین این خلبان باید به صورت مرتب پرواز داشته باشد تا گواهینامه‌اش را حفظ کند. براساس آمارها ۳۰۰ فروند هواپیمای سبک در ایران وجود دارد اما مشخص نیست که چند درصد از این هواپیماها متعلق به مالک‌های خصوصی است.

اکثر هواپیماهای سبک متعلق به آموزشگاه‌ها و ارگان‌های دولتی هستند. بنابراین مشخص نیست که چه تعدادی از این هواپیما در طرح تاکسی هوایی استفاده خواهند شد.  از سوی دیگر کیفیت این ۳۰۰ فروند هواپیما نیز مشخص نشده است در حالی که کیفیت هواپیما از جمله عوامل مهم در پراوز به شمار می‌رود.

گنجایش عرضه و تقاضای بازار از عواملی است که باید در ساخت و خرید هواپیما فوق‌سبک در نظر گرفته شود. باتوجه به شیوع کرونا و محدودیت‌های پروازی ناشی از آن، توجه به تقاضای بازار مهم‌ترین نکته به شمار می‌رود. تنها صدور یک مجوز برای انجام یک کار کافی نیست، باید به مشتری و بازار نیز توجه شود.

 جهان‌پناه می‌گوید؛  معمولا اگر تمام صندلی‌های هواپیماهای مسافربری پر نشود، پر‌واز انجام نمی‌شود چراکه این سفر سوددهی ندارد. درواقع خطوط هوایی اطمینان حاصل می‌کنند  که برای پرواز برگشت نیز مسافر وجود داشته باشد. در هواپیماهای فوق‌سبک چنین شرایطی وجود ندارد، مسافر هواپیما را برای مقصد خاصی رزرو می‌کند و سفر انجام می‌شود. اگر مسافر دیگری وجود نداشته باشد هواپیما باید در آن محل باقی بماند یا شرکت هزینه پرواز برگشت را تقبل کند‌.

هزینه سوخت هواپیما و تاثیر آن بر قیمت نهایی نیز باید در نظر گرفته شود، معمولا دولت به منظور کنترل قیمت بلیت‌ به هواپیماهای مسافربری یارانه‌ سوخت می‌دهد اما هنوز مشخص نیست که یارانه مشابهی برای تاکسی‌های هوایی در نظر گرفته می‌شود یا خیر. 

تاکسی هوایی چشم به راه آینده

پروژه تاکسی هوایی مزایای بسیاری دارد اما نمی‌توان چشم به روی معایب آن نیز بست. با این حال باید در نظر گرفت که اگر خط‌شکنی صورت نگیرد، پیشرفتی نیز حاصل نمی‌شود. بنابراین تنها راه این است که منتظر بمانیم و ببینیم که مشتریان، فرودگاه‌ها و بازار چه استقبالی از تاکسی‌های هوایی می‌کنند. اگر این طرح با شکست مواجه شود، نباید فراموش کرد که شکست‌ها زمینه‌‌ساز موفقیت هستند.

اگر پروژه تاکسی هوایی موفق شود امیدی برای صنعت هوانوردی ایران خواهد بود، شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها شروع به فعالیت در این حوزه می‌کنند،  هواپیماهای کوچک و فوق‌سبک در کشور بومی‌سازی می‌شوند و زیست‌بومی قدرتمند در این حوزه تشکیل می‌شود. تنها زمان است که مشخص می‌کند تاکسی‌های هوایی در ایران ماندنی هستند یا نه.

انتهای پیام/4021/