نکوداشت مهدی محقق در آیین «تماشای خورشید» برگزار شد/ استادی که با آثارش نشان داد دوران علامه‌ها تمام نشده است

 به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، سومین مراسم «تماشای خورشید» که به نکوداشت استاد مهدی محقق اختصاص داشت پیش ازظهر امروز در  تالار وحدت برگزار شد.

در این مراسم که به  همت کمیسیون ملی یونسکو- ایران برگزار گردید، با حضور جمعی از مدیران و چهره‌های علمی و فرهنگی از تلاش‌های این چهره  نامدار علم و فرهنگ ایران تقدیر به عمل آمد.  علی اکبر صالحی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی سید مجتبی حسینی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، احمد مسجدجامعی عضو شورای شهر تهران، غلامعلی  حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، احمد نیلی رییس دانشگاه تهران و یونس شکرخواه استاد علوم ارتباطات از حاضرین در این مراسم بودند.

 دوران ناصرخسروها تمام نشده است

 در ابتدای این  مراسم دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران ضمن خوشامدگویی به مدعوین عنوان کرد: زیست و آثار استاد محقق نشان داد که دوران ناصرخسروها و حکما هنوز تمام نشده است.

 حجت‌الله ایوبی اظهار کرد:  خداوند نعمت‌های زیادی به استاد داده که یکی از آنها حافظه شگفت انگیز ایشان است. البته این حکیم فرزانه هرگز فریب این حافظه را نخورد و افکار خود رادر قالب کتاب و مقاله و رساله منتشر کرد.میراثی که از این مرد بزرگ برای ما باقی مانده مرهون این مرد بزرگ است.

وی افزود:سخنرانی‌های ایشان یک سمفونی است؛ آغاز و فراز و فرود دارد و مخاطب خود را در آن غرق  می‌بیند و ناگهان در می یابد که این سخنمرانی که همچون قصیده است تمام شده. استاد محقق یک معلم به معنای واقعی هستند. ما مدرّسان زیادی داریم که آموخته  و داشته‌ای را منتقل می‌کنند، امّا بین مدرس و معلم فرق است.استاد محقق با فهم ودانش و اخلاقشان دست دانشجو را می‌گیرند تا او را به مقصد برسانند.

وی خطاب به مهدی محقق گفت:شما قطب‌نما هستید و فکر می‌کردیم روزگار علامه‌ها به سر رسیده و علم تخصصی شده که ویژگی جهان مدرن است. شما در ادبیات و عرفان و فقه و طب سنتی استاد هستید.

 مهدی محقق و یگانه‌ ساختن دوگانه سنت و تجدد

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی دیگر سخنران این آیین نکوداشت بود. وی در ابتدای صحبت‌هایش با اشاره به سابقه همکاری با این استاد گفت: من از ١٣۴٧ در دانشکده زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران با دکتر محقق آشنا شدم و از نعمت علم و دانش و محبت او بهره‌مند برده‌ام. علاوه بر کنگره‌ها و محافل علمی، در بعضی موسسات کار مشترک داشته‌ایم. ازجمله در بنیاد دایرةالمعارف اسلامی که دوره‌ای مدیرعامل بود و در فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، ٣٠ سال توفیق ارتباط داشته‌ام.

غلامعلی حدادعادل اظهار کرد : از دو قرن پیش  ما در فضای اندیشه و تفکر ایران با دوگانه سنت و تجدد آشنا هستیم. تاریخ معاصر ما، تاریخ این کشاکش است. در دانشکده ادبیات استادانی نقش ایفا کردند که بیشتر از علوم غربی از معارف حوزوی بهره‌مند بودند.

حدادعادل افزود: این نوع استادان با برخورداری از تحصیلات حوزه و سپس با ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها موفق شدند این دوگانه را یگانه کرده و از گسیختگی بکاهند. نمونه‌های آن، علامه قزوینی، سیدجعفر شهیدی، عباس زریاب خویی و محمدرضا شفیعی کدکنی هستند که با آشنایی با معارف دینی، استاد دانشگاه هستند. استاد محقق به این سلسله تعلق دارد که در هجوم موج تجدد، نسل دانشگاهی را با معارف اسلامی آشنا کرده است. پس از انقلاب در حرکتی مبارک این خیابان یک‌طرفه، دوسویه شده است و حالا می‌توان ارزیابی درستی از فعالیت های او داشت.

وی گفت: تدریس ادبیات غربی، تالیف کتاب عربی برای محصلان دبیرستانی تا تدریس مطول برای استادان ادبیات عرب، آثار قرآنی، آثار کلامی و اصول و فقه، توجه به تشیع، کارهای ادبی و سراغ متون مشکل رفتن مانند ناصرخسرو و تاریخ علم، عرصه های پژوهش او بوده است.

 حداد عادل عنوان کرد: محقق علاوه‌ بر ایران در انگلیس، کانادا و مالزی تدریس کرده است. یکی از خصوصیات او این است که با استادان غربی که از مشاهیر خاورشناسی بوده‌اند همکاری کرده و با آنها، همکاری علمی داشته است. او همچنین خصلت دایرة‌المعارفی دارد. استاد محقق همچون مرحوم مهدوی که بر گردن من نیز حق استادی دارد جوانان را تشویق می‌کند و آغوش بازی برای هرکسی ‌که شوق علم دارد، داشته است.

 نامی که همواره در صدر است

رئیس دانشگاه تهران نیز در سخنان خود با اشاره به این که هر زمان در دانشگاه تهران از مفاخر دانشگاه صحبت کردیم، همواره نام ایشان در صدر قرارداشته و  همگان از خدمات او نام می برند افزود:وقتی خدمت استاد رسیدم، واقعا گذر زمان را حس نکردم و گویی هم‌نشینی با او در شمار عمر آدمی به حساب نیاید. 

محمود نیلی احمدآبادی افزود:  وقتی در تاریخ تمدن ایران را مطالعه می‌کنیم آنچه تمدن ما را حفظ کرده نقش دانشمندان و فرهنگ‌سازان. یک ملت وقتی ملت خواهد بود که موضوعاتی برای افتخار کردن داشته باشد. دانشمندان برای ما فرهنگ می‌سازند و اینهاست که پشت یک تمدن و فرهنگ و ملت است و هرقدر بیشتر یافته های علمی آنان را به عمل ببریم آنگاه بیشتر می‌توان به حفظ تمدن‌مان امیدوار باشیم.

 تحسین و دریغ در مواجه با آثار مهدی محقق

 رئیس سازمان انرژی اتمی دیگر سخنران این مراسم بود.

علی اکبر صالحی در ابتدای صحبت های خود گفت: برای اینجانب مایه مباهات و افتخار است که در ایام نکوداشت استاد ذوالفنون مرحوم علامه طباطبایی، در مراسم گرامیداشت خدمات علمی و فرهنگی استاد مهدی محقق حضور یافته ام. اگرچه به  واسطه کسالت و گرفتار آمدن در امور دیوانی، کمتر توفیق حضور در  محاغل علمی و فرهنگی نصیبم می شود اما نتوانستم. از فرصت حضور در چنین محفل ارزشمندی بگذرم.

وی اظهار کرد: به دور از هر تعارف و مداهنه ای باور دارم که سخن گفتن از دریای فضایل استاد محقق نیازمند آراستگی به چندین هنر است که  این بنده خود را در این حد نمی‌بینم.به دیگر سخن، با خوداندیشدم که هرگز نخواهم توانست حق مطلب را ادا کنم اما با خود گفتم که خلاف رای صواب و رای اولولالباب است که از دعوت دوستان چشم بپوشم و محبت ایشان را ندیده بگیرم.

 صالحی افزود: آنچه از روش و منش استاد محقق برای من جلوه می کند. آشنایی دقیق ایشان با قرآن کریم و میراث حکمای اسلامی است که در روزگار ما کیمیاست.افزون بر برخورداری از پیوندی وثیق با سنت و مدرسه فکری ایرانی اسلامی به کاوش در فرهنگ مغرب زمین پرداخته است.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: گسترش روابط دانشگاهی از دیگر خصلت‌های استاد محقق است. شخصیت دانشگاهی ایشان از مرزهای ایران فراتر رفته و غرب  وشرق را درنوردیده است.

 وی عنوان کرد: استاد محقق از احیاگران میراث خردگرایی در عصر امروز است. بیراه نیست که اندیشمندان امروز با فلسفه  حکیمانی چون  رازی و ناصرخسرو قبادیانی را مدیون کاوش های علمی این استاد گرانمایه هستند.ایشان  با بازآفرینی اندیشه های  آن دو خردمند کم نظیر ما را دعوت می کنند که برای احیای خردگرایی شیعی همت کنیم.

 صالحی گفت: وقتی سیمای استاد محقق و آثارا ماندگار ایشان را از نظر می گذرانم احساس عجیبی بر من غلبه می کند که ترکیبی از دریغ و تحسین است. از یک سو به خود می بالم که سایه پر مهر و سراسر برکت فرزانگانی مانند دکتر محقق بر سر اهل معرفت گسترده است و دم گرم ایشان در جان ما اثر می کند.

 وی عنوان کرد: اما از سوی دیگر این دغدغه و نگرانی را هم دارم که با سیطره سبک جدید زندگی در دهه های اخیر، آیا دیدگان ما و نسل‌های آینده به جمال اندیشمندان و علامه‌گانی مانند  مرحوم علامه طباطبایی، علامه زریاب خویی، علامه  حسن زاده آملی، مهدی محقق و سید حسین نصر منور خواهد شد؟

صالحی در ادامه افزود: اینجانب که همچون استاد محقق از تبار روحانی هستم و به وسع خود  در  اطراف و اکناف گیتی گردیده‌ام، اندیشناکم از خطری که جوامع ما را تهدید می کند آن هم این که جوانان ما با دچار شدن به عارضه فن‌پرستی و تکنیک گرایی با گنجینه تمدن ایرانی اسلانی بیگانه شوند و از درک میراث الهی و اسلامی و ایرانی عاجز بمانند. البته آنچه مایه دلگرمی ماست،گیرایی و زیبایی فرهنگ ایرانی و اسلامی است. اگر این گنجینه از این ظرافت برخوردار است که دل و دیده نابغه بی نظیری هچون زنده‌یاد ایزوتسو را برباید و از او خادمی راستین برای تمدن و فرهنگ اسلامی تربیت کند باید دل قوی داریم که چنین نگینی را به دست اهریمن زمان نخواهند سپرد.

 دکتر مهدوی؛ مصداقی از نور جلال

حسن بلخاری، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیز در مورد استاد محقق گفت: وی پانزده‌سال از عمر خود را در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به بزرگداشت بزرگان فرهنگ ایران مشغول بود.

او  با اشاره به عنوان این آیین یعنی«به تماشای خورشید» اظهار کرد:  کلمه خورشید در فرهنگ ما، هم تصویر ماده است و هم معنا و در قرآن هم بارها به آن اشاره شده است. این کلمه  از اصطلاح اوستایی خَوَرنَه که نورِ جلال ترجمه شده است و سهروردی آن را نوری ساطع تأویل و تعبیر کرد که ازسوی خداوند برکسی‌که برگزیده، تابانده می‌شود و برخی مردم بر برخی دیگر برتری می‌یابند.

بلخاری افزود: یقین داریم که  یکی از مصادیق اعظم این نور جلال، دکتر محقق است. او که به این نور جانش افروخته شده و این افروختگی، فروزندگی دارد.

در فرهنگ اسلامی، علم اهمیت داشته و تجلیل و تکریم علما از صفات بزرگی است که در مملکت ما بوده و همیشه دانشمندان را گرامی می‌داشتند. ما در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، بیش از نود بزرگداشت برگزار و بزرگداشت‌نامه منتشر کردیم و بر ماست جوانان را با این سرزمین عالم‌پرور آشنا کنیم.

 اهمیت آشنایی جوانان با بزرگان علم و دانش

در پایان این مراسم دکتر  مهدی محقق در صحبت‌های کوتاهی با اشاره به  حکایتی از شیوه برخورد دو عالم بزرگ جهان تشیع یعنی  سیدرضی و سیدمرتضی با دانشمند دیگری همچون ابوالعلای معری گفت: این نشان می‌دهد که در فرهنگ اسلامی، علم اهمیت داشته و تجلیل و تکریم علما از صفات بزرگی است که در مملکت ما بوده و همیشه دانشمندان را گرامی می‌داشتند. ما در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، بیش از نود بزرگداشت برگزار و بزرگداشت‌نامه منتشر کردیم و بر ماست جوانان را با این سرزمین عالم‌پرور آشنا کنیم.

در ادامه این مراسم با حضور حجت‌الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران، دکتر یونس شکرخواه مدیر گروه ارتباطات کمیسیون ملی یونسکو- ایران، محمود نیلی احمدآبادی رییس دانشگاه تهران، غلامعلی حداد عادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، استاد غلامحسین امیرخانی، دکتر حسن بلخاری رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، دکتر علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی، دکتر سید علی اصغر میرباقری مدیر انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی، دکتر عبدالمهدی مستکین مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو- ایران، دکتر نوش آفرین انصاری همسر استاد و همچنین فرزند استاد مهدی محقق، نشان یونسکو به پاس یک عمر فعالیت علمی و فرهنگی و قرآنی به استاد محقق اهدا شد.

ضمن این که  از تمبر بزرگداشت مهدی محقق رونمایی شد.

لازم به یادآوری است مهدی محقق متولد ۱۰ بهمن ۱۳۰۸ خورشیدی، بنیان‌گذار دایره‌المعارف تشیع و عضو سابق هیئت امنای بنیاد دایره‌المعارف اسلامی، نویسنده، علامه، ادیب، فقیه، مجتهد، نسخه‌پژوه و پژوهشگر تاریخ پزشکی اسلامی، مصحح و شارح کتب ادبی و فلسفی و فقهی و استاد دانشگاه تهران است که جوایز و افتخارات بسیاری از جمله درجه استاد ممتاز فلسفه اسلامی از سوی موسسه بین‌المللی اندیشه و تمدن اسلامی کوالالامپور مالزی در سال ۱۹۹۳، نشان درجه یک ادب فارسی در سال ۱۳۸۲ و جایزه بنیاد البرز به‌عنوان دانشمند برتر در سال ۱۳۹۳ را کسب و دریافت کرده است.

 انتهای پیام/4104/