چرا نباید نسبت به واکسن کرونا خوش‌بینی محض داشت؟

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه فناوری خبرگزاری آنا، دنیا مشتاقانه منتظر واکسن کرونا است. در بسیاری از کشورهای جهان ازجمله ایالات‌متحده، یک‌چهارم مردم تمایل دارند که ازسرگیری فعالیت‌های طبیعی را تا زمان تهیه واکسن به تأخیر بیندازند. رسانه‌ها و مقامات کشورهای مختلف همچون روسیه از اخبار امیدوارکننده در مورد نتایج مثبت تست کاندیداهای واکسن در آزمایشگاه‌های خود خبر می‌دهند. همه منتظرند بشنوند چه موقع اولین واکسن تولید می‌شود، چگونه می‌توان از ایمن بودن آن اطمینان حاصل کرد و اولویت دریافت آن با چه کسانی است.

همه این اخبار نمایانگر انتظارات گسترده‌ای است که در مورد واکسن کرونا وجود دارد. تمام جهان به‌طور یکپارچه مایل است سریع‌تر به شرایط طبیعی برگردیم. این خوش‌بینی با توجه به رنج و عذاب کم‌سابقه‌ای که کرونا  ایجاد کرده است قابل‌درک است. ناگفته پیداست که زمان و منابع عظیمی در تمام جهان برای پایان دادن به این شرایط صرف شده است.

انسان موجودی خوش‌بین

اما امید بستن به واکسن‌ها نیز می‌تواند خطرناک باشد. مطالعه علوم رفتاری نشان می‌دهد انسان‌ها بسیار در معرض تعصب خوش‌بینی هستند و تمایل بیش‌ازحدی به ارزیابی احتمالات مثبت و دست‌کم گرفتن خطرات و وقایع منفی دارند. در مورد کرونا نیز خوش‌بینی بیش‌ازحد در مورد واکسن‌ها می‌تواند موجب شود احساس خطری را که امروز داریم را به‌سادگی کنار بگذاریم و از احتیاط دست بکشیم. متأسفانه جای تردید نیست که هرگونه بی‌اعتنایی به پروتکل‌های بهداشتی مساوی با طولانی‌تر شدن رنج ناشی از همه‌گیری است.

دلیل نگرانی این است که متأسفانه خوش‌بینی محض زندگی را فراگرفته است. برای مثال اکثر دانشجویان عملکرد خود را در امتحانات بیش‌ازحد مثبت ارزیابی می‌کنند و فکر می‌کنند نمرات بالا خواهند گرفت. این در حالی است که معمولاً پس از تصحیح اوراق امتحانی مشخص می‌شود نمرات پایین‌تری را کسب کرده‌اند. همین اتفاق در مورد ازدواج نیز رخ می‌دهد. افراد تمایل دارند که نسبت به ازدواج خوش‌بین باشند و احتمال طلاق را دست‌کم می‌گیرند. صاحبان مشاغل کوچک نیز دچار خوش‌بینی غیرواقعی در مورد احتمال موفقیت شرکت‌های جدید خود می‌شوند.  

این سوگیری محدود به ارزیابی شخصی نیست و حتی زمانی که افراد خود را با دیگران مقایسه می‌کنند نیز اتفاق می‌افتد. تقریباً سه‌چهارم جوانان در مقایسه با همسالان، خودشان را از نظر توانایی رهبری بالاتر از حد متوسط ​​ارزیابی می‌کنند. متأسفانه این اتفاق در مراقبت‌های بهداشتی نیز رخ داده است. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد افراد به‌صورت عادی نسبت به شرایط و رفتارهای معمول بهداشتی دچار خوش‌بینی هستند و فکر می‌کنند اتفاق بد فقط برای دیگران می‌افتد. ده‌ها مطالعه انجام‌شده در محیط‌های مختلف نیز همین نکته را تأیید می‌کند.

خوش‌بینی غیرمنطقی مساوی است با‌ خطر بیشتر

انسان‌ها هرچقدر که در مورد دیگران بدبین و دچار سوظن باشند، در عوض در مورد خودشان خوش‌بین هستند. بسط این دیدگاه معمول‌ به واکسیناسیون کرونا می‌تواند خطرناک باشد. درحالی‌که واکسن‌ها می‌توانند در کنترل همه‌گیری نقش مثبتی داشته باشند، اما معجزه نخواهند کرد. تعصب نسبت به حس خوش‌بینی می‌تواند موجب نومیدی محض شود و افرادی که تا دیروز واکسن و ایمنی ناشی از آنها را خدشه‌ناپذیر تلقی می‌کردند حالا به دشمنان واکسن و نظریه‌پردازان توطئه تبدیل شوند.

خطر بعدی این است که افراد پس از واکسن زدن ممکن است دچار یک احساس کاذب امنیت شوند، آنگاه بی‌محابا از ماسک زدن، فاصله اجتماعی و قرنطینه و... دست بکشند. آنها با فرض مصونیت قطعی، این اقدامات را  غیرضروری ارزیابی خواهند کرد.

مسئله نگران‌کننده دیگر این است که ما هنوز نمی‌دانیم که مصونیت از واکسن  کرونا تا چه مدت دوام خواهد داشت. زیرا به نظر می‌رسد آنتی‌بادی‌های ویروس کرونا به‌سرعت پس از عفونت کم می‌شوند. همچنین اصلاً نمی‌دانیم که واکسن دقیقاً از چه عواملی جلوگیری می‌کند(آیا ما را از آلوده شدن مصون می‌کند یا از آلوده کردن دیگران) و این عوامل تا چه اندازه به‌طور مؤثر مهار می‌شوند. با توجه به زمان لازم برای تولید و توزیع واکسن در مقیاس میلیاردی، همچنین نمی‌دانیم دقیقاً چه زمانی واکسن در دسترس همه قرار خواهد گرفت. این عوامل همگی منجر به کنار گذاشتن رفتارهای ایمن و اقدامات احتیاطی می‌شود و در عمل شانس شیوع بیشتر ویروس را افزایش می‌دهد.

چرا نباید صرفاً به واکسن کرونا دل بست؟

در حال حاضر تنها راه افزایش آگاهی بخشی و اطلاع‌رسانی در سطح گسترده است. تحت هیچ شرایطی افراد نباید اقدامات احتیاطی را کنار بگذارند. دولت‌ها نیز باید به ایجاد محدودیت‌ها ادامه دهند. انجام یک اشتباه می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد.

متأسفانه تاکنون خصوصاً در فضای رسانه‌ای،‌ این‌طور وانمود شده است که همه باید در کنار هم دست به دعا برداریم و خواستار عرضه واکسن باشیم. درحالی‌که نقش بازدارنده واکسن قطعی است اما انتظاری منجی‌گرایانه از واکسن می‌تواند موجب خوش‌بینی کورکورانه در مورد اثرگذاری آن شود. مسلماً وقتی افراد نسبت به اثرگذاری واکسن دچار خوش‌بینی نادرست شوند،‌ با اعتمادبه‌نفس پروتکل‌ها را کنار می‌گذارند.  

در عوض، باید روی این مسئله مانور دهیم که ضروری است رعایت موازین بهداشتی تا زمان نامحدودی به بخش ضروری زندگی‌مان، حتی پس از تولید واکسن کرونا تبدیل شود. این امر موجب خواهد شد افراد تعهد بیشتری به رعایت قواعد ایمنی داشته باشند. جلوگیری از خوش‌بینی رویاپردازانه کمک خواهد کرد با حفظ انسجام فعلی در رعایت قواعد بهداشتی،‌ بسیار سریع‌تر بتوانیم به همه‌گیری پایان دهیم.

انتهای پیام/4112/