«آخوند پَنجو»؛ شاعر فارسی‌گوی شبه‌قاره هند

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا ـ بارها شنیده‌ایم که گذشته چراغ راه آینده است. این چراغ روشنگر مسیری است که به ساختن بنای تمدن ایرانی اسلامی می‌انجامد. چراغی که انوار روشنگرش حاصل تلاش صدها حکیم، هنرمند و فیلسوف مسلمان است که از قرن‌ها پیش خشت‌به‌خشت این بنای سترگ را روی هم گذاشته‌اند.

با شما مخاطب گرامی قراری گذاشته‌ایم تا هر روز به بهانه عددی که تقویم برای تاریخ آن روز به ما نشان می‌دهد، به زندگی یکی از مشاهیر و بزرگان تاریخ کهن ایران و اسلام مختصر اشاره‌ای کنیم تا بتوانیم پس از یک سال، با این انوار روشنگر چراغ تمدن و فرهنگ آشنا شویم. به این منظور هر روز صبح، بخشی از تاریخ کهن خود و افتخارات آن را مرور خواهیم کرد.

برای خوشه‌چینی از این خرمن دانش و فرهنگ، از جلد اول کتاب «تقویم تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» تألیف دکتر علی‌اکبر ولایتی که به سال ۱۳۹۲ در انتشارات امیرکبیر به زیور طبع آراسته شده، بهره برده‌ایم.

سید عبدالوهاب، معروف به آخوند پنجو (942-1040ق)، فرزند نوسلجای سید حسینی، معروف به سید غازی، فقیه و عارف و شاعر فارسی‌گوی شبه‌قاره در قرن دهم هجری قمری است.

سید عبدالوهاب در یوسفزایی، منطقه‌ای در شمال پیشاور به دنیا آمد.پدرش هنگام سقوط شاهنشاهی لودیان به یوسفزایی آمده در دربار حسین یوسفزایی در حمایت کجوخان زندگی می‌کرد و در سال 989ق در اتک وفات یافت و همان‌جا دفن شد.

سید عبدالوهاب در سال 990ق در 48 سالگی به اکبرپور در نزدیکی پیشاور رفت و دیری نگذشت که در طریقت و شریعت شهرت یافت، تا حدی که مریدان فراوان وی از کابل تا اتک پراکنده بودند و چون همواره بر اقامه پنج بنای مسلمانی یا همان نمازهای پنج‌گانه تأکید می‌کرد در میان افغانان به «ولی‌الله» و «آخوند پنجو» شهرت یافت.

آخوند پنجو سراسر زندگی خود را صرف تدریس و تربیت شاگردانش کرد. زبان اصلی‌اش پشتو بود ولی به فارسی نیز شعر می‌گفت و هندی را نیز خوب می‌دانست.

آخوند پنجو «کنزالدقایق» اثر «ابوالبرکات عبدالله بن احمد نسفیرا» که از کتب معروف در فقه حنفی است، به نظم پشتو درآورد. شیخ عبدالرحیم فرزند میان‌علی، از شاگردان آخوند پنجو، کتابی به فارسی در منقبت وی نوشت که خاکی اکبرپوری آن را در سال 1198ق به نظم درآورد و بعدها شخصی به نام میان‌پادشاه، از مردم کندی شیخان اکبرپور، این منظومه را به نظم پشتو درآورد.

از دیگر کسانی که در مناقب وی کتاب نوشته‌اند شیخ عبدالغفور عباسی پیشاوری است. از پیروان نامدارش می‌توان آخوند چالاک و آخوند سباک را نام برد. آخوند پنجو در دوشنبه 27 رمضان 1040ق در 96 سالگی در اکبرپور وفات یافت و او را همان‌جا به خاک سپردند.

انتهای پیام/4104/