«ابن اَشْعث کوفی»؛ راوی احادیث امام جعفر صادق (ع)

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آناـ بارها شنیده‌ایم که گذشته چراغ راه آینده است. این چراغ روشنگر مسیری است که به ساختن بنای تمدن ایرانی اسلامی می‌انجامد. چراغی که انوار روشنگرش حاصل تلاش صدها حکیم، هنرمند و فیلسوف مسلمان است که از قرن‌ها پیش خشت‌به‌خشت این بنای سترگ را روی هم گذاشته‌اند.

با شما مخاطب گرامی قراری گذاشته‌ایم تا هر روز به بهانه عددی که تقویم برای تاریخ آن روز به ما نشان می‌دهد، به زندگی یکی از مشاهیر و بزرگان تاریخ کهن ایران و اسلام مختصر اشاره‌ای کنیم تا بتوانیم پس از یک سال، با این انوار روشنگر چراغ تمدن و فرهنگ آشنا شویم. به این منظور هر روز صبح، بخشی از تاریخ کهن خود و افتخارات آن را مرور خواهیم کرد.

برای خوشه‌چینی از این خرمن دانش و فرهنگ، از جلد اول کتاب «تقویم تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» تألیف دکتر علی‌اکبر ولایتی که به سال ۱۳۹۲ در انتشارات امیرکبیر به زیور طبع آراسته شده، بهره برده‌ایم.

محمد بن محمد کوفی مصری محدث و فقیه امامی سده‌های سوم و چهارم هجری است.

او از محدثان بنام شیعی است که در میان راویان شیعی و سنی مشهور بوده و نام او در سلسله راویان سده‌های سوم و چهارم هجری آمده است. با این‌حال از زندگی و احوال وی اطلاع چندانی در دست نیست؛ همین اندازه می‌دانیم که اهل کوفه بوده و در مصر زندگی می‌کرده است و معلوم نیست در چه تاریخی و چرا و چگونه به مصر آمده است.

مشهورترین اثر ابن اشعث در زمینه حدیث، کتاب جعفریات یا اشعثیات است. این مجموعه شامل هزار حدیث است و به اسماعیل بن موسی بن جعفر(ع) که در مصر می‌زیسته، منسوب است. این اثر به علت آنکه ابن اشعث آن را روایت کرده و به شهرت رسانده است و سپس بسیاری محدثان از طریق وی آن مجموعه را روایت کرده‌اند، به اشعثیات معروف شده است. همچنین بدان سبب که مجموعه احادیث امام جعفر صادق(ع) در آن روایت شده، به جعفریات نیز معروف است. میرزا حسین نوری در تدوین کتاب مسترک الوسائل از این کتاب استفاده کرده و در خاتمه آورده که این کتاب از ابن اشعث است. این کتاب در 1370ق همراه با قرب الاستاد، در ایران به چاپ رسید.

از جمله استادان حدیث ابن اشعث می‌توان ابوالحسن موسی بن اسماعیل را نام برد. کسانی که از وی روایت کرده‌اند عبارت‌اند از: محمد بن سهل بن احمد بن عبدالله دیباجی؛ ابومحمد هارون بن موسی تلعکبری؛ ابوالفضل شیبانی؛ علی بن جعفر بن حمّاد؛ ابومحمد عبدالله بن محمد بن عبدالله بن عثمان معروف به «ابن سَقّاء»؛ و عبدالله بن احمد بن عَدی.

ابن اشعث به جز اشعثیات آثار دیگری نیز دارد؛ از جمله در باب قرآن و احکام نماز که از موسی بن اسماعیل روایت کرده است. به گفته سید بن طاووس در جماع الاسبوع، روایات کتاب روایة الابناء عن الآباء من آل رسول الله نیز از ابن اشعث است و جز اینها کتابی به نام الحج نیز به ابن اشعث منسوب است.

 انتهای  پیام/4104/