الزامات تحقق جهش تولید در بخش کشاورزی/ آسیب‌پذیری بالای بخش کشاورزی در تولید نهاده

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری آنا،  الزامات جهش تولید در بخش کشاورزی و منابع طبیعی، تحقق خودکفایی پایدار در تولید محصولات کشاورزی، نیازمند اصلاح زیرساخت‌های تولید، بهبود سطح فناوری، حرفه آموزی کشاورزان و ساماندهی تولید محصولات اساسی از طریق استقرار زنجیره های ارزش فراگیر است. بخش کشاورزی نیز متأثر از سایر بخش‌های اقتصادی، در دهه‌های گذشته و به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی، به دلایل مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و غیره به بهانه حفظ شرایط و پیشگیری از بروز چالش برای امنیت غذایی، دچار نوعی سوءمدیریت و عدم شفافیت در فعالیت‌ها شد. در حالی که در صورت وجود استراتژی مشخص توسعه کشاورزی، این شرایط می‌توانست به بهترین فرصت برای تقویت نظام‌های تولیدی و رفع ضعف‌های ساختاری ناشی از اقتصاد نفتی کشور تبدیل شود.

برخی از نشانه‌ها و تبعات تداوم شرایط موجود را می‌توان در ناموفق بودن اجرای سیاست‌های آمایش سرزمین و به تبع فشار بیش از حد و نابودی منابع طبیعی؛ بهره‌وری و کیفیت پایین و در عوض ضایعات بالا در بخش تولید؛ ایجاد وابستگی بخش کشاورزی به نهاده‌های تولید اکثر کالاهای اساسی؛ تداوم سیاست دونرخی بودن ارز و درنتیجه واردات بی‌ضابطه؛ نبود تمایل به سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت در بخش کشاورزی و ارتباط ضعیف بین تولید و تحقیق و توسعه مشاهده کرد.

آسیب‌پذیری بالای بخش کشاورزی در تولید نهاده

میزان آسیب‌پذیری بخش کشاورزی در مرحله تأمین نهاده‌ها بسیار بالاست. توجه به ارقام ضريب خودکفایی کشور در نهاده‌هایی مانند دانه‌های روغنی و خوراک دام لزوم تأکید ویژه به تأمین این نهاده‌ها را در سیاست‌گذاری‌ها در شرایط فعلی کشور نشان می‌دهد.

علاوه بر این برای محصولات پروتئینی (شیر، گوشت و تخم مرغ) در زنجیره‌های ابتدایی تولید مانند جوجه‌های اجداد، مواد ژنی و همچنین نهاده‌های بهداشتی مانند سرم، واکسن و داروهای دامی، به میزان زیادی وابستگی وجود دارد. در این راستا واردات حداقلی هدفمند با حفظ و توسعه توان تولید داخلی این نهاده‌ها توصیه می‌شود. از طرفی با وجود ضریب خودکفایی بالا در محصولاتی مانند گندم، سیب زمینی و برنج، اطمینان در عرضه این کالاها منوط به اتخاذ سیاست‌های حمایتی مناسب توسط دولت است.

با توجه به شرایط فعلی اقتصاد کشور به منظور تحقق جهش تولید در بخش کشاورزی و منابع طبیعی لازم است در اولین مرحله الگوهای تولید و نظامهای بهره برداری به سمت مدیریت دانش بنیان و استفاده از دانش و فناوری‌های روز حرکت کند. به منظور افزایش سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی نیز لازم است دولت از طریق سیاست‌های حمایتی، نظير اعطای تسهیلات با سود بانکی اندک، تقویت نظام بیمه‌ای، تقویت بازار و کاهش حاشیه بازاریابی، مخاطرات طبیعی و اقتصادی موجود در این بخش را مدیریت کند.

استفاده از بورس و بهبود مجوزدهی دو ابزار مهم توسعه کشاورزی

توسعه معاملات کالاهای کشاورزی در بورس و یکپارچه‌سازی سامانه‌های هوشمند کسب مجوزها برای فعالیت‌های مختلف کشاورزی نیز می‌تواند مقدمات بهبود فضای کسب و کار در این بخش را فراهم کند. و علاوه بر اینها ظرفیت‌های زیادی در بخش کشاورزی مغفول مانده است که جا دارد به طور اساسی به آنها پرداخته شود. زیربخش‌های خدمات کشاورزی، صنایع تبدیلی و تکمیلی، انبارداری و گردشگری کشاورزی از جمله پتانسیل‌های شغلی در بخش کشاورزی هستند که استفاده چندانی از آنها به عمل نیامده است و در بازنگری ساختار بخش باید به طور جدی مد نظر قرار گیرند.

ادامه مهم‌ترین الزامات تحقق جهش تولید در بخش کشاورزی و منابع طبیعی، با توجه به گستردگی این بخش در پنج دسته ساختاری و حاکمیتی؛ تولیدی؛ بازرگانی و تجاری؛ نظارتی و مشارکتی ارائه شده است:

الف) ساختاری و حاکمیتی 

- عزم و بسیج ملی برای حرکت جهشی

- وجود نهاد هماهنگ‌کننده جهت بسیج کلیه امکانات، سرمایه‌ها و ظرفیت‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی با عنوان کمیته جهش تولید؛

-زمینه‌سازی علمی پژوهشی در بخش‌های اقتصادی و اجتماعی و استفاده حداکثری از تجربه، تخصص و ظرفیت‌های دانش بنیانی در عرصه تولید؛

- تحول در بخش اجرایی و نظام بودجه‌ریزی؛

- هماهنگی دولت با مجلس و بخش خصوصی؛

- برقراری تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی؛

- بازنگری در ساختار سیاست‌های حمایتی از بخش کشاورزی؛

- تحول در نظام بانکی؛

- تجمیع قوانین موازی

ب) تولیدی

- بهبود بهره‌وری عوامل تولید و منابع مصرفی در بخش کشاورزی؛

و حمایت و بهره‌گیری حداکثری از دستاوردهای شرکت‌های دانش بنیان، مؤسسات تحقیقاتی و و دانشگاهی در راستای جهش تولید؛

- افزایش سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی با بهبود فضای کسب و کار در این بخش؛

- توجه و تأکید بر اصل آمایش سرزمین در بستر حوضه‌های آبخیز؛

- تمرکز بر توسعه و حمایت از کسب و کارهای خرد و متوسط با رویکرد خوشه‌ای و رقابت‌پذیر در عرصه کشاورزی و روستا؛

جهت ‌دهی نگرش‌ها و رویکردها به سمت سوددهی تولید با هدف تداوم توسعه بخش کشاورزی؛ و اصلاح نظام بیمه و کاهش ریسک با هدف‌گذاری اصلاح سیاستهای حمایتی در بلندمدت؛

ج) بازرگانی و تجاری و حمایت از زنجیره‌های ارزش پویا و کمک به شکل‌گیری آنها

د) بهبود بازاررسانی محصولات کشاورزی به ویژه در مورد محصولات باغی از طریق ایجاد کد رهگیری

انتهای پیام/4141/پ