در نشست مجازی بررسی آموزش مجازی دانشگاه‌ها مطرح شد؛
8 مشکل پیش روی آموزش مجازی/ سیستم‌های آموزش الکترونیکی چگونه موفق می‌شوند؟
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تیران مشکلات پیش روی آموزش مجازی را تشریح کرد و گفت: «تهدید به‌وجود آمده توسط کرونا را باید به فرصت تبدیل کرد، چنانکه دانشگاه آزاد اسلامی عملکرد خوبی در آموزش مجازی از خود برجای گذاشت.»
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا از تیران، شب گذشته در برنامه زنده اینستاگرام با موضوع «آموزش مجازی دانشگاه‌ها، فرصت‌ها، تهدیدها و تحلیل شرایط آینده» با حضور فرهاد مصری‌نژاد رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تیران و نماینده رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در هیئت نظارت بر تشکل‌های دانشگاهیان استان اصفهان، مهدی صادقی دبیر انجمن اسلامی مستقل دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان و محمدعلی رحمانی کارشناس آموزشی و مطالعاتی اداره کل تشکل‌های اسلامی سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تیران در این نشست مجازی استفاده از منابع و کتاب‌های شهید بهشتی را به‌عنوان یک راهنما برای گروه‌ها و تشکیلاتی مانند تشکل‌های اسلامی را لازم دانست و مطالعه این منابع را توصیه کرد.
در این جلسه که با هدف بررسی فرصت‌ها و تهدیدها و تحلیل شرایط آینده برگزار شد، فرهاد مصری‌نژاد با اشاره به تاریخچه آموزش مجازی اظهار کرد: «آموزش مجازی یک مبحث قدیمی و گسترده است که اگر بخواهیم تعریف کاملی از آن داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم بهره‌گیری از فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی مانند اینترنت و سیستم‌های چندرسانه‌ای، ابزارهایی برای بهبود کیفیت آموزشی و فراگیری از طریق ارائه تسهیلات به‌منظور دسترسی آسان به منابع و خدمات آموزشی و فراهم‌کردن سازوکارهای تعامل و همکاری از راه دور هستند.»
این مقام مسئول گفت: «در این تعاریف یک‌سری کلمات کلیدی مانند کیفیت سیستم‌های چندرسانه‌ای، دسترسی آسان به منابع و بحث تعامل و همکاری وجود دارد که همه اینها باید فراهم باشد تا یک آموزش الکترونیکی مطلوب صورت گیرد.»
وی افزود: «آموزش الکترونیکی را می‌توان از لحاظ محتواها و ابزارهای الکترونیکی و آموزش از راه دور بررسی کرد.»
مشکلات پیش روی آموزش مجازی
نماینده رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در هیئت نظارت بر تشکل‌های دانشگاهیان استان اصفهان ادامه داد: «مشکلاتی که بر سر راه آموزش مجازی قرار دارند و باید به فکر راه حل برای آنها بود، شامل نبود شناخت صحیح نیاز مخاطبان، ارائه مطالب غیرصحیح به کاربران، رویکرد آموزشی نامناسب، راهکارهای ضعیف فنی، رعایت‌نکردن استانداردهای لازم، نبود سیستم تضمین کیفیت، ارائه‌‌نکردن آموزش‌های مناسب و به‌موقع و وجود مشکلات بر سر راه احراز هویت کاربران است.
پارامترهایی که در راستای موفقیت سیستم‌های آموزش الکترونیکی مفید هستند
مصری‌نژاد اضافه کرد: «یکی از پارامترهایی که در راستای موفقیت سیستم‌های آموزش الکترونیکی مفید هستند، دقت در انتخاب مخاطب و بررسی نیازهای آنها (یعنی آموزش الکترونیکی را نمی‌توان برای همه افراد در هر مقطع تحصیلی و در هر رشته تحصیلی به یک شکل ارائه داد، به‌عنوان مثال آموزش مجازی که برای یک دانشجوی دکتری درنظر گرفته می‌شود با آموزش مجازی یک دانشجوی کاردانی کاملاً متفاوت بوده و باید متناسب با نیاز و سطح دانشجو برنامه‌ریزی شود) است.»
این مقام مسئول اظهار کرد: «دیگر پارامترهایی که در راستای موفقیت سیستم‌های آموزش الکترونیکی مفید هستند، انتخاب رویکرد آموزشی مناسب، انتخاب ترکیب‌های آموزشی رودررو و مجازی، انتخاب صحیح درباره عنوان‌های درسی مختلف که آیا هر درسی را می‌توان به‌صورت مجازی ارائه داد یا خیر، بهره‌گیری از استانداردهای آموزشی، ارائه آموزش مناسب به استادان، دانشجویان و گروه‌های پشتیبانی برای بهره‌وری بیشتر از امکانات و خدمات آموزش‌های مجازی، ارائه خدمات پشتیبانی مناسب و ایجاد یک سیستم ارزیاب برای تضمین کیفیت مناسب است.»
4 رکن آموزش‌های سنتی چیست؟
وی خاطرنشان کرد: «در آموزش‌های سنتی چهار رکن اصلی وجود دارد که عبارتند از گفتن، ارائه درس، پاسخ‌دادن و پرسش و پاسخ که همه این موارد باید در آموزش مجازی قابلیت پیاده‌سازی‌شدن را داشته باشد تا آموزش از کیفیت خوبی برخوردار شود.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تیران درباره شرایط کنونی و قبل از سال 99 که به‌دلیل ویروس کرونا در کشور حکمفرما شد، توضیح داد: «با توجه به اینکه ویروس کرونا اواخر بهمن 98 در کشور شیوع پیدا کرد و تقریباً با آغاز ترم تحصیلی جدید همزمان شد، موجب غافلگیرشدن سیستم‌های آموزشی و تعطیل‌شدن آنها شد.»
مصری‌نژاد خاطرنشان کرد: «اوایل کار به‌دلیل تصمیم‌گیری‌های سریع و بدون مطالعه, نبود آموزش و اطلاع کافی دانشجویان، استادان و کادر پشتیبانی دانشگاه و اطمینان‌نداشتن به سیستم‌ها و زیرساخت‌های آموزشی مجازی معرفی‌شده و ضعف سیستم‌های سخت‌افزاری، تصور دانشجو و مسئولان از اینکه باید یک ترم تحصیلی را به‌صورت مجازی برگزار کنند، ضعف در پهنای باند اینترنت و مشکلاتی که دانشجویان به‌دلیل سرعت اینترنت در مناطق مختلف داشتند و برگزارنشدن کلاس‌های عملی و آزمایشگاهی و توجیه‌نشدن عوامل اجرایی مشکلات زیادی بر سر راه دانشگاه قرار داد که همه این عوامل منجر به نگرانی دانشجو، استاد و دانشگاه شد.»
وی افزود: «با پشتکار مسئولان و پیگیری‌های شبانه‌روزی در مدت‌زمان کوتاهی شرایط خوبی برای برگزاری این کلاس‌ها فراهم و از نگرانی و استرس دانشجویانی که حتی قصد حذف ترم داشتند، کاسته و هرچه گذشت شرایط پایدارتر و بهتر شد.»
رئیس واحد تیران با اشاره به نگرانی‌ها از ویروس کرونا و خسارت‌هایی که به کل جامعه وارد کرد، یادآور شد: «این بحران مزایایی هم داشت که شامل بسترسازی مناسب برای آموزش مجازی، کاهش خطرات ایاب‌وذهاب دانشجویان، کاهش هزینه‌های دانشگاه، امکان برگزاری 16 جلسه کامل دروس با توجه به اینکه دانشجویان هم امکان استفاده از این کلاس‌ها را در هر مکان داشتند، امکان طراحی سؤالات مفهومی با توجه به مجازی‌بودن آزمون‌ها، برگزاری جلسات دفاع مقاطع تحصیلات تکمیلی، حرکت به سوی دانشگاه هوشمند که این مقوله به‌طور جدی در دانشگاه آزاد اسلامی کلید خورده است و امکان برگزاری کلاس‌ها متمرکز می‌شود.»
این استاد دانشگاه گفت: «تهدید به‌وجود آمده را باید به فرصت تبدیل کرد، چنانکه دانشگاه آزاد اسلامی در این مورد عملکرد خوبی از خود برجای گذاشت.»
در ادامه جلسه پرسش و پاسخ در یک سو با حضور فرهاد مصری‌نژاد و مهدی صادقی دبیر انجمن اسلامی مستقل دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان به‌عنوان نماینده دانشجویان برگزار شد.
چرا شهریه کامل از دانشجویان دریافت شد؟
مصری‌نژاد در پاسخ به این پرسش که با توجه به برگزاری ترم تحصیلی به‌صورت مجازی شهریه کامل از دانشجویان دریافت شد، توضیح داد: «شاید دانشجویان فکر کنند که چون ترم تحصیلی مجازی برگزار شد، عملاً هزینه‌های آموزشی دانشگاه به‌شدت کاهش یافت، در صورتی که اینگونه نبود و دانشگاه‌ها باید متناسب با شرایط به‌وجودآمده هزینه‌هایی برای تأمین زیرساخت سخت‌افزاری آموزش مجازی، تأمین هزینه سامانه‌های آموزش مجازی که باید خریداری می‌شد، افزایش پهنای باند اینترنت دانشگاه برای بالارفتن ترافیک حضور در کلاس‌های آنلاین و درنهایت پرداخت حق‌التدریس استادان که با توجه به شرایط ذکرشده زمان آن طولانی‌تر شد، متحمل شوند؛ با توجه به همه موارد ذکرشده عملاً امکان کاهش هزینه ترم جاری مقدور نبود.»
وی در پاسخ به این پرسش که چرا اطلاع‌رسانی‌ها به دانشجویان ناقص انجام می‌شد؟ تأکید کرد: «ابتدای کار، مراکز آموزشی به‌دلیل نداشتن تجربه از برگزاری کلاس‌های مجازی دارای کم‌وکاستی‌هایی بودند که واحدهای دانشگاهی به سرعت اقداماتی در راستای برگزاری جلسات آنلاین به‌منظور توجیه استادان و تیم پشتیبانی آموزش مجازی برگزار کردند؛ ولی از آنجایی که هنوز تعدادی از استادان احتمال می‌دادند حداقل نیمی از کلاس‌های دانشگاه به‌صوت حضوری برگزار می‌شود، به‌صورت جدی در جلسات توجیهی و آموزشی شرکت نمی‌کردند و این خود موجب پدیدآمدن مشکلاتی می‌شد؛ ولی با گذشت زمان این مسئله نیز بهبود پیدا کرد.»
این تحلیل‌گر آموزش مجازی در پاسخ به این پرسش که چرا تصمیم به برگزاری امتحانات به‌صورت آنی گرفته و این عامل سبب ایجاد استرس در دانشجویان شد؛ یادآور شد: «با توجه به شرایط بحرانی کشور درباره شیوع بیماری کرونا و در وضعیت قرمز قرارگرفتن تعدادی از استانها و توجه به این نکته که در محیط دانشگاه، دانشجویان از شهرهای مختلف استان حضور پیدا می‌کنند و در جلسه امتحان شرکت می‌کنند و مطالبه بسیاری از خانواده‌ها مبنی‌بر برگزاری امتحانات مجازی، تصمیم بر آن شد که امتحانات به‌صورت آنلاین برگزار شود و برای کاهش استرس دانشجویان، امتحانات سه روز نخست اکثر واحدها به روزهای آخر موکول شد.»
لزوم ایجاد بستر مناسب برای برگزاری کلاس‌های مجازی
مهدی صادقی دبیر انجمن اسلامی مستقل دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان نیز شرایط کنونی پیش‌آمده را فرصت دانست و از مسئولان دانشگاه خواست که شرایط بهتر و ایجاد بستر مناسب را برای برگزاری کلاس‌های مجازی فراهم کنند.
محمدعلی رحمانی کارشناس آموزشی و مطالعاتی اداره‌کل تشکل‌های اسلامی سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی جلسه برگزارشده را بسیار مفید و استقبال دانشجویان از این جلسه را خوب ارزیابی کرد و خواهان برگزاری جلسات بیشتر با موضوع «آموزش مجازی دانشگاه‌ها، فرصت‌ها، تهدیدها و تحلیل شرایط آینده شد.
انتهای پیام/4103/4062/
انتهای پیام/
