آیا ساخت استیکر با استفاده از چهره افراد جرم است؟/ قانون چه مجازاتی برای مزاحمت‌های تلفنی در نظر می‌گیرد؟

گروه اجتماعی خبرگزاری آنا-محمودرضا زارع؛ شاید دیرزمانی نباشد که با به صدا درآمدن زنگ تلفن‌های آنالوگ و بدون نمایشگر شماره، مزاحمت‌های تلفنی باب شد و  فرد تماس‌گیرنده با ایجاد سکوتی آزاردهنده و یا با مزاحمت‌های کلامی خود، آرامش و آسایش را از خانواده‌ها ربوده بود و البته سازمان‌ها و ادارات خدمت‌رسان همچون آتش‌نشانی‌، اورژانس و حتی پلیس هم از این دست مزاحمت‌ها بی‌نصیب نبودند.

با این حال و پس از تعویض نسل تلفن‌های آنالوگ با گوشی‌های هوشمند و تلفن‌های مدرن این تصور می‌رفت که مزاحمت‌های تلفنی هم پایان یابد اما این چنین نشد و جامعه با شیوه‌های جدیدی از انواع مزاحمت‌های تلفنی مواجه شد.

اگرچه شاید از انواع مزاحمت‌های تلفنی که در گذشته رواج داشت دیگر اثری نباشد که آن هم به لطف پیشرفت علم و شناسایی فرد تماس‌گیرنده با مشخص شدن شماره تلفن او روی داده است اما با رشد چشمگیر علم، متاسفانه شاهد دستاوردی در کاهش مزاحمت‌ها نیستیم و می‌توان اینگونه بیان کرد که انواع مزاحمت‌های تلفنی با پیشرفت علم تغییر کرده و به روش‌های جدیدی صورت می‌گیرد.

از تبدیل صدا و تهدیدهای تلفنی تا توزیع و نشر عکس و فیلم خصوصی و یا صدای افراد در فضای مجازی را می‌توان در حیطه و گستره انواع مزاحمت‌های تلفنی دانست که بسیاری از این موضوعات در بستر تلفن‌های هوشمند رخ داده و قانون هم برای برخی از این موارد جرم‌انگاری کرده است.

یکی دیگر از انواع مزاحمت‌های تلفنی را می‌توان توهین‌های رایانه‌ای ذکر کرد که در حال حاضر در بستر فضای سایبری این واژه به چشم می خورد. توهین رایانه ای نوع جدیدی از جرم توهین است که امروزه در بستر فضای سایبری و با استفاده از تلفن بیشتر رخ داده و در کنار انواع مزاحمت‌های تلفنی می‌توان به آن اشاره کرد.

شاید یکی از نوظهورترین نوع مزاحمت‌های سایبری بر پایه تلفن را بتوان ساخت استیکر با استفاده از عکس‌های ناگهانی یا خصوصی افراد در فضای مجازی برشمرد. اخیرا برخی افراد با استفاده از قابلیت‌های اپلیکیشن‌ها در خصوص ساخت و تولید استیکر چه به صورت جدی و عامدانه و چه به صورت شوخی‌های ناخوشایند از چهره افراد استیکر ساخته و آن را در بستر فضای مجازی منتشر می‌کنند.

در همین خصوص امیرحسین صفدری محقق و پژوهشگر حقوقی در گفتگو با خبرگزاری آنا، با اشاره به توجه قانونگذار به جرائمی که بر پایه تلفن و انواع مزاحمت‌های ناشی از استفاده مخرب از آن صورت می‌گیرد، گفت: مطابق با ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات هرگاه فردی به وسیله تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت ‌مخابرات، مرتکب به حبس از یک ماه تا 6 ماه محکوم خواهد شد.

وی افزود: در خصوص ماده 641 یک نکته بسیار مهم وجود دارد و آن هم این است که مجازات در نظر گرفته‌شده تنها برای نفس ایجاد مزاحمت است و اگر این مزاحمت همراه با توهین یا تهدید باشد به هر دو مجازات مزاحمت و توهین یا تهدید محکوم خواهد شد.

این کارشناس مسائل حقوقی ادامه داد: مطابق با ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، توهین به افراد، از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و یا ۵۰ هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد بود.

صفدری در خصوص مجازات‌های درنظرگرفته‌شده برای انواع مزاحمت‌ها و توهین‌های تلفنی اظهار کرد: علاوه بر ماده 641 قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات، در تبصره 2 ماده 14 قانون تاسیس شركت مخابرات ایران مصوب 1350 که در سال 1366 این ماده اصلاح شده است در خصوص مزاحمت تلفنی آمده است که هر کس وسیله مخابراتی در اختیار خود را وسیله مزاحمت برای دیگری قرار دهد یا با عمد و سوءنیت ارتباط دیگری را مخل کند، برای بار اول تلفن او به مدت یک هفته همراه با اخطار کتبی قطع و تجدید ارتباط مستلزم پرداخت هزینه‌های مربوطه خواهد بود؛ برای بار دوم و در صورت تکرار مزاحمت و اعمال مجرمانه تلفنی، تلفن او به مدت سه ماه همراه با اخطار کتبی قطع و تجدید ارتباط مستلزم تقاضای مشترک و پرداخت هزینه‌های مربوطه است.

این پژوهشگر حقوقی با اشاره به تکرار مزاحمت برای بار سوم از سوی فرد مزاحم افزود: در این صورت تلفن وی به طور دائم قطع شده، منصوبات تلفن جمع‌آوری و ودیعه مربوط به مشترک پس از تسویه حساب مسترد خواهد شد.

وی در تعریف توهین رایانه‌ای با استفاده از ابزارها و گچت‌های هوشمند گفت: نسبت دادن هر چیز وهن‌آور، اعم از این که دروغ باشد یا راست باشد، به وسیله رایانه یا اپلیکیشن‌هایی مثل اینستاگرام، تلگرام، واتساپ و دیگر اپلیکیشن‌ها که در نظر عرف جامعه، موجب کسر شأن یا باعث خفت دادن فرد شود را جرم توهین رایانه‌ای می‌گویند.

صفدری به تفاوت‌های توهین در فضای واقعی با توهین در فضای مجازی اشاره کرد و افزود: با توجه به برخی از دیدگاه های جرم ‌شناسی و جامعه شناسی می توان به صراحت گفت توهین در بستر فضای مجازی قابل مقایسه با توهین در فضای حقیقی نیست زیرا توهین در فضای حقیقی ممکن است یک فرد در مقابل افراد خاص و محدود مورد اهانت و هتک حرمت قرار بگیرد، اما توهین در بستر فضای سایبری به مراتب گسترده تر و آثار مخرب تری از توهین در فضای حقیقی برای هر فردی دارد چرا که سرعت انتقال پیام ها و نشر مطالب در بستر فضای مجازی بسیار بالا است.

این حقوقدان با بیان اینکه جرم توهین رایانه‌ای یا سایبری به صراحت در هیچ یک از قوانین تعریف نشده است و این امر باعث می‌شود مرتکبان جرم توهین در فضای مجازی روز به روز افزایش پیدا کنند و باعث ناامن شدن فضای مجازی بشوند، عنوان کرد: اما بطور ضمنی شاید بشود گفت مطابق با ماده ۱۶ قانون جرائم رایانه‌ای باید با این متخلفان برخورد کرد چرا که قانونگذار در ماده 16 آورده است که هرکس به وسیله سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی،‌ فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از 91 روز تا 2 سال یا جزای نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد و این ماده قانونی شامل ساخت استیکرهای توهین‌آمیز هم می‌شود.

بر اساس این گزارش، با توجه به خلل‌های قانونی در این عرصه و عدم شفافیت جرم‌انگاری، به نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان قانونگذار در کشور پیشنهاد داده می‌شود که هر چه زودتر قوانین قدیمی کشور را اصلاح کرده تا بستر برای انجام انواع اقدامات مجرمانه از جمله جرم مزاحمت تلفنی فراهم نباشد.

نمونه بارز این قوانین، قانون تاسیس شركت مخابرات ایران مصوب سال 1350 است که باید اصلاح شود و با توجه به نیازهای روز جامعه قانونی در این حوزه تصویب شود که علاوه بر حل مشکلات مردم پاسخگوی نیاز مردم در جامعه هم باشد؛ زیرا در حال حاضر کشور در فضای سایبری و فضای مخابراتی پیشرفت‌های زیادی داشته است و بر همین اساس نیاز است قانون جامع و کاملی داشته باشیم تا تمامی جرائمی که در این فضا امکان دارد رخ بدهد را پوشش داده باشیم تا از هرج و مرج و ناامنی در بستر فضای مخابراتی و جامعه جلوگیری شود.

انتهای پیام/4076/