فرصت‌های تهدید کرونا در جامعه منتظر

به گزارش خبرنگار حوزه تشکل‌های دانشگاهی  گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، نخستین نشست تخصصی اندیشکده مهدویت و آینده‌پژوهی با موضوع «آینده‌‌پژوهی مهدویت و پساکرونا» توسط سازمان بسیج اساتید کشور در این سازمان به‌صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد.
حجت‌الاسلام غلامرضا بهروزی لک در این نشست اظهار کرد: همان‌طوری که مقام معظم رهبری در پیام‌های مختلف خودشان مکرر به ما راهنمایی فرمودند باید تهدید را تبدیل به فرصت کرد و این وظیفه‌ای همگانی است که از فرصت‌های مختلف بهره بگیریم.
وی افزود: فرمایش رهبر انقلاب مستند قرآنی دارد که راهبرد فإنّ مع العسر یسرا إنّ مع العسر یسرا که تأکیداً خدای متعال دو بار فرمود، بیانگر این است که سختی‌ها حتماً همراه آن گشایش‌ها و آسانی‌ها خواهد بود و مدیریت راهبردی هم به ما این را توصیه کرده که مدیر موفق کسی است که از تهدیدها، فرصت‌های جدیدی را بسازد. نمونه بارز آن سردار دل‌ها و شجاع‌مان شهید قاسم سلیمانی بود که در کلیپی هم که از ایشان وجود دارد فرمودند فرصت‌هایی که در تهدیدها وجود دارد، در خودِ فرصت‌ها نیست.
رئیس کارگروه دانشگاهیان ستاد هماهنگی‌های فعالیت‌های مهدوی کشور بیان کرد: موضوع پساکرونا و بحران کرونا از دو منظر قابل بررسی است. منظر اول عبارت است از وضعیت و تأثیرات بحران کرونا و پساکرونا بر جامعه منتظر و زندگی منتظرانه ما که به هر حال باید چه کنیم؟ باید چگونه رفتار کنیم؟ چه وضعیتی، تهدیدهایی و فرصت‌هایی داریم؟ این یک نکته مهم و کلیدی است.
بهروزی لک ادامه داد: در نیم‌نگاهی به وضع موجود درمی‌یابیم که انسان امروزی به ویژه با گسترش رفاه و خودمحوری انسان مدرن، دچار طغیان شده است. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید که طغیان بعد از استغناست. انقلاب‌های صنعتی، انقلاب‌های علمی و انقلاب‌های ارتباطی از یک‌سو و همچنین گسترش شدید رفاه و آسایش را در جهان داشتیم، اینها بُعدهای مثبتی هم داشته است.
وی افزود: به هرحال پیشرفت‌های تکنولوژیک و فنی را نمی‌توان نادیده گرفت اما انسان به خاطر عملکردها دچار مشکل یا به تعبیر قرآنی، دچار فساد نیز شده است. فساد در زندگی معنوی آن انسان موجود از یک‌سو و فساد در زیست‌جهان انسان امروز از سوی دیگر قابل بررسی است. آیه 41 سوره روم خیلی زیبا این مطلب را بیان فرموده است که "ظهر الفساد فی البرّ و البحر بما کسبت ایدالناس لیزیقهم بعض الذّی عملو لعلهم یرجعون". خداوند در این آیه می‌فرماید که فساد، نابهنجاری و مشکل و بحران در خشکی و دریا به وجود آمد به خاطر عملکرد انسان‌ها و این عملکرد باعث شد که نابهنجاری به وجود بیاید؛ به هر حال عملکرد انسان در آسیب زدن به حیات محیط زیست و موجودات زنده و همچنین گیاهان و طبیعت در کل سبب شده که ما بحران‌های ملموس و غیرملموس دیگری هم داشته باشیم و این به خاطر عملکرد انسان‌ها بوده است. اما بُعد مهم این فساد را باید دوری از خدا بدانیم. " و مَن اعرض عن ذکری فإنّ له معیشتً ظنها"، این سنت قرآنی را فرموده است که هرکس از یاد خدا روی بربتابد به زندگی سخت و معیشت تنگی دچار خواهد شد.
استاد علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم قم تصریح کرد: حال سوال این است که بشر امروزی انصافاً با خدا چه نسبتی دارد؟ آیا دچار غفلت و دچار دنیازدگی بوده است؟ حالا این یک بُعد کلی‌اش است به اضافه عملکرد مستکبران، عملکرد دولت‌های استعماری از چند دهه گذشته، از چند سده گذشته سبب شده که اینها بیشتر در دنیا نمود پیدا کند. اما خداوند متعال اینجا می‌فرماید که "لیُزیقهم بعضا الذی عملوا"، برای آن‌ها بچشانیم بعضی از آثار اعمالی را که انجام داده‌اند.
بهروزی لک تصریح کرد: در چارچوب بحث، این سنت الهی است که انسان را دچار تنگنا، سختی‌ها و مشکلات می‌کند که شاید برخی انسان‌ها به سوی خدا برگردند. در بحران کرونا دیدیم که انسان‌ها در سراسر دنیا به سمت خدا اقبال بیشتری پیدا کردند و حتی در سکولارترین جوامع می‌بینیم که توسل و استغاثه شکل گرفته است.
وی افزود: می‌خواهم برای جامعه منتظر دو نکته کلیدی را در نظر بگیرم. نخست اینکه فرصت استغاثه و بازگشت و تضرع به درگاه الهی و اولیای الهی در حال حاضر فراهم شده است و کسانی که قبلاً به منجی موعود التفات و توجهی نداشتند الان به بحث نجات و منجی التفات بهتر و بیشتری پیدا کرده‌اند؛ این در جوامعی بود که دچار غفلت مادی‌گرایی و دنیازدگی بودند. اما برای مؤمنان هم، برای جامعه منتظر ما هم این در واقع مصداق پیدا می‌کند. در جامعه منتظر ما هم، ما انتظار داشتیم اما آیا آن انتظار برخاسته از صمیم دل و التفات شبانه‌روزی که در روایات ما توصیه شده بود که ما صبح و شب توقع ظهور را داشته باشیم، ‌این دل‌ها را به آن حضرت بسپاریم، آیا این برای جامعه منتظر ما هم وجود داشته یا خیر. آیا در واقع غفلت‌ها ما را هم دربر گرفته بود یا خیر. هرچند امام و مهدویت در قلب‌ها و ایمان ما بوده اما در عمل انسانی و عمل فردی و اجتماعی ما این امر به حاشیه رفته بوده است. الان هم با وضعیتی که جامعه منتظر با بحران کرونا پیدا کرده است به این سمت که چقدر دل‌های منتظران به سمت استغاثه به سمت درگاه الهی و اولیای او که امام عصر(عج) باشد، بیشتر جلب شده و لذا در همین نیمه شعبان این پویش‌های اجتماعی که خودجوش از جانب علاقه‌مندان و منتظران فراهم شده، مصداق همین استغاثه است.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم قم خاطرنشان کرد: هم اکنون جامعه منتظر به شکل جدی‌تری به استغاثه با درگاه الهی با وساطت امام زمان(عج) پرداخته‌اند. ولی یک قانون کلی در اینجا وجود دارد که استغاثه ما به امام زمان(عج) چگونه بوده است؟ آیا مملکت ما که مملکت امام زمان(عج) است آیا به آن شکلی بوده است که در ابعاد مختلف ما بگوییم که منتظر واقعی امام زمان(عج) هستیم یا خیر؟ به هر حال به برکت انقلاب اسلامی بعد از قرن‌ها امام خمینی(ره) آمدند و شرایطی را برای کشور ما ایجاد کردند که چله اول انقلاب اسلامی به فرمایش مقام معظم رهبری سپری شد. اما آیا توانسته‌ایم تقرّب اجتماعی،‌ دولت کاملاً اسلامی و به سمت تمدن اسلامی حرکت کنیم؟ انصافاً مراحل تمدن‌سازی که مقام معظم رهبری برای ما فرمودند انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن اسلامی، آیا ما به خوبی اینها را پیش رفته‌ایم؟ یقیناً این مراحل در حال طی شدن است، من فکر می‌کنم برجسته‌ترین اثر این بحران کرونا علاوه بر جهان که استغاثه را فراهم کرده، در واقع متوجه شدن بیشتر جامعه منتظر ما به موضوع امام زمان(عج) و مهدویت است.
بهروزی لک ادامه داد: یک نکته کلیدی را نباید فراموش کرده و تقلیلگرایانه برخورد کنیم. گاهی اوقات ما یک مسئله را که ابعاد و جوانبی دارد به یک بُعد خاص آن تقلیل می‌دهیم. شاید همین که ما در این ایام استغاثه کردیم و در زندگی فردی‌مان به سمت حضرت رفتیم عده‌ای خیال مکنند که فقط همین است و جز این نیست اما این استغاثه باید در کل جامعه باشد. استغاثه، تقرّب اجتماعی، سیاسی و مدیریتی به جامعه منتظر است، امام علی(ع) در نامه به عثمان بن حنیف هم این تذکر را فرمودند: "الا لکل مأمومٍ اماماً یقتدی به و یستزیعُ به نور علمِه". در حال حاضر که ما انقلاب اسلامی و نظام اسلامی را ساختیم، باید در جهت دولت‌سازی اسلامی تلاش کنیم که هرچه بیشتر جامعه اسلامی، نظام اسلامی و دولت اسلامی خودمان را شبیه جامعه موعود کنیم. در واقع جامعه موعود نقش راهنما رل لاید برای ما داشته باشد. حالا یک مصداق کاربردی هم که عرض کنم و اساتید محترم را هم به آن دعوت کنم عبارت از این است که ما الان ۶ سال است و شاید بیشتر که مشغول تدوین الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت هستیم و امیدواریم که تحت درایت‌های مقام معظم رهبری زودتر نهایی شده و سند آن منتشر شود.
وی تاکید کرد: یکی از مسائلی که ما باید بپرسیم این است که ما در ساختن این الگو چقدر از آرمان‌شهر مهدوی که همه قبول داریم که دولت کریمه است و بالاترین دولت‌هاست و فرج واقعی آنجا محقق خواهد شد، چقدر به آن تشبّه پیدا می‌کنیم؟ عملکرد قوای حکومتی ما چگونه است؟ حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری که امامین انقلاب اسلامی هستند، مصداق کامل توجه و تبعیت از امام مهدی(عج) هستند و عنایات امام مهدی(عج) شامل این دو بزرگوار هم بوده است. اما بخش‌های دیگر جامعه را ما باید مورد سؤال قرار دهیم که در بخش‌های دیگر چقدر دغدغه خدمت و مهدویت را داشتیم که از آن الگو بگیریم و طبق اسوه آن حضرت رفتار کنیم. "اللهمّ جعلنی من اعوانی و انصاره". ما در دعای عهد هم این عهد و پیمان را می‌بندیم و می‌گوییم "والسابقین الی ارادة و مسارعین الیه فی قضاء الحوائجه"، ما الان باید تعهد ببندیم که اقدامات و نیات حضرت را محقق کنیم.
استاد دانشگاه باقرالعلوم قم گفت: به نظرم فرصت کلیدی‌ای که بحران کرونا برای کشور ما ایجاد کرده، یک بعد آن، همین استغاثه فراگیر است. نکته دیگری که درباره کرونا وجود دارد، بُعد فرصت جهانی آن است. تمایز بحران کرونا با حوادث دیگر پاندمی بودن یعنی جهانی بودن آن است. ما در گذشته هم وبا، قحطی، حصبه و بسیاری از بیماری‌ها را داشتیم اما آن بیماری‌ها بُعد محلی و منطقه‌ای گاه پیدا می‌کردند، این‌طور نبوده است که کل جهان بالای ۲۰۰ کشور موجود کنونی یا کل قاره‌ها را تحت تأثیر خود قرار بدهد. جهانی بودن فرصت دیگری برای جامعه منتظر است که با شنیدن این پدیده که دنیا به اقبال موعود می‌خواهد برود در واقع یک عزم بیشتر و جدی‌تری را پیدا بکند؛ خوشحالی و ظهور این نشانه که دنیا آماده و آبستن تحولات جدی است و دنیا باید مدیریت واحدی پیدا کند، یکی از فرصت‌های جدی و کلیدی بحران کرونا برای جامعه منتظر است.
وی تصریح کرد: در واقع این سخن گرانسنگی که از پیامبر گرامی اسلام(ص) شیعه و سنی به شکل متواتر نقل کرده‌اند که "یملئوا الارض عدلاً و قسطا بعد ما یا کما ملئت ظلم و جورا"، نکته کلیدی در آن وجود دارد. ملئت در زبان عربی به معنای پر شدن و فراگیر شدن است. حالا شاید ما تصورات دقیق‌تری در گذشته نسبت به این امر نداشتیم که چطور جهان از ظلم و جور یا به تعبیر قرآنی که قرائت کردیم "ظهر الفساد فی البرّ و البحر بما کسبت ایدالناس، این ظهور ظلم" چگونه می‌تواند باشد. جهانی شدن پاندمی کرونا به ما این را به شکل ملموسی نشان داد که عملکرد همه انسان‌ها در رأس آن‌ها استکبار و استعمارگران چگونه موجب این بی‌نظمی و نامنظمی جهان یا به تعبیر قرآنی فساد شده است و همگی پر شدن دنیا را از این آشفتگی می‌بینیم. در واقع بزرگ‌ترین فرصت بحران کرونا و آینده پساکرونا بعد از استغاثه، اصلاح نگاه‌های محلی و منطقه‌ای ما و شکل‌گیری و برجسته شدن نگاه جهانی است؛ البته جهانی شدنی که غربی‌ها مطرح کردند جهانی‌سازی به شکل هالیودی، آمریکایی‌سازی کردن یقیناً مراد به مطلوب نیست. اما جهانی شدنی که عبارت است از گسترش قلمرو نگاه انسان‌ها از عرصه محلی به عرصه جهانی، فرصتی است که بحران کرونا برای ما ایجاد کرده و به هر حال ما هم باید بتوانیم با این دو کلان‌روند بزرگ، یک، ظهور استغاثه و اقبال به درگاه الهی و اولیای آن و به‌ویژه منجی از یک‌سو و کلان‌روند نگاه جهانی، جهانی زیستن را یاد بگیریم و در زندگی منتظرانه خودمان آماده تحقق آن جامعه موعود باشیم.
رئیس کارگروه دانشگاهیان ستاد هماهنگی‌های فعالیت‌های مهدوی کشور خاطرنشان کرد: ابعاد فرصت‌ها و مصادیق فرصت‌های بحران کرونا بسیار است و من برای بحران کرونا در ابعاد مختلف فردی و ابعاد اجتماعی، سیاسی و تمدنی مصادیق متعددی دارم که دیگر در اینجا به اختصار مطالبی را گفتم و دو فرصت کلان را اشاره کردم؛ نکته دوم این است که آینده‌پژوهی مهدویت و پساکرونا ابعاد بسیار مختلفی دارد، ما در این نشست صرفاً تلنگری به بحث داشتیم و ابعاد مختلف آن را باید بتوانیم در نشست‌های بعدی و همایش‌ها دنبال کنیم، اساتید سازمان بسیج اساتید در این عرصه پیشگام هستند و ما امیدواریم که اندیشکده مهدویت و آینده‌پژوهی که به ابتکار اساتید و مسئولان سازمان بسیج اساتید شکل گرفته در اندیشگاه بتواند سودمند باشد و اساتید را به هم‌اندیشی و تفکر و اندیشیدن بیشتر دعوت کند.
انتهای پیام/۴۱۱۸/