در مناظره علمی «روانشناسی اسلامی آری یا خیر»؛
محمدی: روانشناسی غرب به بهانه عدم بومی‌سازی قابل حذف نیست/ عزیزی: در مباحث علمی غرب اجماعی وجود ندارد
مهدی عطائیان و علی محمدی منتقد و محمد عزیزی و محمدحسین فلاح مدعا در مناظره علمی با موضوع «روانشناسی اسلامی آری یا خیر» حضور یافته و به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا از یزد، نخستین کرسی ترویجی و مناظره علمی «روانشناسی اسلامی آری یا خیر» ویژه استادان علوم انسانی و هنر میان محمدرضا دهقانی‌اشکذری معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی یزد، محمدحسین فلاح مدعی و طراح موضوع، عطائیان منتقد و عزیزی مدعا در سالن کنفرانس سردار شهید حاج قاسم سلیمانی واحد یزد برگزار شد.
رئیس هیئت اندیشه‌ورز تعالی علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در این مناظره گفت: «این کرسی ترویجی ـ مناظره‌ای سبب تبیین موضوع روانشناسی اسلامی و اقدامات صورت گرفته در کشور می‌شود.»
احمد عبدالحسینی تصریح کرد: «این کرسی توسط دو گروه مدعا و گروه ناقد برگزار و نظرات آنان به صورت علمی مطرح شد.»
وی بیان کرد: «گروه مدعا ادعاهای خود را بیان می‌کنند و پس از آن گروه ناقد صحبت‌های ابتدایی خود را انجام می‌دهند؛ سپس وارد مناظره می‌شوند؛ محور مناظره نیز آموزش، درمان و آسیب‌شناسی روانی است.»
رئیس هیئت اندیشه‌ورز تعالی علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد اضافه کرد: «یکی از اهداف و فعالیت‌های هیئت اندیشه‌ورز تعالی‌سازی رشته‌های علوم انسانی و هنر و بومی‌سازی، به‌روز‌رسانی و اسلامی‌سازی آن است.»
لازمه پیشرفت در جامعه نظریه‌پردازی رعایت اصول است
عبدالحسینی یادآور شد: «زمینه این فعالیت‌ها برپایی کرسی‌هاست که در دو نوع تخصصی و ترویجی برگزار می‌شود. کرسی‌های تخصصی به بحث نظریه‌پردازی اختصاص دارند و کرسی‌های ترویجی در دو شکل نقد و مناظره اجرا می‌شوند.»
وی متذکر شد: «کار نظریه‌پردازی بسیار مشکل است، اما باید جسارت این امر داده شود و لازمه پیشرفت در جامعه نظریه‌پردازی رعایت اصول، قوانین هنر و مکان است.»
رئیس هیئت اندیشه‌ورز تعالی علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد توضیح داد: «گام‌هایی در این مسیر برداشته شده که بدون نقد هیچ فایده‌ای ندارد و نقدهایی که به گام‌های برداشته شده وارد می‌شود، سبب تعالی و پیشرفت آن گام خواهد شد.»
عبدالحسینی مطرح کرد: «محمدرضا دهقانی‌اشکذری معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد مدیریت جلسه مناظره علمی را برعهده دارد و فرم‌های ارزیابی در اختیار داوران است و سخنان را ارزیابی خواهند کرد و در پایان تشخیص می‌دهند که استدلال‌های کدام گروه قوی‌تر و متقن‌تر بوده است.»
دهقانی‌اشکذری معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی یزد نیز در این کرسی بیان کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی در دهه فجر نخستین کرسی ترویجی هیئت اندیشه‌ورز را برگزار می‌کند، امیدواریم این نشست به دلیل همزمانی با پرتاب ماهواره امید، این نشست بتواند امیدی در دل جوانان ما و امت ایران ایجاد کند.»
فلاح به عنوان مدعی و طرح‌کننده موضوع نیز در ابتدای سخنان خود گفت: «نخستین گام یک انسان مدعا که می‌گوید من مکانیک هستم و می‌توانم ماشین را تعمیر کنم، این است که بداند کار کردن یک ماشین سالم به چه نحوی است.»
وی تبیین کرد: «در علم پزشکی نیز همین‌گونه است و باید دانست یک انسان سالم از نظر زیست‌شناختی چگونه کار می‌کند. در واقع مکانیک براساس پیش فرض اولیه آسیب ماشین را پیدا می‌کند و وقتی فردی مدعی است که من کار روان‌درمانی انجام می‌دهم، ابتدا باید بداند یک انسان سالم از نظر سیستم روانشناختی چگونه کار می‌کند.»
می‌توان از مبانی و اصول انسان به تکنیک درمانی رسید
این مدعی و طرح‌کننده موضوع یادآور شد: «به این نظریه شخصیت گفته می‌شود. وقتی فرد پی به نظریه شخصیت می‌برد، براساس نظریه شخصیت، آسیب‌شناسی روانی انجام می‌دهد و پس از آن فرآیند و محتوای درمان تعیین می‌شود.»
فلاح ادامه داد: «هر روان‌درمانی مبتنی بر تجربه زیستی خود نحوه کار انسان سالم را ارائه می‌دهد. هر نظریه مشاوره‌ای روان‌درمانی نیز مبتنی بر یک مکتب فلسفی مبتنی است که هر مکتب فلسفی به چهار پرسش هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، معرفت‌شناسی و ارزش‌شناسی پاسخ می‌دهد.»
وی با بیان اینکه می‌توان از مبانی و اصول انسان به تکنیک درمانی رسید، عنوان کرد: «نظریه‌های روانشناسی بد نیستند؛ بلکه ایمان داریم که تمام افراد برای کمک به انسان تلاش کرده‌اند و مشکل در شناخت انسان بوده است. هرکس در دوره زمان خود براساس تجربه زیستی‌اش قسمتی از موضوع را لمس کرده و به معرفی آن پرداخته است.»
این مدعی و طرح‌کننده موضوع خاطرنشان کرد: «نگاه یک تجربه زیستی کامل‌تر است یا نگاهی که خالق انسان به صورت انسان دارد و از طریق پیامبر خود که از ابتدا تا انتهای عالم را می‌داند برای انسان راهنما فرستاده است.»
مهدی عطائیان نیز در جایگاه منتقد سخنان خود را اینگونه آغاز کرد: «تنوع موضوعات زیاد است؛ اما نباید با یکدیگر اختلاط شود با گذشت زمان یک سری چیزها را کشف می‌کنیم.»
علی محمدی از گروه منتقد نیز گفت: «ابتدا باید ببینیم داخل ظرف ما مبانی روانشناسی اسلامی وجود دارد یا خیر؟ آیا نظریه در درمان اجماع شده است؟ روانشناسی اسلامی به الهیات می‌پردازد یا به روانشناسی؟»
وی تشریح کرد: «روانشناسی اسلامی که شاخه معرفتی است به تبیین، توصیف، پیش‌بینی، کنترل رفتار و فرآیندهای ذهنی انسان به عنوان مخلوق خداوند در ابعاد جسمانی، اخلاقی، روانی و معنوی می‌پردازد.»
این منتقد روانشناسی اسلامی افزود: «واقعیت امر این است که ما از روش تجربی در آموزش و درمان استفاده می‌کنیم.»
روانشناسی غرب قابل حذف نیست
دهقانی اشکذری در ادامه این مناظره متذکر شد: «عمده فلسفه کرسی آزاد براساس آرا است و امکان‌سنجی روانشناسی اسلامی، نقش روانشناسی غرب و شناخت انسان، برتری آموزش و درمان و رویکرد اسلامی، نگاه برتر و جامع‌تر به شخصیت در نگاه اسلامی و رویکرد جامعه‌تر به آسیب‌شناسی روانی در رویکرد اسلامی از محور‌های این کرسی ترویجی بود.»
محمد عزیزی در گروه مدعا نیز در بحث پژوهش و آموزش یادآور شد: «ابتدا باید تعریف مشخصی از سلامت روان ارائه شود. بحث نخست این است که آیا می‌توانیم به نتیجه واحدی برسیم یا اختلاف در نظریه‌ها زیاد است؟»
سپس محمدی از گروه منتقد گفت: «نباید روانشناسی غرب را به دلیل اینکه برخی مفاهیم غرب بومی‌سازی نشده، حذف کنیم. 70 درصد علوم انسانی غرب به دلیل برخی مصداق‌های کلیشه‌ای قابل حذف نیستند.»
وی اضافه کرد: «باید رویکرد درمانی را پیش بگیریم و زیر سؤال بردن علوم غربی اصلاً درست نیست.»
عطائیان نیز گفت: «تعاریف مذهبی در سازمان بهداشت جهانی وجود دارد و همه ایثار و همدلی را قبول دارند. علم یک بخش جهان‌شمول است و فارغ از بینش مذهبی و غیرمذهبی بیماری وسواس دارد و باید درمان شود. بحث‌های ما باید فراتر از موضوعات اقتصادی، سیاسی اجتماعی است.»
تعصب‌ها و تفاوت‌های فردی از اجماع جلوگیری می‌کند
عزیزی از گروه مدعی نیز بیان کرد: «هیچ‌گاه در مباحث علمی غرب اجماعی وجود نداشته است. تعصب‌ها و تفاوت‌های فردی از اجماع جلوگیری می‌کند.»
وی افزود: «در بحث درمان به صورت واضح دارودرمانی ارائه نمی‌دهیم، به فرض اینکه اجماع ایجاد شود آیا می‌توان همه را در یک مدار قرار داد که به کمال برسند؟ آیا درمانی به این شکل وجود دارد؟»
عطائیان در گروه منتقد گفت: «ما ادعا بر بحث اجماع نداریم و به اکثریت توجه می‌کنیم؛ چراکه هیچ چیز صددرصدی وجود ندارد.»
این منتقد تبیین کرد: «هیچ دو نفری در درمان‌های دارویی و غیر‌دارویی یکسان نیستند و مسائل زیادی در این بین مؤثر است و نباید به جملات کلیشه‌ای و برخی جملات کتاب‌ها اکتفا کرد.»
عطائیان در ادامه این مناظره مطرح کرد: «تقریباً ثابت شده که 90 درصد جنبه‌های ژنتیکی در اعصاب و روان مؤثر است؛ مانند بیمار‌های جسمی. ممکن است فردی از لحاظ بهداشت‌روان و سلامت‌روان مشکلی نداشته باشد؛ اما سابقه ژنتیکی وسواس در خانواده او وجود دارد؛ باید برای مسائل جسمانی که علم در اختیار ما قرار داده احترام قائل شویم.»
نگاه‌های حداقلی و حداکثری در روانشناسی اسلامی
عزیزی از گروه مدعا در جمع‌بندی سخنان خود گفت: «دو نگاه حداقلی و حداکثری در روانشناسی اسلامی داریم. در نگاه حداقلی آیه قرآن یا بیانات یک معصوم درباره یک مسئله مطرح می‌شود و منطبق کردن آن با یک دانش در روانشناسی نگاه حداقلی است.»
وی افزود: «نمونه خوب در نگاه حداکثری کتاب منزلت عقل در عرصه معرفت دینی از آیت‌الله جوادی آملی است. در آن کتاب عقل ذیل دین مطرح می‌شود. اگر روشی بتواند به ما برهانی ارائه بدهد که بتوانیم بی‌اشتهایی روانی را درمان کنیم این کار طبق نظر استاد جوادی آملی اقدام دینی است.»
عزیزی ادامه داد: «فرد را در روانشناسی اسلامی با کمال افتخار به روان‌پزشک ارجاع می‌دهیم.»
وی افزود: «روانشناسی اسلامی که یک شاخه معرفتی است به تبیین، توصیف، پیش‌بینی، کنترل رفتار و فرآیندهای ذهنی انسان به عنوان مخلوق خداوند در ابعاد جسمانی، اخلاقی، روانی و معنوی می‌پردازد که با استفاده از منابع و روش‌های تجربی و عقلی به راهنمایی می‌پردازد.»
انتهای پیام/4078/
انتهای پیام/
