نویسندگان ایرانی از روی دست هم می‌نویسند

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، علی جعفری فوتمی، کارشناس مجری برنامه رادیویی گیومه گفتگویی با سعید تشکری، نمایشنامه نویس و کارگردان و دبیر علمی اولین جشنواره ملی نمایشنامه نویسی اقتباسی «گام دوم» داشته است.

تشکری درباره ادبیات و هنر مقاومت گفت: من فکر می‌کنم اتفاق خوبی افتاده که امروز می‌توان در این مورد صحبت کرد. شهادت سردار شهید قاسم سلیمانی در این چند روز، فرصتی ایجاد می‌کند که بعد از این ما در قضیه‌ای هم عصر و هم روز باشیم. اصطلاحاً دیده شده باشد. از همین امروز ما شروع می‌کنیم به فاصله گرفتن از این شهید بزرگوار. یعنی به واسطه ادبیاتی که ما شروع به خلق کردنش می‌کنیم و در حقیقت نوع زیست ایشان را وارد فضای مستند و در حوزه ادبیات می‌بریم.

وی افزود: چه بخواهیم، چه نخواهیم ادبیات، توسط نویسندگانی نوشته می‌شود که آن نویسندگان دریافت‌های خودشان را به متن اضافه می‌کنند. این دریافت‌ها در جشنواره اقتباسی مورد مساله ما بود که چه میزان دریافت‌ها تبدیل به متن شده و چقدر مدح است و متن نیست. این در حقیقت اولین نکته ما بود و دوستان نویسنده ما بیشتر علاقه به متن داشتند تا متن. به سمت اقتباس‌هایی می‌رفتند که در آن نیاز به بروز متن وجود نداشت. طبیعتاً ناشی به شکست‌هایی هم می‌شد یعنی متونی که برجسته و دارای کیفیت شد، دارای متن بود.

تشکری در ادامه گفت: در واقع اگر بپذیریم که فضای نمایش دیالوگ هست و بر مبنای دیالوگ، می‌توانیم گفتگو کنیم، متن جزو دیالوگ نیست و احساس و توصیف است. یعنی ما با توصیف بیشتر روبرو هستیم تا آثاری که در دست‌مان است و آثاری که بعد مستند دارد و می‌تواند از آنجا به بعد دراماتیک شود. بزرگ‌ترین مشکلی که داریم این است که نمایشنامه نویسان کاری را انجام می‌دهند که بیهوده است و برعکس، نمایشنامه نویسانی که تعداد بالایی هم دارند، همین کار را ادامه می‌دهند.

جعفری فوتمی بیان کرد: در اینجا سوءتفاهمی هم وجود دارد. بسیاری از دوستان معتقد هستند که این آثار به دلیلی که مملو از توصیفات شاعرانه و احساساتی که نویسنده در حین نگارش مبتلا بوده است، اینها ظرفیتی برای تولید یک متن نمایشی در خود ندارند و اینها بیشتر نوشته شده‌اند که احساسات خواننده و نه بیننده را تهییج کنند و اگر اشکالی هم وجود دارد، در واقع نوع مواجهه هنرمند یا شخصی که اثر را به رشته تحریر در می‌آورد با ماهیت اثر است... این را قبول دارید؟

تشکری در پاسخ به سؤال مجری بیان کرد: جسارت می‌کنم. به نظر می‌رسد که عمر تئاتر دفاع مقدس از عمر ادبیات دفاع مقدس در کشور ما پرتر است. یعنی تولیدات نمایشی ما در روزهای آغازین جنگ هشت ساله و دفاع مقدس، سهم بیشتری دارد تا ادبیات. پس اگر بلایی سرش آمده است، در همین تئاتر آمده است. اشکال همین است. یعنی دو نمایش ما را در زمان شروع جنگ ننه خزیره و متن دیگری که مصداق بودند. یکی واقع گرایی جنگ را نشان می‌داد و دیگری غیر واقع گرایی را. همین متد وارد ادبیات شد. یعنی اگر به عنوان مثال بخواهم بگویم به این فکر کنیم که نمایشنامه نویسان ما جزو افرادی هستند که باید با این نگاه بنگرند، خود ما این موضوع را به اینجا رسانده‌ایم نه شخص دیگری. 

مجری برنامه گیومه گفت: بالفرض می‌خواهم بگویم؛ بحثی که وجود دارد و هر چه زودتر در موردش به روند منطقی برسیم، با شهادت سردار سلیمانی، طبیعتا بخشی از فضای ادبی و هنری جامعه تهییج می‌شود برای اینکه به سراغ تولید آثاری مثل زندگی و مجاهدت‌های ایشان برود. شما قطعا صدای شهید سردار را شنیدید که می‌گفتند ما همچنین چیزی نداشتیم که چند رزمنده با هم خداحافظی می‌کردند و نارنجک‌ها تکه و پاره می‌کردند. اینها شاید برآمده از آنجایی است که ما به سراغ فضاسازی احساساتی و تخیلات شاعرانه رفته‌ایم تا واقعیت. حتی در مورد زندگی سردار سلیمانی هم ممکن است ما درگیر همچنین انحرافاتی بشویم یعنی ما در تولید آثار مختلفی که برمبنای زندگی و آثار ایشان که قرار است، یا در حوزه ادبیات به رشته تحریر دربیاید یا تبدیل به متون نمایشی بشود، یا فیلم، ما وارد فضای مبتنی بر احساسات بشویم که اساساً کاری با واقعیات مربوط به آن شهید ندارد. آیا نگران کننده نیست؟ آیا ممکن است همچنین چیزهایی اتفاق بیفتد؟

تشکری عنوان کرد: بله. وقتی می‌شنویم سعید تشکری برای نگارش رمان مفتون و فیروزه، هفت سال وقت گذاشته است. هفت سال یعنی باید معنا شود برای همه ما. یعنی اثری که عمر نگارشش، بیست روز است، یک باره طبیعی است که این اثر جز عاطفه گرایی صرف هیچ چیزی ندارد یعنی منطق عقلایی وجود ندارد. یعنی به نظر من، بیش از هر کسی، آفرینش‌گر‌ها را مقصر می‌دانم تا چیزی غیر از این. وقتی انباشت شما از تولیدات عاطفی و احساسی پر می‌شود. 

این داستان‌نویس افزود: از روی دست هم می‌نویسیم. این مبنا خیلی خطرناک است و خطری که ادبیات انقلاب و ادبیات دفاع مقدس ما را تهدید کرده است. در جشنواره گام دوم تمام تلاش‌مان را کردیم که این فضا برچیده شود. 

گفتنی است، برنامه زنده گیومه به تهیه کنندگی حسین معصومی و با اجرای مهدی طهماسبی و کارشناسی علی جعفری، شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 صبح رادیو نمایش، قابل دریافت است.

انتهای پیام/4028/