حرکت کند بانکداری ایران، بر روی ریل تحول/ مسیر طرح تحول بانکداری چگونه طی می‌شود؟

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران پس از مدت‌ها تلاش کمیته بانکداری کمیسیون اقتصادی مجلس، در معرض نظرات و تحلیل‌های کارشناسان و اساتید دانشگاه قرار گرفته است. در همین راستا  چندین جلسه و نشست‌ در مراکز تحقیقاتی، دانشگاهی و کارشناسی برگزار شده که نتایج  مهمی را برای  تیم طراح،  طرح تحول بانکداری به‌همراه داشته است.

نگاهی به تاریخ شکل‌گیری طرح‌های تحول بانکی

بررسی‌های تحول نظام بانکداری ایران از ابتدای دهه 80 آغاز شد. سرانجام در اردیبهشت ماه ۱۳۹۴ «طرح بازنگری در قانون عملیات بانکی بدون ربا» که توسط نمایندگان مجلس با همکاری مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در قم، تهیه شده بود، اعلام وصول شد. در ادامه یک فوریت آن به تصویب رسید، پس از آن مجدداً مسئولان دولتی و بانک مرکزی بارها وعده دادند که مجلس فرآیند بررسی طرح را متوقف کند و دولت متعهد می شود ظرف مدت کوتاهی لوایح دوگانه‌‌ تحول بانکی را به مجلس تقدیم کند، اما این عملی نشد و نهایتاً کار گروه بازنگری در قوانین بانکی کمیسیون اقتصادی مجلس، شروع به بررسی و تکمیل طرح خود نمود.

با شروع مجلس دهم، طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران با اقبال بسیاری از نمایندگان مواجه شد و یا ۲۲۵ امضا در جلسه ۱۷ مردادماه ۱۳۹۵ اعلام وصول شد. شایان ذکر است،‌ طرح اعلام وصول شده در مجلس دهم با طرح مورد بحث در اواخر مجلس نهم تفاوت‌های جدی دارد زیرا طراحان، طرح قبلی را براساس نظرات منتقدان و تغییرات آخرین نسخه پیش نویس لایحه بانکداری (مورخ ۳ مردادماه ۱۳۹۵) به‌روزرسانی کردند.

با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین انتقادات به طرح بانکداری در مجلس نهم و دهم، ضرورت و اولویت پرداختن به موضوع بانک مرکزی قبل از بانکداری بود، با همکاری کمیسیون اقتصادی و مرکز پژوهش‌های مجلس و صاحب‌نظران این حوزه،‌ چندین طرح پژوهشی برای تدوین طرح بانک مرکزی کلید خورد و نهایتاً نسخه اول «طرح بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» در ۱۹ مهرماه ۱۳۹۶ در صحن علنی مجلس اعلام وصول شد و در دستور کار کمیسیون اقتصادی مجلس قرار گرفت.

مهم‌ترین تغییرات طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران

طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران در 20 فصل تهیه و تنظیم شده که از فصول مهم و پرچالش آن، فصل سوم، چهارم و چهاردهم است. فصل‌های سوم و چهارم «ساختار بانک مرکزی» را پیشنهاد می‌دهد که هدف اصلی آن طراحی ساختار جدید، در جهت افزایش استقلال بانک مرکزی است. در فصل چهاردهم نیز به «سیستم مدیریت بانکداری بدون ربا» می‌پردازد. این فصل ساختار و سازوکار پیشنهادی را در چندین حوزه، از جمله «ساماندهی تسهیلات قرض‌الحسنه» و «تعیین مقررات ناظر بر پرداخت سود علی الحساب به خصوص سپرده‌ها»،  را پیشنهاد می‌دهد.

طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران  تغییرات مهم و اساسی‌ای را در نظام بانکداری کشور ایجاد می‌کند. اضافه شدن هیئت نظارت مستقل به ارکان بانک مرکزی، تکلیف بانک مرکزی به نظارت یک‌پارچه بر فعالیت‌های بانک‌ها، گسترش اختیارات قانونی بانک مرکزی برای مدیریت ریسک بانک‌ها، رسیدن به تمرکز بهینه سهامداری در بانک‌ها و شفاف و قاعده‌مند شدن استقراض دولت از بانک‌ها، 5 تغییر مهمی بوده که در طرح بانکداری ایجاد شده است.

اگرچه تغییرات مذکور، به‌عنوان نقطه مثبت طرح یاد می‌شود اما این تغییرات با انتقادات بسیاری از سوی اساتید اقتصاد و برخی مراجع تقلید روبه‌رو شده است.

آنا با بررسی نظرات کارشناسان و اساتید دانشگاه، در چند گزارش ابعاد مختلف این طرح مهم و اساسی در نظام اقتصادی اسلامی ایران را، مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد.

انتهای پیام/4129/