امروز 27 آبان؛ مهم‌ترین رویدادها و مناسبت‌های ایرانی - اسلامی/ خوشنویس کتیبه‌های مدرسه سپهسالار را بیشتر بشناسیم
«میرزا غلامرضا اصفهانی» خوشنویس ایرانی در قرن سیزدهم هجری و کاتب کتیبه‌های مدرسه سپهسالار است.
به گزارش خبرنگار حوزه آیین و اندیشه گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، تاریخ ایران و تاریخ اسلام را اگر نیک بنگریم، گستره‌ای سراسر افتخار به همراه دستاوردهای مختلف را خواهیم دید. ستاره‌های گوناگونی در این آسمان بی‌انتها می‌درخشند که برخی همچون ستاره قطبی یا ثریا نام‌آشنایند، برخی چون خورشید برای همه نمایان هستند و برخی هم مثل دریایی از انجم ناشناخته آسمان بالای سرمان، به‌جز چند محقق و تاریخ‌دان کسی آنها را نمی‌شناسد.
اما به‌راستی در پس این نور بیش و کم که از این ستاره‌ها به ما می‌رسد چه داستانی نهفته است؟ بهتر بگوییم در ورای یک نام از مشاهیر تاریخ ایران و اسلام که فقط به گوش ما می‌آید چه دریایی از دانش گسترده است؟ تا کی باید هر روز صبح تقویم تاریخی را بشنویم که بیشتر داده‌هایش بر مبنای تاریخ غرب استوار است؟ چرا نباید رجوع مناسبی به تاریخ ایران و اسلام داشته باشیم؟
به همین بهانه ،با شما مخاطب گرامی قراری گذاشته‌ایم تا هر روز به بهانه عددی که تقویم برای تاریخ آن روز به ما نشان می‌دهد، به زندگی یکی از مشاهیر و بزرگان تاریخ کهن ایران و اسلام مختصر اشاره‌ای کنیم تا بتوانیم پس از یک سال با شمار بالایی از ستارگان این آسمان پرفروغ آشنا شویم. هر روز صبح در ابتدای کار بخشی از تاریخ کهنمان و افتخارات آن را مرور کنیم و به خود مباهات کنیم که عضوی کوچک از جامعه بزرگ ایران و اسلام هستیم.
هر روز صبح در ابتدای کار بخشی از تاریخ کهن خود و افتخارات آن را مرور کرده و مباهات می‌کنیم که عضوی کوچک از جامعه بزرگ ایران و اسلام هستیم.
برای خوشه‌چینی از این خرمن دانش و فرهنگ، جلد اول کتاب «تقویم تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» تألیف دکتر علی‌اکبر ولایتی که به سال ۱۳۹۲ در انتشارات امیرکبیر به زیور طبع آراسته شده، بهره برده‌ایم.
«میرزا غلامرضا اصفهانی» خوشنویس ایرانی در قرن سیزدهم هجری است.
از تاریخ تولد و چگونگی زندگی او اطلاع دقیقی نداریم. بعضی گفته‌اند که او در 1250 ق به دنیا آمد. پدرش میرزا جان در جوانی از اصفهان به تهران رفت و در آنجا ساکن شد و به شغل قنادی پرداخت. سپس ازدواج کرد و صاحب چندین فرزند دختر شد ولی فرزند پسر نداشت یک سال به زیارت امام رضا (ع) مشرف شد و دعا کرد فرزند پسری به او عطا شود. دعایش مستجاب شد و خدای تعالی به او پسری مرحمت فرمود؛ به همین سبب نامش را غلامرضا گذاشت.
میرزا غلامرضا از کودکی به حسن خط شهرت یافت. خط نستعلیق را از «شش‌دانگ کتیبه» تا «کتابت خفی» و «غبار» استادانه می‌نوشت محمدشاه قاجار میرزا غلامرضا را در جوانی احضار کرد و چون خود شاه از خوشنویسی نستعلیق بهره داشت او را پس از آزمودن به معلمی فرزندانش گمارد.
پس از مرگ محمدشاه، ناصرالدین شاه نیز به میرزا غلامرضا توجه و عنایت می کرد. به این ترتیب میرزا غلامرضا به شهرت رسید و شاگردان بسیاری پیدا کرد، ولی حاسدان و بدخواهان او را به بابی گری متهم کردند و به همین علت زندانی شد، اما با شفاعت یکی از فرزندان ناصرالدین شاه یا یکی از اعیان از مرگ نجات یافت و بعد از آن در خانه مشغول تعلیم شد.
از این تاریخ به بعد مواجب این هنرمند قطع شد و در فقر کامل به سر برد. از شاگردان او میرزا ابراهیم تهرانی مشهور به میرزاعمو، میرزاحسن خان کاتب الخاقان، شاهزاده عباسقلی میرزا، ذبیح‌الله السلطنه باتمانقلیچ، میرزاحسین خوشنویسان و عبدالکریم طهرانی را می‌توان نام برد.
میرزا غلامرضا خطوط خود را با عناوین غلام رضا و یا علی مدد امضا می‌کرد که تاریخ آنها بین سال‌های 1260 تا 1303 ق است. میرزا غلامرضا گاهی در رقم‌هایش «تربیت یافته حضرت ظل اللهی» را ذکر کرده که منظور محمدشاه قاجار است.
از خط‌های نستعلیق و شکسته نستعلیق او آثار فراوانی به جا مانده است که برخی از آنها عبارتند از:
1.کتیبه‌های مدرسه سپهسالار ناصری در تهران که معروف ترین اثر میرزاغلامرضا است و با قلم چهار دانگ، کتیبه عالی نوشته شده اند (بیانی، همان جا).
2.یک نسخه تحفة الوزراء با تاریخ 1295 ق که در کتابخانه کاخ موزه گلستان موجود است (سرمدی، همان جا؛ بیانی، همان جا).
3.قطعات بسیار از چلیپا و سیاه مشق که در موزه ها و کتابخانه ها و مجموعه های خصوصی از جمله در موزه هنرهای تزئینی نگهداری می شوند (سرمدی، همان جا).
4.یک قطعه سیاه مشق شکسته نستعلیق (همان جا).
5.دو قطعه سیاه مشق نستعلیق مذهب (همان جا).
6.یک قطعه خط کتابت روی کاغذ آهاردار (همان جا).
میرزاغلامرضا در 1304 ق درگذشت و در صفائیه شهرری، نزدیک بارگاه حضرت عبدالعظیم(ع)، به خاک سپرده شد.
انتهای پیام/4104/
انتهای پیام/
با استفاده مجدد از زبالههای زیستی:
