برزیده: می‌خواستیم در فیلم بی گناهی شاهسون نشان داده شود

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، پس از نمایش فیلم و در ابتدای جلسه نقد و بررسی، برزیده در پاسخ به این پرسش که چرا در فیلم از شخصیت‌های افغانی استفاده نکرده است، گفت: «ما خیلی سعی کردیم که این کار را انجام دهیم و به همین منظور با اداره ارشاد افغانستان تماس گرفتیم و حتی با گروه‌هایی که در ایران کار نمایش انجام می‌دادند، نیز مذاکراتی داشتیم، خیلی از افراد هم آمدند و آنها را دیدیم، اما متاسفانه به گزینه مناسبی نرسیدیم.»

وی ادامه داد: «از آنجا که قصه مستند بود دوست داشتیم همه چیز آن نیز تا حد امکان مستند و حقیقی باشد ولی این اتفاق نیفتاد. البته تعدادی از بازیگرهایی که در فیلم می‌بینید افغانی هستند و خیلی هم خوب بودند و توانایی‌شان بیشتر از حد و اندازه‌ای بود که ما انتظار داشتیم. تعدادی گروه در تهران هستند که در زمینه کارهای هنری و تئاتر فعالیت می‌کنند؛ حقیقتا بچه‌های فوق‌العاده خوب و توانمندی هستند؛ با تعدادی از آنها در فیلم همکاری کردیم، تعدادی هم در افغانستان بودند و نتوانستند بیایند و همکاری با آنها میسر نشد.»

نجات دهنده شاهسون واقعا یک خانم افغانی بوده است

وی در ادامه درباره عکس پیکر شهدا در فیلم با تاکید بر اینکه این عکس‌ها واقعا وجود دارد، توضیح داد: «این عکس‌ها جزو چیزهای امنیتی بوده است. بعد از اینکه شاهسون از کنسولگری بیرون می‌آید، کسی خودش را به آنجا رسانده و قبل از اینکه شهدا دفن شوند، از آنها عکس گرفته است.»

در ادامه یکی از دانشجویان گفت: «در جایی از فیلم وقتی آقای یاری با پای زخمی بیرون می‌آید، آقای رایگان به او می‌گوید که شما لباس‌تان ایرانی بوده و او پاسخ می‌دهد من یادم نبود. در این زمان یک نفر از شیشه شکسته ماشین او را نگاه می‌کرده و حس می‌شود او عکس را گرفته و خبر داده است. دلیل ابهامی که در این قسمت از فیلم وجود دارد، چیست؟»

برزیده ضمن تشکر از دقت نظر این دانشجو توضیح داد: «یکی از این افراد مفقود شد و پیکرش هیچگاه پیدا نشد. این احتمال وجود دارد که او پس از رفتن شاهسون خودش را بیرون کشیده و بعد از آن به دست یکی از افراد طالبان کشته شده و در جایی دفن است. حتی به نظر می‌رسد که خود طالبان هم نمی‌دانسته که او کیست. بعد از آن وقتی ایران درخواست تحویل پیکر شهدا را داد، آنها طبق خواسته ایران پیکر یازده نفر را تحویل دادند اما یکی از آنها ایرانی نبود.»

وی همچین در پاسخ به این پرسش که آیا واقعا نجات دهنده شاهسون یک زن بوده یا این نکته بر اساس اقتضای فیلم است، گفت: «شما خانم‌ها خودتان را دست کم گرفتید! واقعا منجی شاهسون یک خانم افغانی بوده که در بسیاری از موارد در هنگام بروز اتفاقات و مشکلاتی که پیش می‌آید خودش را بین شاهسون و طالبان می‌اندازد و از او محافظت می‌کند و بچه‌ای که در فیلم می‌بینید خیلی کوچک‌تر بوده که از او به عنوان پوشش استفاده می‌کند.»

می‌خواستیم بی‌گناهی شاهسون نشان داده شود

کارگردان فیلم «مزارشریف» در پاسخ یکی از حضار که پرسید آیا تمام واقعیت را بیان کردید یا دخل و تصرفی هم در داستان داشتید؟ اظهار داشت: «تا جایی که توانستیم همه مسائل را بیان کردیم، البته یک جاهایی را واقعا نمی‌شد بیان کرد زیرا جنایت‌های خیلی بزرگی اتفاق افتاده بود مسائل دیگری هم بود، اما به این منظور که برای آقای شاهسون و خانواده‌شان مشکلی پیش نیاید مطرح نشده است.»

سوال بعدی این بود که آیا واقعا شاهسون در اتاق پنهان شده و بعد تیر به پایش زده یا این که از اول تیر خورده؟ که برزیده جواب داد: «خیلی از افراد به بی‌گناهی شاهسون شک دارند. شاهسون در فیلم حرف‌های طالبان را شنود می‌کند. او که وظیفه حفظ جان دیپلمات‌ها را بر عهده دارد، به مرکز هشدار می‌دهد، اما مرکز توجه نمی‌کند و به دلیل بی‌توجهی آنها یازده تن از دیپلمات‌های ما کشته می‌شوند و به مدت سی و سه روز نیز هیچ خبری از آنها وجود نداشته است. شاهسون وقتی برمی‌گردد مورد بی‌مهری‌های فراوانی قرار می‌گیرد که به همین دلیل خودش را بازنشست کرده و در مشهد کشاورزی می‌کند. ما می‌خواستیم در فیلم هم شک و شبهات و هم بی‌گناهی شاهسون را نشان دهیم.»

به من گفتند فیلم نساز قرار است طالبان را به رسمیت بشناسیم

در ادامه از کارگردان مزارشریف سوال شد چرا در آن زمان ایرانی‌ها آنجا ماندند و واقعا تقصیر چه کسی بوده است، او اظهار داشت: «مزارشریف شهر شیعه‌نشین است. جایی که مردم آن معتقدند امام علی (ع) در آنجا دفن شده‌اند. جسارت طالبان به مقدسات شیعه باعث می‌شود مردم افغان با آنها درگیر و تعدادی از طالبان کشته و تعدادی هم فراری شوند. شهر به دست مردم می‌افتد و آنها به سفارت پاکستان حمله می‌کنند چون می‌دانستند طالبان نوچه‌های پاکستان هستند. ایران تلاش می‌کند این اتفاق نیفتد ولی موفق نمی‌شود و سرکنسولگرشان کشته می‌شود و یک جریان خودجوش تصمیم می‌گیرند انتقام بگیرند. بچه‌های ما هم آنجا بودند و افغان‌ها به آنها اطمینان می‌دهند که اتفاقی نمی‌افتد. این یکی از دلایلی است که ما به آنها معترض هستیم که چرا وقتی یک دولتی تعهد داده که اتفاقی نمی‌افتد، به راحتی دست از تعهدش می‌کشد و اتفاقی که نباید، رخ می‌دهد.»

برزیده توضیح داد: «اصولا پاکستان دوست ندارد افغانستان آرام بگیرد و یک دولت مرکزی قدرتمند داشته باشد، زیرا به کمک انگلیس چند تا از استان‌های افغانستان را به صورت غیرقانونی مصادره کرده و طالبان هم نمی‌خواست اصلا با ایران بجنگد، زیرا ایران تجربه 8 سال دفاع مقدس را دارد و از نظر محاسبات جنگی قدرتمند محسوب می‌شود. حتی طالبان پالس‌هایی فرستاده بودند که با ایران ارتباط برقرار کنند.»

وی افزود: «متاسفانه طی تحقیقاتی که من در آن سال‌ها انجام دادم، یکی از مخالفان ساخت این فیلم که از مسئولان کشور بود گفت: «برای چه می‌خواهی این فیلم را بسازی؟ ما داریم با طالبان ارتباط برقرار می‌کنیم و می‌خواهیم آنها را به رسمیت بشناسیم؛ دوست نداریم چنین موضوعی بیان شود.» به همین دلایل بعید بود از آنها بخواهند چنین خبطی را قبول کنند. برعکس، پاکستان بدش نمی‌آمد کشور مقتدری که می‌تواند برایش خطرناک باشد را با یک جنگ ناخواسته تضعیف کند و از طرفی هم می‌خواست افغانستان ناآرام باشد و جنگ بین این 2 کشور برایش سودمند بود. همه این دلایل باعث می‌شود ما بگوییم کار پاکستان بوده است.»

شاهسون ماجرایی دارد که اگر ما در فیلم می‌آوردیم کسی باور نمی‌کرد

در ادامه یکی از حاضران افغان به کارگردان فیلم «مزارشریف» گفت که شما گفتید همه افغانهایی که در ایران زندگی می‌کنند کم سواد و مجرم‌اند، آیا از این حرفتان دفاع می‌کنید؟ و برزیده پاسخ داد: «من این حرف را نزدم. نگفتم همه آنها بی‌سواد و مجرم‌اند. گفتم ما برای این رفتار خوبی با آنها نداریم چون با بعضی از آنها مواجه شدیم که این مشکلات را داشته‌اند. ایرانی‌ها هم همین طور هستند. بعضی از آنها قاچاق مواد می‌کنند. من زمانی که به کشور سنگاپور رفته بودم از میان آن همه افرادی که از کشورهای مختلف آمده بودند، فقط چمدان من را گشتند و این خیلی حس بدی داشت. من اصلا قصد جسارت به برادران و خواهران افغان را نداشتم بلکه می‌خواستم دفاع کنم.»

وی ادامه داد: «همان‌گونه که مثلا در مالزی به واسطه مشکلاتی که برخی ایرانی‌های به اصطلاح قالتاق ایجاد کرده‌اند با همه ایرانی‌ها برخوردهای نامناسبی صورت می‌گیرد، واقعا متاسفیم و دوست نداریم که چنین چهره‌ای از ما در دنیا معرفی شود. متاسفانه افغان‌هایی هستند که از سر ناچاری کارهای خلافی انجام می‌دهند، بنابراین این ذهنیت و تصور برای ما ایجاد می‌شود که همه همین‌طور هستند در صورتی که این‌گونه نیست و ما در این فیلم سعی کردیم این نکته را یادآور شویم.»

وی افزود: «من اگر بد صحبت کردم از شما و جمع عذر می‌خواهم. قطعا این جمع که جمع فرهیخته و دانشگاهی است از اینکه موضع نژادپرستانه داشته باشد، بری است. بنده هم به هیچ وجه چنین موضعی ندارم و اگر سوء تفاهمی ایجاد شده، عذرخواهی می‌کنم؛ من می خواستم دفاع کنم.»

برزیده در پایان گفت: «اصلا بگذارید این را بگویم که آقای شاهسون یک ماجرایی دارد که اگر ما در فیلم می‌آوردیم، می‌گفتند این فیلم هندی است و باور نمی‌کردند و متهم می‌شدیم. بنابراین به ناچار آن بخش از قصه را حذف کردیم.»