در گفتگو با آنا مطرح شد؛
سیستم صنعت در مسیر قهقرا/ ایده‌های صفرکیلومتری که فروش می‌روند
یک استاد دانشگاه گفت: در برخی بخش‌های صنعت افرادی با رشته‌های تحصیلی غیرمرتبط مشغول فعالیتند که این موجب می‌شود سیستم به سمت قهقرا پیش برود.
گروه استان‌های خبرگزاری آناـ حسین بوذری؛ «ارتباط صنعت و دانشگاه»، آشناترین جمله‌ای است که شاید همه‌روزه می‌بینیم و می‌شنویم و از طریق رسانه ملی، خبرگزاری‌ها و سایت‌های دیداری و شنیداری بر ضرورت تعامل این دو نهاد تأکید می‌شود؛ اما دریغ از خروجی تأثیرگذار.
از اردیبهشت سال 1361 که مصوبه‌ای با هدف زمینه‌های ارتباطی و همکاری میان صنعت و دانشگاه در هیئت دولت وقت به تصویب رسید تاکنون جلسات، میزگرد، همایش و ... متعددی برگزار شده است؛ اما با این وجود رابطه صنعت و دانشگاه تا شرایط مطلوب فاصله بسیاری دارد.
درباره موانع پیوند صنعت و دانشگاه نیز بحث‌های متعددی صورت گرفته است؛ از سوءتدبیرهای مدیریتی تا وارداتی بودن صنعت و تکنولوژی‌های مورد استفاده که با وجود ارائه راهکار مناسب برای برطرف‌کردن این موانع از جمله اهمیت تجاری‌سازی علوم دانشگاهی، سه ضلع اصلی «دولت، دانشگاه و صنعت» نقش خود را به‌درستی ایفا نکرده‌اند و جایگاه ارتباط «صنعت و دانشگاه» در دولت‌ها مغفول مانده است.
برای بررسی موانع و مشکلات پیوند صنعت و دانشگاه و چالش‌های پیش‌رو گفتگویی با سیامک بهاروند استاد دانشگاه و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان لرستان و واحد خرم‌آباد انجام داده‌ایم.
گفتگوی خبرنگار آنا با بهاروند در پی می‌آید:
آنا: همانطور که مستحضرید چند سال است بحث «ارتباط حوزه و دانشگاه» نقل محافل بوده و در این زمینه میزگردها و همایش‌های زیادی برگزار شده است و مقام معظم رهبری نیز بارها بر ضرورت این پیوند تأکید داشته‌اند و اخیراً در دیدار استادان دانشگاه توجه به آن را ضروری برشمرده‌اند؛ دانشگاه متبوع‌تان برای تحقق این پیوند چه اقداماتی انجام داده است و شما به عنوان استاد و رئیس دانشگاه چه انتظاراتی از دولت و وزارت صنعت دارید؟
بهاروند: راه برون‌رفت از مشکلاتی که کشور اکنون با آن دست و پنجه نرم می‌کند، ارتباط صنعت و دانشگاه بوده که متأسفانه سرد شده و یک حلقه مفقوده است. در ایران ارتباط بین این دو نهاد همواره یکی از معضلات اصلی بوده، به‌همین‌دلیل بخش مهمی از مشکلات امروز نظام اقتصادی که نتیجه آن بازدهی نداشتن اقتصاد است و سوءمدیریت‌ها به‌دلیل پیوند نخوردن ارتباط صنعت و دانشگاه است.
سامانه پایش دانشگاه آزاد اسلامی؛ شاه‌کلید ارتباط صنعت و دانشگاه
واقعیت امر این است که دولت باید از دانشگاه، دانشگاهیان، پژوهشگران، محققان و نخبگان دانشگاهی برای ارتقای بخش صنعت نهایت استفاده را ببرد و در تصمیم‌گیری‌ها از قشر دانشگاه کمک بگیرد.
خوشبختانه با منویات مقام معظم رهبری فعالیت‌هایی هرچند ضعیف در راستای هرچه جدی‌تر شدن پیوند صنعت و دانشگاه آغاز شده و تذکراتی که ایشان بعضاً به دانشگاهیان داده‌اند، مثمر بوده است. دانشگاه آزاد اسلامی نیز با راه‌اندازی سامانه پایش به‌دنبال تقاضامحورکردن پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و تز‌های دکتری ( به‌طور کلی در مقاطع مختلف تحصیلات تکمیلی) به‌منظور حل معضلات و مشکلات علمی و فنی کشو است؛ به عبارت دیگر راه‌اندازی سامانه پایش به دستور دکتر طهرانچی در دانشگاه آزاد اسلامی در راستای تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه است.
رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر استادان دانشگاه با ایشان تأکید کردند که دانشگاه‌ها باید به سمت حل مشکلات جامعه بروند و در حل این مشکلات دانشگاهیان نقش اساسی خود را ایفا کنند.
به‌عنوان مثال، شهر تبریز ید طولایی در ساخت چرم، کیف و کفش دارد و می‌توان با سرمایه‌گذاری و توجه بیشتر به چرم شهر تبریز از قِبَل آن اشتغالزایی کرده و بیشترین بهره‌برداری را از آن کرد یا شهر یا استانی در تولید پارچه یا گیاهان دارویی دارای تجربه فراوانی است و می‌شود در این زمینه سرمایه‌گذاری کرد و این بدون ارتباط صنعت و دانشگاه ممکن نیست.
دانشگاه آزاد اسلامی با راه‌اندازی سامانه پایش به‌دنبال تقاضامحورکردن پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و تز‌های دکتری (به‌طور کلی در مقاطع مختلف تحصیلات تکمیلی) به‌منظور حل معضلات و مشکلات علمی و فنی کشور است
در دانشگاه آزاد اسلامی استان لرستان نیز استارت کار را در دو موضوع زده‌ایم؛ نخست در زمینه گیاهان دارویی که مصوبه هیئت‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی را داریم و مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی بروجرد در حال راه‌اندازی است و این کمکی است در راستای تولیدات گیاهان دارویی با توجه به ظرفیتی که استان لرستان در بحث طبیعت دارد.
دوم اینکه در بحث سیل استان لرستان که فروردین امسال اتفاق افتاد، محور فعالیت دانشگاه آزاد اسلامی این استان بررسی سیل بود که استارت این کار را زده‌ایم. چگونگی ایجاد و راه‌های مقابله با سیل در سال‌های آینده ازجمله محورهای فعالیت دانشگاه آزاد اسلامی لرستان است.
در جلساتی که با دکتر بابک نگاهداری رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی و دکتر علی‌اکبری مشاور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی داشتیم، در بحث پایش و نظام موضوعات این بحث را در رشته‌های عمران، زمین‌شناسی، معماری، روانشاسی، جغرافیا گنجانده‌ایم و گزارشی تحلیلی در قالب یک کتاب به رشته تحریر درخواهیم آورد و این موضوع قطعاً در پیوند صنعت و دانشگاه تأثیرگذار خواهد بود.
در مجموع بی‌اعتمادی صنعت به دانشگاه موجب شده تا پژوهشگران جوان ایده‌های خود را به سایر کشورها بفروشند.
آنا: پیرو صحبت‌هایی که داشتید، قطعاً انتظاراتی از بخش صنعت (وزارت صنعت در رأس و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان لرستان در ذیل) برای تعامل بهتر و بیشتر با دانشگاه دارید، این انتظارات در چه سطوحی است و آیا راضی‌کننده بوده است؟
بهاروند: متأسفانه بیس و پایه صنعت در استان لرستان خاموش شده است و مردم لرستان به‌شدت از این موضوع ناراحت هستند. صنعتی که در ذهن شما نقش بسته در استان لرستان وجود خارجی ندارد و کارخانه‌ای که با 500 نیرو فعالیت کند در این استان وجود ندارد؛ بنابراین شما نمی‌توانید استان لرستان را با قزوین، تبریز، اراک، اصفهان، شیراز، همدان و خوزستان مقایسه کنید.
بخش صنعت در لرستان تعطیل است
نمی‌دانم اسم این را بی‌تدبیری مسئولان بگذارم یا سهل‌انگاری دولت و مردم، متأسفانه بخش صنعت در استان لرستان تعطیل است و فقط تعداد معدودی کارخانه زیر نظر بخش خصوصی با اندک نیرو در حال فعالیت هستند.
دانشگاه آزاد اسلامی این ظرفیت را دارد که به توسعه صنعت در این استان کمک کند و بارها در جلسات با استاندار و سایر مسئولان این موضوع را متذکر شده و اعلام کرده‌ایم که دانشگاه آزاد هم از لحاظ استادان و هم آزمایشگاه‌ها و نیروهای آزمایشگاهی ظرفیت لازم را برای ارتباط بهتر و مفیدتر با صنعت دارد.
به‌عنوان نمونه اداره استاندارد استان لرستان آزمایشگاه بتن دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد را به‌عنوان آزمایشگاه همکار به تأیید نهایی رسانده است و در جلساتی که با معاون عمرانی استاندار لرستان، شهردار خرم‌آباد و ... داشتیم، گفتیم که دانشگاه آزاد اسلامی لرستان با توجه به ظرفیت لازم در بخش عمران و با داشتن آزمایشگاه بتن می‌تواند کمک‌حال سازمان صنعت استان در پروژه‌های عمرانی باشد.
پایه صنعت در استان لرستان خاموش شده است و مردم به‌شدت از این موضوع ناراحت هستند. صنعت در استان لرستان وجود خارجی ندارد و کارخانه‌ای که با 500 نیرو فعالیت کند در این استان وجود ندارد
اینگونه نیست که دیواری دور دانشگاه آزاد اسلامی خرم‌آباد کشیده باشیم و دوستان صنعت را وارد کارزار فعالیت‌های صنعتی نکنیم، بارها اعلام کرده‌ایم که آمادگی لازم را برای همکاری با بخش صنعت داریم و با تجهیزات پیشرفته و امکانات این امر میسر است؛ اما مسائل متعددی دخیل است که دولتمردان و تصمیم‌گیرندگان استانی دانشگاه را نمی‌بینند. در راستای تهیه گزارش سیل خواستار مستندات استان‌های درگیر سیل در فروردین شدیم تا به کمک آنها بشتابیم؛ اما متأسفانه کم‌لطفی‌هایی وجود داشته و دارد.
در مجموع دانشگاه آزاد اسلامی لرستان ظرفیت‌های بی‌نظیری از جمله استادان مجرب، زیرساخت، آزمایشگاه و کارگاه دارد و این امکانات می‌تواند هم ممرّ درآمدی برای دانشگاه باشد و هم در راه کمک به دولت و صنعت به کار گرفته شود؛ اما دست‌اندازی‌هایی مانع از پیوند دانشگاه آزاد لرستان با صنعت می‌شود.
تشریح ایده همکاری با کشاورزان با تبدیل سالن هزار و 700 متری به سردخانه
مشکلات کشاورزی، اقتصادی، صنعتی، مدیریتی و ... کشور می‌تواند با تحقیقات و پژوهش‌های دانشگاهی مرتفع شود و این علم نافع و کاربردی به کار صنعتگران و مدیران و سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها بیاید.
دانشگاه آزاد اسلامی لرستان در زمینه کشاورزی فعالیت‌هایی را در استان آغاز کرده است؛ از جمله آغاز فعالیت مقدماتی برای تبدیل یک سالن هزار و 700 متری به سردخانه برای نگهداری میوه‌های برداشت‌شده توسط کشاورزان.
به‌عنوان مثال؛ استان لرستان قطب تولید انجیر در کشور است و متأسفانه در سیل اخیر آسیب دید؛ بنابراین می‌توانیم انجیر را به امانت در سردخانه نگهداری کنیم تا این میوه که چهار روز بعد باید به دست مصرف‌کننده برسد، آسیب نبیند.
متأسفانه با موانع موجود ایده دانشگاهیان دیده نمی‌شود و امیدوارم بیانات اخیر مقام معظم رهبری چراغ راهی برای پیوند عمیق صنعت و دانشگاه شود.
آنا: در بحث پیوند «صنعت و دانشگاه» با مدلی مبتنی بر سیاست مداخله‌نکردن در روابط دانشگاه، صنعت و دولت (یا همان مدل مارپیچ سه‌گانه) مواجه هستیم؛ به‌گونه‌ای که کارکرد جدیدی برای دانشگاه‌ها متناسب با شرایط جدید جامعه دانش‌محور تعریف می‌شود که می‌توان از آن با عنوان دانشگاه پیوندی نام برد. از سوی دیگر دانشگاه ناگزیر باید نیازهای مالی خود را از بازار و صنعت تأمین کند و ناخودآگاه این موجب ارتباط دانشگاه و صنعت و بازار می‌شود.
در این راستا اما بخش صنعت چندان تمایلی به ارتباط با دانشگاه ندارد و به عبارتی خود را بی‌نیاز از دانشگاه می‌بیند و دولت نیز در رأس این ضلع باید واسطه این ارتباط باشد. حال سؤال این است که شما در رأس این ضلع کدام را بیشتر موجب تضعیف ارتباط صنعت و دانشگاه می‌بینید و چه راهکاری برای تقویت این ارتباط دارید؟
بهاروند: هر سه ضلع در این همکاری دخیل هستند؛ به‌گونه‌ای‌که نمی‌توانیم بگوییم که دانشگاه مقصر اصلی است یا صنعت و یا دولت؛ اما استحضار دارید که ترسیم‌کننده این ارتباط دولت است و این یک واقعیت است؛ دولت در رأس هرم قرار دارد و صنعت و دانشگاه (به استثنای دانشگاه آزاد اسلامی) زیرمجموعه دولت هستند.
دانشگاه آزاد اسلامی لرستان ظرفیت‌های بی‌نظیری از جمله استادان مجرب، زیرساخت، آزمایشگاه و کارگاه دارد و این امکانات می‌تواند هم ممرّ درآمدی برای دانشگاه باشد و هم در راه کمک به دولت و صنعت به کار گرفته شود؛ اما دست‌اندازی‌هایی مانع از پیوند دانشگاه آزاد با صنعت می‌شود
نظام صنعتی کشور در مسیر قهقرا؛ علت: مدیران غیرمتخصص
شرایط فعلی کشور و شعار سال 1398 (رونق تولید) فرصتی است برای استفاده بهینه از توانمندی‌های داخلی و کاهش وابستگی به خارج؛ عمده ضعف صنایع ما نبود دانش کافی در برخی حوزه‌هاست و بیشتر به موضوعات نرم‌افزاری و مدیریتی برمی‌گردد؛ البته نه در مسائل تکنیکی، بلکه در مسئله صنعت خودرو.
آنا: می‌توان گفت که عامل عمده ضعف در ارتباط صنعت و دانشگاه بحث سوءمدیریت است؟
بهاروند: کاملاً درست است. بیشتر برنامه‌ریزی‌ها بر اثر سوءمدیریت در حوزه‌های صنعتی به هدر می‌رود و منتج به نتیجه نمی‌شود. سوءمدیریت‌ها، نبود زیرساخت و برنامه موجب می‌شود هر مدیری در هر جایگاهی قرار گرفت، روش خود را در آن سیستم پیاده کند؛ بدون اینکه برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدتی داشته باشد.
متأسفانه در ارگان‌ها، نهادها و بخش‌های صنعتی افرادی در رأس کار هستند که رشته تحصیلی آنان مرتبط با شغل‌شان نیست و تخصصی در آن ندارند و این موجب می‌شود سیستم به سمت قهقرا پیش برود و این یک واقعیت است.
دولت، صنعت و دانشگاه هرکدام سهم زیادی در تضعیف ارتباط صنعت و دانشگاه دارند و مقصران این جریان هستند؛ اما دولت ترسیم‌کننده این ارتباط و پیوند است.
آنا: دولت باید زیرساخت‌های لازم را برای پیوند صنعت و دانشگاه مهیا کند و در واقع شالوده اصلی این موضوع است؟
بهاروند: دقیقاً. دولت می‌شود قوه مقننه این پیوند. دولت تصمیم‌گیرنده اصلی این بحث است.
نمایندگان مجلس برای «ارتباط صنعت و دانشگاه» پای کار بیایند
حال که صحبت مجلس آمد باید عرض کنم که برخی نمایندگان مجلس از لحاظ علمی استحقاق راهیابی به خانه ملت را ندارند و در بخش صنعت نیز افرادی هستند که استحقاق فعالیت در این بخش را ندارند و این مشکلات اصلی به‌شمار می‌رود.
نمایندگان مجلس برای پیوند حقیقی صنعت و دانشگاه باید پای کار بیایند و قانونی در این بخش وضع کنند که هرکدام از دو نهاد دانشگاه و صنعت در پیشرفت و ارتقای صنعت کشور چه سهمی دارند؟ و وقتی قانون شود، دولت نیز ملزم به اجرای آن می‌شود. اینها مسائلی است که به نظم باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.
آنا: و سخن آخر...
بهاروند: از خبرگزاری آنا ممنونم که پیگیر بررسی چالش‌های ارتباط صنعت و دانشگاه است، امیدوارم در سال رونق تولید شاهد گشایش جدی در این زمینه باشیم.
انتهای پیام/4078/4062/
انتهای پیام/
