خداحافظ استاد صدامخملی دوبله ایران

به گزارش خبرنگار حوزه رادیو و تلویزیون گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، پرویز بهرام هم رفت. پس از سال‌ها تحمل رنج بیماری، ستاره‌ای دیگر از نسل طلایی صداپیشگان ایرانی غروب کرد. دوبله ایران، درخت تناوری که روزگاری عنصری جدایی‌ناپذیر از سینمای این مرز و بوم بود و مایه فخر هنر هفتم در سرزمین ما، بازهم فروافتادن برگ زرین دیگری را به چشم می‌بیند.

حالا این درخت تناور اگر چه همچنان زنده و ریشه‌دار است، اما برگ‌های خزان‌زده آن یک‌به‌یک ریخته‌اند و جوانه‌های سبز تا تبدیل‌شدن به شاخه‌های سترگ راه درازی در پیش دارند. سال گذشته که از این حیث، غم‌انگیزترین سال در این چند دهه بود. بهرام زند، حسین عرفانی، مهدی عبادی و مهدی آرین‌‍‌نژاد هر یک به فاصله اندکی از میان همکاران و دوستداران خود پرکشیدند. صداهایی تکرار‌ناشدنی؛ صداهایی خاطره‌ساز و شخصیت‌هایی که نه با یک سال و پنج سال و 10 سال که در طول چند دهه، در اتاق‌های دوبله و راهروهای استودیوهای صداپیشگی شکل گرفتند.

آنها رفتند تا جایی در میان آسمان به کاروان اساتیدی همچون علی کسمایی، ایرج ناظریان، حسین معمارزاده، عزت‌الله مقبلی، ژاله کاظمی، ایرج دوستدار، اصغر افضلی، منوچهر نوذری، فهیمه راستگار، خسرو شایگان، کنعان کیانی، نیکو خردمند، مهین بزرگی، مرتضی احمدی، پرویز نارنجی‌ها، امیرهوشنگ قطعه‌ای، مهدی آژیر و چندین و چند صداپیشه متبحر دیگر بپیوندند.

پرویز بهرام نیز از نسل همین صداپیشگان بود و همین خصلت‌های هنری و شخصیتی را در صدای خود منعکس می‌کرد. بهرام در سال 1312 در خانواده‌ای هنرمند در بابل به دنیا آمد. پدر وی علی‌اکبر بهرام، از هنرمندان شناخته‌شده گچ‌بری و آیینه‌کاری در مازندران و ایران بود که نمونه‌ای از هنر وی را در مجموعه کاخ گلستان و گچ‌بری‌های کاخ رامسر، میدان ساعت ساری و مجسمه ‌‌شیرهای ورودی هتل قدیم رامسر می‌توان دید. پرویز بهرام از هفت‌سالگی به تهران آمد.

«اتللو» برای مخاطبان ایرانی با صدای گرم و در عین حال سرشار از فراز‌ و‌ فرودهای به‌موقع پرویز بهرام ماندگار شده است

پس از پایان تحصیلات دبیرستان وارد دانشکده حقوق شد و با فارغ‌التحصیلی از این رشته، سال‌ها در مقام وکیل رسمی دادگستری فعالیت کرد. البته وی بیشتر به این شغل به عنوان یک فعالیت عام‌المنفعه نگاه می‌کرد و از سوی دیگر معتقد بود که در بطن و متن حرفه وکالت نوعی سخنوری دراماتیک نهفته است و بیان خوب و هنرپیشگی از عناصر یک وکیل متبحر به حساب می‌آید. به این ترتیب، شغلش هم نوعی تمرین برای هنر مورد علاقه وی بود.

پرویز بهرام که از نوجوانی به هنر نمایش علاقه‌مند شده بود در دوران دبیرستان به همراه دوستان خود یک گروه نمایش را تشکیل داده و به شکل خودجوش چند نمایشنامه را در سالن‌های مختلف تهران روی صحنه برد. 

این علاقه با ورود به هنرستان هنرپیشگی و هنرهای دراماتیک دانشکده ادبیات شکل علمی به خود گرفت چرا که پرویز بهرام در این نهاد از دانش اساتیدی چون «کوئین بی» و «دیوید سین» کارگردانی، بازیگری و نویسندگی تئاتر را آموخت. پس از فارغ‌التحصیلی نیز با هم‌دوره‌های هنرستان هنرپیشگی همچون علی نصیریان، جمشید لایق، جعفر والی، جمیله شیخی، فهیمه راستکار و بیژن مفید که بعدها هرکدام از ستون‌های تئاتر و بازیگری در ایران شدند، در گروهی به نام «هنر ملی» کار نمایش را ادامه داد. این فعالیت در سال ۱۳۳۷ در گروه تئاتر «آناهید» با چهره‌های دیگری مانند محمدعلی کشاورز، سیروس ابراهیم‌زاده و مسعود فقیه ادامه پیدا کرد.

به این ترتیب، پرویز بهرام نیز مانند بسیاری از بزرگان هم‌نسل خود در دوبله خاستگاهی تئاتری داشت. همزمان با فعالیت در صحنه نمایش، کار دوبله را هم زیر نظر هوشنگ لطیف‌پور آغاز کرد. در همان سال‌ها پس از گذراندن آزمون صدا و فن بیان برای حضور در یک دوره آموزشی در ایتالیا انتخاب شد که با نظر خودش از این دوره انصراف داد.

در اواسط دهه سی شمسی، هوشنگ لطیف‌پور او را برای صداپیشگی نقش اصلی فیلم مشهور اتللو (ساخته سرگئی یوتکویچ کارگردان اهل اتحاد جماهیر شوروی در سال 1955) انتخاب کرد. لطیف‌پور نمونه صدای پرویز بهرام را برای کارگردان این فیلم و بازیگر نقش اتللو (سرگئی یاندارچوک) به مسکو فرستاد و با تأیید و تحسین آنها، صداپیشگی این نقش را به بهرام سپرد که نتیجه آن یکی از ماندگارترین دوبله‌های ایران و از بهترین کارهای پرویز بهرام در بیش از 60 سال فعالیت هنری بود. شخصیت «اتللو» برای مخاطبان ایرانی با صدای گرم و پر از عاطفه و در عین حال سرشار از فراز و فرودهای به موقع پرویز بهرام معنا پیدا کرد.

بهرام در تمام این 6 دهه کار خود را با بهترین کیفیت در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف انجام داد. او معمولاً نقش افراد دنیادیده، مسن، عالم، سخنور و یا نقش منفی‌های مرموز و چندلایه را به شکلی استادانه اجرا می‌کرد. صداپیشگی به جای شخصیت هری لایم (اورسن ولز) در فیلم «مرد سوم»، پدر مقدس (چارلز بیکفورد) در فیلم «آوای برنادت»، بروتوس (جیمز میسون) در «ژولیوس سزار»، ژان والژان (ریشار ژاردان) در «بینوایان» و کرک داگلاس در فیلم «اولیس» در کنار ده‌ها صداپیشگی دیگر از جمله کارهای ماندگار وی برای مخاطبان ایرانی است. علاوه براین، باید گویندگی در برخی مستند‌های دیدنی تلویزیون ایران در دهه‌های شصت و هفتاد همچون «جاده ابریشم»، «راز بقا» و «مسلمانان» را نیز به کارنامه پربار بهرام افزود.

بهرام در تمام این 6 دهه کار خود را با بهترین کیفیت در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف انجام داد

شاید آشنا‌ترین صداپیشگی بهرام برای مخاطبان ایرانی صداپیشگی شخصیت «ابوموسی اشعری» با بازی زنده‌یاد عباس امیری در سریال امام علی (ع) باشد. بهرام به شکلی استادانه، همزمان سادگی، تن‌پروری فکری و کلامی، تندمزاجی، تزلزل شخصیت و ترس را در صدای شخصیت ابوموسی اشعری منعکس کرده است. این هنر بهرام به‌ویژه در سخنرانی‌های نصیحت‌گونه ابوموسی اشعری که با تأنی و مکث‌ها و تکیه‌های به‌موقع همراه است خود را نشان می‌دهد.

از آخرین کارهای پرویز بهرام در تلویزیون می‌توان به صداپیشگی شخصیت «پروفسور شاندل» در سریال مدار صفر درجه اشاره کرد. او همچنین راوی سریال مختارنامه نیز بود.

اما هرچه بود و هرچه ماند، دیگر باید با صدای مخملی استاد پرویز بهرام وداع کنیم. وداع با مردی از نسل طلایی دوبله با صدایی سنگین و دوست‌داشتنی، خداحافظی با مردی که نقش‌های بزرگی را برای ذهن ما ماندگار کرد و رفت. روحش شاد و یادش گرامی باد.

انتهای پیام/4072/4104/ن