اعتراف معاون هنری به فضای جشنواره‌زده و استمرار بیهوده جشنواره‌ها

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی آنا، علی مرادخانی در این مراسم ضمن تشکر از اساتید حوزه نمایش‌های آیینی و سنتی ویژگی‌های این جشنواره را صرف بیشترین هزینه به تولید آثار معرفی کرد.

وی در ادامه اظهار کرد: «در روزهایی که جشنواره‌زدگی‌ها و استمرار بیهوده آنها وجود دارد، شاید به‌دلیل این‌که با خروجی مناسبی بعد از جشنواره روبه‌رو نمی‌شویم رغبتی به جشنواره نداریم اما جشنواره آیینی و سنتی بیشترین هزینه را برای تولید آثار اختصاص داده است.»

وی در سخنانش تاکید کرد: «جشنواره خوب باید بتواند خروجی خود را در نمایش‌های عمومی به معرض دید عموم گذارد که امیدوارم آثار تولید شده این جشنواره را در اجرای عمومی شاهد باشیم.»

مرادخانی عنوان کرد: «جشنواره آیینی و سنتی تمام هنرها را به خصوص میدانی و آیینی را در بر گرفته است. همچنین با توجه به اینکه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی امسال را سال تئاتر نامید ما سعی کردیم به مسائل زیرساختی توجه داشته باشیم. در این میان خانه عروسک راه‌اندازی شد و در حال حاضر فعالیت خود را ادامه می‌دهد و ما امیدواریم نمایش‌های آیینی و سنتی کم کم جایگاه خود را پیدا کند.»

راه‌اندازی مکانی برای اجرای مستمر نمایش‌های آیینی و سنتی

معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: «جشنواره آیینی و سنتی از آنجا که موارد هویتی را در بر می‌گیرد احتمالا در روزهای آتی که مهمانان خارجی زیادی به کشور وارد می‌شوند، گردشگران و توریست‌ها از ما خواهند پرسید که چه چیزی برای ارائه خواهیم داشت بنابراین خوب است محلی برای نمایش‌های آیینی و سنتی در نظر بگیریم تا کسانی که فعالیت می‌کنند بتوانند استمرار اجراهای نمایش‌های آیینی را ایجاد کنند و علاقه‌مندان هر روزه شاهد اجرای این گونه آثار باشند.»

وی در ادامه سخنانش به مذاکرات با شهرداری تهران و نهادهایی اشاره کرد که از امکانات بسیار خوبی برخوردارند و سپس افزود: «ما در پی آن هستیم که شرایط مطلوبی ایجاد کنیم البته برای حوزه‌های زیرساختی هم امکاناتی در حال فراهم‌سازی است به خصوص در رفع مسائل به ساخت سالن‌های نمایشی توجه ویژه‌ای داریم.»

مرادخانی یادآور شد: «امسال برای اولین بار در چند شهر سالن‌های بلک‌باکس راه‌اندازی می‌کنیم که نخستین سالن در قالب جشنواره رضوی در بجنورد افتتاح شد.»

وی در ادامه عنوان کرد: «امسال جشنواره آیینی و سنتی افتتاح بسیار خوبی داشت و مسئولان جشنواره در محک توانستند آغاز این جشنواره را به شکل مطلوبی شروع کنند و امیدواریم نمایش‌هایی در این زمینه برای افرادی که در این موسسه هستند تولید شود چرا که این امر به پویایی بخش اجتماعی کمک می‌کند.

آیین‌های ایرانی، تجلی آرمان‌های مردمی است

مهدی شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی یادداشتی درباره آیین‌ها و هنر و نقش و تاثیرات آن قرائت کرد.

در یادداشت شفیعی آمده بود:

«ایران، سرزمین آیین‌ها است. آیین‌هایی که آیینه هویت و اصالت مردم موحد این اقلیم کهن است. میراث دیرینی که خشت‌خشت آن دلیل تمدن غالب ایران و تعالی آن در امتزاج با فرهنگ اسلامی بوده است. این بنای راسخ باید به مدد نوش‌داروی هنر، نوآفرینی شود تا غبار زمان، قفل خاموشی و فراموشی این درگاه بلند نگردد و فرصت هم‌نوایی نوآمدگان این روزگار با تعالیم هویت‌آفرینان ممکن شود.

آیین‌های ایرانی، تجلی آرمان‌های مردمی است که ستایشگر خداوند جان و خرد بوده‌اند و در رویارویی با اهریمن جهان به اهورای جان پناه برده‌اند. انسان معاصر، می‌تواند ابر انسانی باشد که با توجه به آیین‌های کهن و با درک روزآمد این دانش در برابر ابتلائات اجتماعی روزگار خویش، رویینه تن گردد. تئاتر، تجسم آیین‌هاست. کنشی نامیرا که به افسون تئاتر ممکن می‌شود و به تعالی فکر و ذکر مخاطب ختم می‌گردد. آرمانی که تولد جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی را به دنبال داشت.

هفدهمین دوره این جشنواره از پس فراز و فرودها و با این امید که راهی به رستگاری خواهد داشت، برگزار می‌شود. با مغتنم دانستن این رویداد در روزگار دوری و مهجوری آیین‌ها، بر این آرمان چشم دارم که افق تئاتر، افق نیک‌اندیشی و خردبخشی باشد و هنرمندان ارجمند تئاتر، با نوآفرینی آیین‌های فاخر سرزمین خویش، آفرینشگر زیباترین نمایش‌های وحدت و صلح باشند.

به گرمی و با مهر، قدردان اصحاب صدیق این دوره از جشنواره هستم و خداوند هنر را در اعتلای پرچم هنر سرزمینمان به نیایش می‌نشینم.»

شفیعی بعد از قرائت این متن آرزو کرد از این پس نشانی تمام تماشاخانه‌های کشور در راهنمای گردشگری مسافران نوروزی در سال ۹۵ قرار گیرد.

لبخند بر لبان کودکان محک

در ادامه این مراسم الهام انصاری مدیر روابط عمومی موسسه محک به عنوان نماینده این موسسه در مراسم پیام قدردانی برای حاضران و هنرمندان نمایش آینی سنتی قرائت کرد و وی در سخنانش از هنرمندان که با برپایی این جشنواره و آغاز آن در این موسسه لبخند را به لبان کودکان محک آوردند تشکر کرد. در ادامه سخنان انصار، تابلوی نقاشی که توسط کودکان محک کشیده شده بود به جشنواره تقدیم شد.

در بخشی از این برنامه نماهنگی از هنرمندان در گذشته که شامل بخش هایی از سخنان و اجراهای زنده یاد مرتضی احمدی، غلامعلی پور عطایی، علی اکبر رزم آرا، انوشیروان ارجمند، نورمحمد درپور، ماشالا اسدی نژاد، حسن لوئیان،‌احمد علامه دهر، قلیچ انوری،‌ رضا رضامندی، رضا علی جعفری، تقی عزیزی، مهدی سنایی، ایوب بصیری، یوسف اشنویی و محمدرضا ریاضی منفردبرای حاضران پخش شد. در بخش دیگری از این مراسم رقص چوب آیین جام توسط هنرمندان خراسانی به اجرا درآمد.

مروری بر شانزده دوره جشنواره

داوود فتحعلی بیگی در ارائه گزارشی از روند 17 دوره جشنواره گفت: «در اولین دوره جشنواره که سال 1368 بود 11 اثر نمایشی به جشنواره راه یافت که از این میان 6 گروه از تهران 2 گروه از گرگان و 4 گروه از اصفهان بودند. این افراد یا نمایشگران سنتی بودند و یا با سنتی‌کاران همکاری داشتند. در آن زمان کسی از دانشگاه از این رویداد استقبال نکرد ولی در دور دوم مجلس تعزیه، از دور پنجم نقالی به جشنواره اضافه شد.»

وی ادامه داد: «با افزوده شدن بخش سمینار از دوره نهم خیمه‌شب‌بازی نیز در قالب جشنواره به اجرا در می‌آمد و از آن سال جشنواره به صورت دو سالانه برگزار می‌شد. در دوره دهم مجمع نقالان و کسانی که نقل موسیقایی می‌کردند آثارشان را به جشنواره آوردند. در دوره یازدهم جشنواره پیش‌پرده‌خوانی نیز داشت و از دوره دوازدهم به صورت بین‌المللی برگزار می‌شد.»

دبیر هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی یادآور شد: «در میانه دوره دوازدهم و سیزدهم یک دوره به دلیل تعلل مدیران برگزار نشد و از دوره سیزدهم نمایش‌های قهوه‌خانه‌ای و سمینارهای بین‌المللی را آغاز کردیم که امسال به‌عنوان پنجمین دوره برگزار شد. از دوره شانزدهم مسابقه نمایشنامه‌نویسی نیز به بخش‌های جشنواره پیوست.»

وی همچنین خاطر نشان کرد: «در دوره اولیه آنچه به چاپ می‌رسید چیزی در قالب یک جزوه یا یک مقاله کوتاه بود اما امسال 6 عنوان کتاب مستقل به چاپ رسید بنابراین جشنواره رفته رفته وسعت بیشتری پیدا کرد و نمایش آیینی و سنتی به‌صورت گسترده‌تری برگزار می‌شود.»

فتحعلی بیگی اظهار کرد: «در دوره های اخیر 40 تا 50 گروه شبیه‌خوانی متقاضی شرکت در جشنواره بودند و ما از این میان سعی کردیم کارهایی را انتخاب کنیم که کمتر اجرا شده‌اند. البته امسال چند مجلس شبیه‌خوانی نوشته شد که به مدد استقبال هنرمندان و کمک مسئولان بود.»

وی با اظهار امیدواری به این که این جشنواره در دوره های آتی به صورت همزمان درچند استان برگزار شود به توجه بیشتر به نسل پیشکسوت و انتقال آموخته هایشان به جوانان اشاره کرد و افزود: «با توجه به این‌که مدرسه و دانشگاه براین نمایش‌های آیینی و سنتی نداریم و این‌که آنچه تاکنون اتفاق افتاده بیشتر جوشش فردی بوده، اطلاعات ما برای انتقال به نسل آینده کافی نخواهد بود بنابراین ما نباید بگذاریم سرچشمه‌ها گم شوند چراکه اگر به فکر مدرسه آیینی و سنتی نباشیم ممکن است اتفاقات خوبی در آینده رخ ندهد.»

در ادامه نمایش سیاه بازی توسط داوود داداشی و علی فتحعلی به اجرا درآمد که با استقبال و تشویق پیاپی از سوی مخاطبان روبه‌رو شد.

برگزیدگان مسابقه نمایشنامه‌نویسی

در بخش تجلیل از برگزیدگان مسابقه نمایشنامه‌نویسی ملکه رنجبر، جعفر والی، بهزاد فراهانی،‌منوچهر آذری، مجید جعفری، اسماعیل خلج، هنگامه مفید، داریوش اسد زاده، مهدی شفیعی و علی مرادخوانی به روی صحنه تالار اصلی دعوت شدند و رضا رفیع که اجرای این برنامه را بر عهده داشت آثار برگزیده را بدین شرح معرفی کرد:

نمایشنامه «سند باد به روایت شبانه‌های شهرزاد» نوشته صحرا رمضانیان و حامد امان‌پور از تهران

نمایشنامه «مروارید» نوشته عزت‌اله مهرآوران از تهران

نمایشنامه «حکای زنی بی‌نام و نشان» نوشته عسل عصری ملکی از کرج

نمایشنامه «هنبوری» نوشته رحیم رشیدی تبار از تهران

نمایشنامه «بحران ازدواج» نوشته سیدعظیم موسوی از تهران

نمایشنامه «عروسی میرزا آقا هاشم» نوشته رضا عاشوری فر از لنگرود

تجلیل از هنرمندان پیشکسوت

همچنین بخشی از این مراسم شب گذشته 10 شهریورماه به تقدیر از هنرمندان پیشکسوت اختصاص داشت که توسط موسسه پیشکسوتان هنرمند برگزار شد.

در آیین اختتامیه هفدهمین دوره جشنواره آیینی و سنتی رضا رفیع 10 شهریور ماه را سالروز تولد عزت الله مهرآوران و ملکه رنجبر معرفی کرد. سید عباس عظیمی که به عنوان نماینده موسسه به روی صحنه آمده بود به حاضران در سالن اعلام کرد که امشب تولید مهرآوران نیست وملکه رنجبر 6 شهریور ماه متولد شده است اما موسسه پیشکسوتان تصمیم دارد در هر مراسم و به هر بهانه از چند پیشکسوت تقدیر کند که امیدواریم با حمایت های مرادخانی تقدیر از 400 هنرمند طی دو تا سه سال انجام شود. در این بخش داوود فتحعلی بیگی نیز مورد تقدیر قرار گرفت.

وی در سخنانش گفت: «سنتی که در حال حاضر شاهد هستید که همان تجلیل از هنرمندان است از جشنواره آیینی و سنتی پایه گذاری شده است.»

در پایان نماهنگی از پرده خوانی حسین مداح نیا، شبیه خوانی عباس علی جلینی و اجرای سیاه بازی از داوود داداشی پخش شد. در این بخش داوود داداشی پیشکسوت سیاه‌بازی با حضور هادی مرزبان، اصغر همت، حسین مسافر آستانه، داوود فتحعلی‌بیگی و علی مرادخانی تقدیر شد و سپس یک تابلو عکس که توسط اختر تاجیک از داوود داداشی گرفته شده بود، به وی تقدیم شد.

داود داداشی پس از حضور روی صحنه و دریافت جوایز خود عنوان کرد: «من ۴۰ سال است که سیاه‌بازی کار می‌کنم و در طول این مدت تلاش می‌کنم تا ببینم و یاد بگیرم.»

وی ادامه داد: «من تمام کاست‌های هنرمندان سیاه‌باز قدیمی را می‌گرفتم و گوش می‌کردم و همچنان بعد از ۴۰ سال احساس مسئولیت بیشتری می‌کنم و تلاش می‌کنم که بیشتر یاد بگیرم و اطلاعاتم را به جوان‌ها هم آموزش دهم.»

حسین مداح‌نیا که دیگر هنرمند تقدیر شده اختتامیه هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی بود نیز پس از دریافت جوایز اشعاری را در مدح حضرت علی(ع) خواند.

آیین اختتامیه هفدهمین جشنواره آیینی سنتی با اجرای حرکات موزون آذری توسط کودکان و گرفتن عکس یادگاری با حضور برگزیدگان و اجراگران به پایان رسید.

رایزن فرهنگی سفارت ارمنستان، اصغر همت، محمد حسین ناصربخت، قادر آشنا،حسین مسافر آستانه، مریم معترف، محمد ساربان، محمدرضا خاکی، هادی مرزبان، فرزانه کابلی، رضا فیاضی، قاسم زارع، عزت‌الله مهر‌آوران و اسماعیل خلج از جمله افرادی بودند که در این مراسم حضور داشنتند.

گزارش از ناهید منصوری