اماواگرهای آموزش از راه‌دور در دانشگاه پیام‌نور

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا - پروین طالبیان؛ قرار است تنها دانشگاه غیرحضوری و آموزش از راه‌دور کشور دانشگاه پیام‌نور باشد. این دانشگاه قصد داشت به این سمت برود که دانشجویانی که به هر دلیلی نمی‌توانند در کلاس‌های دانشگاه حضور داشته باشند را جذب کند تا بتوانند به صورت خودخوان درس‌هایشان را بخوانند و مدارج بالای علمی را طی کنند.

این دانشگاه اکنون به دو صورت عادی و الکترونیکی در مقاطع مختلف تحصیلی دانشجو جذب می‌کند، وقتی پای سخنان دانشجویان دانشگاه پیام‌نور بنشینید در خواهید یافت که مشکلاتی باعث شده تا دانشگاه پیام‌نور برای رسیدن به اهدافش فاصله معناداری داشته باشد.

سحر یکی از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه پیام‌نور به آنا گفت: من دانشجوی عادی در دانشگاه پیام نور هستم. بی‌برنامگی در تنظیم ساعت کلاس‌ها و عدم تدوین اکثر کلاس‌ها در روزهای آخر هفته از جمله مشکلاتی است که من با آن درگیر بودم.

وی افزود: اواسط ترم گذشته استاد یک درس تغییر کرد و دانشگاه ناگزیر شد که ساعتش را نیز تغییر بدهد و برای ما دشواری زیادی ایجاد شد.

تعدادی از دانشجویان الکترونیکی هم در دسترسی به کلاس‌های الکترونیکی با مشکلاتی مواجه هستند و نمی‌توانند در زمان موعد آنلاین شوند. در این دروس امتحان میان ترم هم الکترونیکی برگزار می‌شود که در این زمینه هم برخی از دانشجویان معترض هستند.

کلاس‌های الکترونیکی و مشکلات اتصال به آن

مریم که در دانشگاه پیام‌نور رشته مدیریت می‌خواند در این باره گفت: اصرار بر امتحانات میان ترم به‌صورت الکترونیکی که گاهی اوقات برای حتی یک یا دو نفر هم سیستم دچار اختلال می‌شود به چه معناست. بسیاری از استادان فقط به امتحان اکتفا می‌کنند و آن را ملاک نمره میان ترم قرار می‌دهند. در این موارد استاد و دانشگاه مشکل دانشجو را درک نمی‌کنند و دانشجو را دروغگو فرض می‌کنند، انگار که در امتحان شرکت نکردیم و بهانه می‌آوریم. برای این دست از دانشجویان باید جایگزین‌هایی طراحی شود و نگذراند که نمره میان‌ترم دانشجویان از بین رود. شرکت در کلاس‌های الکترونیکی نیز از دیگر مسائل ماست. مثلا ترم پیش من هر روز کلاس اینترنتی داشتم که نه با گوشی و نه با کامپیوتر امکان اتصال نداشتم. برخی از استادان هم حضور در کلاس و مشارکت در بحث‌ها را ملاک میان‌ترم قرار می‌دهند که باعث شد در برخی از دروس میان‌ترم را از دست بدهم.

دانشجویان این دانشگاه همچنین به منابع درسی اعتراض دارند و معتقدند که منابع درسی دشوار و پرحجم است. آنها می‌گویند در بسیاری از دانشگاه‌ها با اینکه حضوری هستند حجم کمتری از مطالبی که دانشجویان پیام‌نور می‌خوانند را فرامی‌گیرند.

حجم زیاد منابع درسی دانشجویان

با بررسی دروس دانشجویان این دانشگاه درمی‌یابید که اغلب کتا‌ب‌های دانشجویان دانشگاه پیام‌نور از 300 صفحه برای یک ترم تحصیلی تجاوز می‌کند و دانشجویی که پنج درس در یک ترم داشته باشد باید  1500 صفحه را مطالعه کند تا نمره قبولی از آنها را کسب کند.

در این باره محمد دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام‌نور به آنا گفت: درس‌ها و امتحان‌ها بسیار دشوار هستند و واقعا دلیل این حجم منبع برای یک درس را متوجه نمی‌شوم. مدرک دانشگاه پیام‌نور با دانشگاه‌های سطح یک مانند دانشگاه تهران برابری نمی‌کند، پس چرا در هر درس ما باید منابع بیشتر و با سوالات دشوارتر مواجه شویم؟ نمره امتحانات و معدل کل ما به نسبت از دانشجویان سایر دانشگاه‌ها کمتر است. اگر بخواهیم در مدارج بالا پذیرش شویم یا اینکه مدارکمان را برای کار ارائه دهیم، قطعا مدرک ما از دانشگاه پیام نور با سایر دانشگاه‌های سطح یک فرق دارد. با این وجود چرا باید متحمل زحمات بیشتری شویم.

با یک آمارگیری ساده از میان دانشجویان دانشگاه پیام‌نور در میابید که دانشجویان این دانشگاه مخصوصا در مدارج بالا شاغل یا متاهل هستند و به خاطر اینکه وقتشان محدود است و نمی‌توانند از عهده آزمون‌های سراسری در حد عالی بربیایند سراغ این دانشگاه می‌روند تا بتوانند در کنار بقیه مسائل زندگی، تحصیل را نیز ادامه دهند.

در این زمینه رها دانشجوی دیگر دانشگاه پیام‌نور می‌گوید آنقدر برای هر درس منابع متفاوت پیش روی ما می‌گذارند که اصلا نمی‌دانیم چگونه از عهده آنها برآییم. مثلا در یک درس سه کتاب که از هر کتاب بیش از سه فصل جزو منابع بود، هم تهیه این کتابها دشوار بود و هم خواندن آنها. یا درسی داشتیم که حتی استادمان از انتخاب این کتاب با آن ترجمه شاکی بود و می‌گفت که فهم این کتاب برای شما واقعا دشوار است. خوب ببینید با این شرایط چگونه می‌توانیم از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شویم؟

فرزانه که دانشجوی رشته جغرافیا در دانشگاه پیام‌نور است به آنا گفت: اکثر خانم‌های دانشجو در این دانشگاه متاهل و دارای فرزند هستند یعنی مسئولیت‌هایی در داخل منزل و خارج از آن دارند. بالاخره در طول روز بخشی از زمان را به کار باید اختصاص دهند. در این صورت تمام‌وقت که قرار نیست برای درس و دانشگاه باشد در نتیجه نباید استاد اسرار بر حضور مستمر دانشجو در کلاس درس و انجام فعالیت‌های کلاسی چه عادی یا مجازی  داشته باشند.

وی ادامه داد: همه به اوضاع اقتصادی واقف هستیم، پرداخت شهریه‌های سنگین دانشگاه سخت است. برخی از دانشجویان هم مدام ناگزیر می‌شوند که درس‌های تکراری را دوباره اخذ کنند و شهریه آن را نیز بپردازند که باعث ضررهای مالی زیادی می‌شود. شرایط زندگی همه که مثل هم نیست و هرکسی مشکلات و گرفتاریهای خاص خود را دارد.

دروس بازنگری نشده تجدید چاپ‌شده!

با وجودی که این دانشگاه اذعان دارد که منابع درسی بازنگری شده ولی بسیاری از منابع درسی از کتاب‌های منسوخ شده است که در بسیاری موارد حتی به درد دانشجویان هم نمی‌خورد.

براساس آیین‌نامه وزارت علوم واحدهای دانشگاهی پیام‌نور باید سرفصل درس‌ها را از دانشگاه‌های سطح یک دریافت کنند که در بسیاری از موارد این دروس منطبق نیستند مخصوصا در دروس بین‌رشته‌ای که اصلا انطباقی وجود ندارد. مصطفی دانشجوی کارشناسی دانشگاه پیام‌نور به آنا گفت: منابع درسی بومی نیستند با اینکه اکثر کتاب‌ها در سال‌های اخیر تجدید چاپ شده‌اند اما همچنان مباحث مطرح شده در کتب قدیمی هستند، مثلا در درس مدیریت استراتژیک همچنان روش‌های قدیمی و کلی تدریس می‌شود در صورتیکه این رشته یک رشته به‌روز است و نیاز به منابع به‌روز دارد.

اختصاص نمره میان ترم هشت به دانشجویان و مصائب آن

خوشبختانه این دانشگاه نمره میان‌ترم 8 نمره را برای دانشجویان درنظر گرفته است که دانشجویان با حضور در کلاس‌ها و امتحان یا ارائه پروژه قبل از امتحان پایان ترم می‌توانند از آن به نفع کسب نمره بیشتر استفاده کنند. اما در این میان دانشجویانی که از کسب این نمره بی‌نصیب بمانند متحمل ضرر بیشتری می‌شوند. مریم در این باره به آنا گفت: از آنجائیکه سابقه امتحان‌های ما نشان می‌دهد که اصلا نمی‌توان به نمره پایان ترم امید داشت یا آن را پیش‌بینی کرد نمره میان‌ترم بسیار مهم است. ترم گذشته در درس آمار که در همه ترم‌ها برای آن فرمول ارائه می‌دادند، فرمولی ارائه نشد. بعد همه سوالات فرمولی این درس حذف شد. نمره میان ترم این درس را به دلیل شرکت نکردن در امتحان میان‌ترم و درگیری‌های کاری نداشتم، به همین دلیل از این درس نتوانستم نمره قبولی کسب کنم و مجبور شدم ترم جدید آن را دوباره اخذ کنم.

دشواری‌های برگزاری امتحان‌های پایان ترم در دانشگاه پیام‌نور

موضوع بعدی در این دانشگاه برگزاری امتحانات پایان ترم است. امتحانات پایان ترم در سراسر کشور برگزار می‌شود و به گفته رئیس مرکز سنجش آزمون این دانشگاه، هر ترم حدود  ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر آزمون  در این دانشگاه برگزار می‌شود که البته در خور توجه است. برگزاری امتحانات سراسری به این دلیل است که سوال برای همه دانشجویان در همه مناطق برخوردار و غیربرخوردار یکی باشد و وجود یا عدم وجود استادان برجسته یا متوسط، خسرانی را به دانشجویان وارد نسازد.

سوالات پایان ترم دانشجویان نیز از 12 نمره است و دانشجویانی که نمره میان ترم نداشته باشند می‌توانند از طریق محاسبه ده ششم نمره پایان ترم، نمره میان ترم را کسب کنند. دانشجویانی که از امتحان پایان ترم نمره خوبی به‌دست آوردند و اگر میان ترم هم نداشته باشند نمره نهایی بالایی کسب می‌کنند.

در این میان و در این پروسه گسترده برگزاری آزمون گاهی اختلالاتی ایجاد می‌شود که برخی از دانشجویان را به دردسر می‌اندازد. از جمله آن می‌توان به طرح سوالات نامناسب به لحاظ سختی و آسانی، طرح سوالات از منابع حذف شده و گاهی سوالات تکراری در یک آزمون را می‌توان نام برد. البته در بسیاری موارد دانشگاه پیام‌نور با بررسی دوباره سوالات و مطرح شدن آن در میان استادان دیگر حقوق از دست رفته دانشجویان را باز می‌گرداند.

محمدطاها در این باره به آنا گفت: درسی در این ترم داشتیم که عنوانش متناسب با رشته ما بود اما کمترین توجه به آن شده بود و از علوم مختلف در کتابی جمع شده بود که قبلا آنها را در درس‌های دیگر خوانده بودیم. جالب است که در امتحان پایانی حتی یک سوال از رشته و عنوان اصلی کتاب مطرح نشده بود و بیشتر سوالات از محفوظات بود به‌جای اینکه مفهومی مطرح شود. 

وی ادامه داد: سوال‌های پایان ترم باید به‌گونه‌ای طرح شود تا کسی که کم درس خوانده نمره کم، کسب که متوسط خوانده نمره متوسط و کسی هم که خیلی خوب درس خوانده واقعا 20 بگیرد. اگر در سوال‌های امتحانی دقیق شوید می‌بینید که بودجه‌بندی اکثر امتحان‌ها صحیح نیست یا بسیار دشوار و مفهومی است یا کمی سهل‌تر. امتحان آسان من به شخصه که از دوره کارشناسی تا ارشد در این دانشگاه هستم تجربه نکردم. دوستی دارم که در دانشگاه شریف درس می‌خواند می‌گوید برای امتحان پایانی نمونه سوالهای ترم‌های گذشته را می‌خوانم و با آن چیزهایی که در کلاس درس دریافت کرده‌ام قبول می‌شوم ولی ما کتاب را می‌خوانیم، نمونه سوال هم می‌خوانیم به‌سختی نمره 15 می‌گیریم.

براساس سند آمایش آموزش عالی قرار است که دانشگاه پیام‌نور آموزش غیرحضوری و هاب بین‌المللی باشد. برای اینکه این مأموریت مهم در دانشگاه اجرایی شود باید بازنگری جدی در سرفصل‌های دروس صورت گیرد چراکه دانشگاه پیام‌نور نیاز به خانه‌تکانی جدی در حوزه آموزش نیاز دارد.

ثبات مدیریت مولفه مهم دیگر در راستای موفقیت این دانشگاه است. متاسفانه در سالهای گذشته این دانشگاه با تغییرات مدیریتی دچار نقصان شده و هر یک از مدیران متناسب با سلیقه خود آیین‌نامه‌‌های آموزشی را دستخوش تغییر قرار می‌دهند.

به‌نظر می‌رسد که وزارت علوم در این مسیر باید نظارت بیشتری بر روی دانشگاه‌ها داشته باشند تا ماموریت‌ دانشگاه‌ها به سرمنزل مقصود برسد. مجتبی شریعتی نیاسر معاون آموزشی در نشست خبری اخیر خود در پاسخ به مصائب دانشجویان دانشگاه پیام‌نور اظهار بی‌اطلاعی کرد.

انتهای پیام/4040