وحدت حوزه و دانشگاه یک باید است نه شاید

به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاه و سیاست گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، مراسم «شکوه وحدت» به مناسبت گرامیداشت روز وحدت حوزه و دانشگاه با سخنرانی دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی پیش از ظهر امروز و با حضور جمعی از طلاب و دانشجویان در مدرسه علمیه معصومیه قم برگزار شد.

طهرانچی در این مراسم با تسلیت ایام وفات حضرت معصومه (س) و گرامیداشت روز وحدت حوزه و دانشگاه، گفت: «وحدت حوزه و دانشگاه» شعاری است که تولد آن با نظام جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت، اما در چهل سال گذشته هنوز راهکار و اتفاق خاصی که باید در این راستا روی دهد، محقق نشده است.

وی با بیان اینکه در چهار دهه گذشته نگاهی صورت‌گرایانه به حوزه علم داشتیم و این نگاه مانع تحقق وحدت حوزه و دانشگاه بوده، اظهار کرد: این وحدت یک ریشه دارد که مقام معظم رهبری آن را به‌دقت بیان کرده و فرموده‌‌اند؛ «در نظام اسلامی، علم و دین پا به‌ پا حرکت کنند. هدف حوزه و دانشگاه یعنی دو شعبه از یک مؤسسه علم و دین. مؤسسه علم و دین یک مؤسسه است و علم و دین با هم است. این مؤسسه دو شعبه دارد، یک شعبه حوزه‌های علمیه و شعبه دیگر دانشگاه‌ها. باید این دو با هم مرتبط بوده، با هم کار کنند از همدیگر جدا نشوند و از یکدیگر استفاده کنند.»

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: با این تعریف، وقتی می‌خواهیم به وحدت حوزه و دانشگاه بپردازیم، باید به وحدت حوزه علم و دین بپردازیم، البته وحدت علم و دین فقط مسئله ما نیست، بلکه در غرب هم از گذشته مطرح بوده، به طوری که مقالاتی در سال 1927 در این باب نوشته شد و بنیاد «تمپلتون» راه‌اندازی شد و «ایان باربور» در سال ۱۹۹۹ به خاطر پیشرفت‌هایی که برای دیالوگ میان جهان علم و جهان دین برقرار کرد، جایزه بنیاد تمپلتون را از آن خود کرد.

طهرانچی اضافه کرد: «ایان باربور» در مقاله‌ای، چهار مفهوم تعارض، استقلال، گفتگو و وحدت را برای علم و دین مطرح کرد. پس می‌توان نتیجه گرفت که سؤال رابطه علم و دین، سؤال غرب هم بوده، اما نکته مهم این است که ما یک سابقه تمدنی گذشته و سابقه وحدت علم و دین را داریم.

وی با بیان اینکه اشکالی که 40 سال پیش داشتیم، این بود که می‌خواستیم با یک نگاه دیگر به دانشگاه برآمده از مدرنیته و حوزه نگاه کنیم، تصریح کرد: امام خمینی(ره) در کتاب «چهل حدیث»، ذیل حدیث پیامبر اکرم(ص) که می‌فرماید: «إنّما العلم ثلاثة: آیة محکمة، أو فریضة عادلة، أو سنّة قائمة و ما خلاهنّ فهو فضل»، نکاتی را بیان کردند که منشأ دیدگاه ایشان را نسبت به علم و دین نشان می‌دهد. امام خمینی(ره) به عنوان عالمی برخاسته از حوزه پس از انقلاب اسلامی، از انحلال دانشگاه که نماد مدرنیته بود، جلوگیری کردند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه وحدت کامل علم و دین در قرن پنجم هجری وجود داشت، خاطرنشان کرد: حوزه علمیه شیعی با قوام یک‌هزار ساله در کنار دانشگاه برگرفته از رنسانس، به عنوان دو نهاد علمی در کنار هم قرار گرفتند. سؤال اینجاست که وقتی صحبت از وحدت علم و دین می‌شود، منظور کدام علم و دین است؟ چرا که در غرب این موضوع مبتنی بر کلام مسیحیت و علم جدید است و با رویکرد علم و الهیات ما تفاوت دارد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: علم جدید با تفکر جدید بنا نهاده شده که بستر این علم رنسانس است. باید دقت داشته باشیم که این علم در آنجا شکل گرفت، قوام یافت و با تکنیک در هم آمیخته شد و آنچه در این علم وجود دارد، با آنچه در خلقت ما صورت گرفته، یکسان نیست، چرا که علوم بشری و علوم دینی اروپا از مفهوم قرآن محروم است. روم و یونان، علم کهن را رقم زدند، اما هزار سال بود که پیشرفت علمی در آن رخ نمی‌داد، چرا که در آن دوره بشر مفتون علم خود شده و کار عملی را رها کرده بود، به طوری که پیشرفت علم به بن‌بست رسید، اما با ورود به اسلام و معجزه قرآن، یک تمدن جدید شکل گرفت، بنابراین یکی از مباحث در وحدت حوزه و دانشگاه، میراث گذشتگان ماست که متأثر از علم اسلامی است که تنها شارع نبودند، بلکه مبدع نیز بودند.

وی با اشاره به تأثیر علم شرق بر پیشرفت غربی‌ها، گفت: اگر کمک شرق پیشرفته در سال‌های 500 تا 1800 میلادی نبود، غرب هیچ‌گاه به مدرنیته نمی‌رسید، اما می‌بینیم که عباس میرزا نامه‌ای به سفیر انگلیس می‌نویسد و اینگونه بیان می‌کند که «آفتابی که در سرزمین شما می‌تابد، چگونه است که ما عقب مانده‌ایم و شما پیشرفت کردید؟»

طهرانچی با بیان اینکه شروع افتراق علم از دین را در دوره مدارس نظامیه می‌توان یافت، تصریح کرد: در دوره صفویه تلاشی برای بازگشت علم و دین به یکدیگر داشتیم، اما چندان موفق نبود. برای این کار باید به میراث تاریخی خود رجوع کرده و چارچوب‌های ذهنی را بازتعریف کنیم، چرا که اکنون نیز طلبه‌هایی داریم که درس‌های دانشگاهی می‌خوانند، اما همان درس‌هایی را می‌خوانند که از غرب آمده و شخصیت حوزوی او با شخصیت دانشگاهی‌اش متفاوت است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: در حوزه علوم انسانی سریع‌تر متوجه می‌شویم که استقلال علم و دین کارگشا نیست، اما آنچه وجود دارد، این است که ما هنوز به مدل وحدت علم و دین نرسیده‌ایم و خیلی از بحث‌هایی که در دانشگاه با آن مواجه هستیم، در مقام گفتگو براساس نص صریح قرآن و کلام بزرگان است. وحدت علم و دین باید در مبنا، موضوع و اهداف اتفاق بیفتد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری درباره وحدت حوزه و دانشگاه می‌فرمایند «وحدت حوزه و دانشگاه، یعنی وحدت در هدف. هدف این است که همه به سمت ایجاد یک جامعه اسلامی پیشرفته مستقل، جامعه امام، جامعه‌ پیشاهنگ، جامعه الگو، ملت شاهد ـ ملتی که مردم دنیا با نگاه به او جرئت پیدا کنند تا فکر تحول را در ذهن خودشان بگذرانند و در عمل‌شان پیاده کنند ـ حرکت نمایند.» در این مسیر، قرآن کتاب هدایت ماست و مدل تربیت علمی دارد که می‌توان گفت بیش از 850 آیه قرآن یک مدل خاص و تربیتی برای بشر ترسیم می‌کند که ما در قرن دوم تا پنجم هجری با این نگاه توانستیم چارچوب نگاه بشری را تغییر دهیم و آیات قرآن نگاه علوم طبیعی را با علوم الهی متصل کرده است.

وی با بیان اینکه اکنون در چهل سالگی انقلاب با «باید» مواجه هستیم نه «شاید»، گفت: ما اکنون برای اداره حکومت به نظریه نیاز داریم؛ نظریه‌ای که مبتنی بر علم باشد که بتواند نظام را اداره کند و این نظریه حکمرانی از وحدت بین حوزه و دانشگاه خلق می‌شود.

دکتر طهرانچی در پایان سخنانش تأکید کرد: دهه پنجم انقلاب اسلامی، دهه‌ای است که باید گام‌هایی بلند در این راستا برداشته شود و دانشگاه آزاد اسلامی بنا دارد در این دهه اتفاقات خوبی را در صحنه عمل رقم بزند.

انتهای پیام/4116/4007/پ