برگزاری جلسه بی‌سابقه با بالاترین مقام رسمی اجرایی کشور
جلسه رئیس‌جمهور با محققان علوم اجتماعی و استادان جامعه‌شناسی دانشگاه‌های کشور آغازگر گفتگوی جدی‌تر، انتقادی‌تر و سازنده‌تر بین دولت و نخبگان خواهد بود.
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ محدثه حسینی - روز چهارشنبه جلسه‌ای سه ساعت بین رئیس‌جمهور و جمعی از محققان علوم اجتماعی و استادان جامعه‌شناسی دانشگاه‌های کشور برگزار شد. در این نشست بی‌سابقه رئیس‌جمهور نقش دانشگاه‌ها در حل مشکلات جامعه را محوری دانست و دانشگاه‌ها را به عنوان مرجع اجتماعی، در ارائه تفسیر واقعی به جامعه معرفی کرد.
در این جلسه محققان علوم اجتماعی و استادان جامعه‌شناسی به طرح دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خود برای برون‌رفت از مشکلات کشور پرداختند. هرچند این نشست به دور از خبرنگاران و اصحاب رسانه برگزار شد و خروجی آن در پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری منتشر شد اما چنین جلسه‌ای بین دولت و جمع دانشگاهی کشور خود به تنهایی جای امیدواری دارد.
رئیس‌جمهور در ابتدای جلسه پرسید دیدگاه حاضران به‌عنوان جامعه شناسان شناخته‌شده ایرانی، مهم‌ترین مسائل کشور چیست و راه‌حل‌هایی که برای این مشکلات می‌توان به کاربست چیست؟
اصحاب علوم اجتماعی و علوم ارتباطات هم در پاسخ به این سؤال هرکدام از منظر خود، مسائل کشور را در حوزه اجتماعی برشمرده و نقد کردند که در مواردی نقدهای تندی هم مطرح شد.
هرچند در مواردی دولت صلاح نمی‌داند که برخی از تنگناها را با افکار عمومی در میان بگذارد که این موارد ممکن است اختلال ارتباطی بین دولت و جامعه را بوجود بیاید که ممکن است به بدبینی یا نارضایتی و یا سوءظن منجر شود.
رئیس دولت درعین‌حال در پاره‌ای موارد نقصان‌ها و ضعف‌هایی که مطرح شد را پذیرفت و از دانشگاهیان درخواست کرد که گفتگوها ادامه پیدا کند و اگر در این جلسه هم فرصت نشد که برخی از مسائل بازگو شود و راه‌حل‌ها مطرح شود، آن‌ها را به‌صورت مکتوب ارائه کنند و به‌عنوان مرجعیت اجتماعی کمک کنند که مسائل کشور را باهم حل شود نه اینکه نظاره‌گر و منتظر دولت برای حل مشکلات باشند.
یکی از پیشنهاد‌هایی که در ابتدای جلسه مطرح شد این بود که گفتگوها تنها به رئیس‌جمهور منحصر نشود و به سطوح و ارکان دیگر و ازجمله به وزارت خانه‌ها و وزرا هم ادامه پیدا کند و یک گفتگوی ملی شکل بگیرد.
موضوعات مطرح‌شده بین دانشگاهیان جامعه‌شناس و رئیس‌جمهور
ضرورت تفاهم بر سر چگونگی تقویت همبستگی اجتماعی جامعه ایران به عنوان یک مسئله محوری، ضرورت استفاده بیشتر از ظرفیت‌های علمی جامعه در عرصه اجرایی، تأکید بر تمرکز بر روی جوانان تحصیل‌کرده و بهره‌گیری بهتر از این فرصت جمعیتی کشور، پیگیری توسعه عدالت گرا، توجه بیشتر به موضوع دعوت به‌نظام کارشناسی، اعتماد به جامعه علمی به‌عنوان میانجی حاکمیت با مردم، توجه ویژه به جایگاه زنان، تأکید بر اهمیت این جلسات تخصصی به‌عنوان نماد شنیدن سخن جامعه و ضرورت ارتباط قوی‌تر دولت با مجموعه نخبگان کشور، ازجمله مباحث و موضوعاتی بودند که استادان و صاحب‌نظران اجتماعی شرکت‌کننده در این نشست پیرامون آن‌ها، دیدگاه‌های خود را با رئیس‌جمهور در میان گذاشتند.
تقویت جامعه مدنی و گسترش حوزه عمومی، نهادینه شدن حوزه عمومی سیاست‌گذاری، ضرورت تقویت راهکارهای اعتماد بیشتر مردم به دولت، ارتباط بیشتر دولت با رسانه‌ها و ضرورت سنجش مداوم وضعیت آسیب‌های اجتماعی و حراست دولت از جامعه در برابر آن آسیب‌ها، از دیگر موضوعاتی مطروحه در این جلسه بود.
آنچه رئیس‌جمهور در این نشست بیان کرد
رئیس‌جمهور، رسالت و نقش دانشگاه‌ها، استادان و دانشجویان را درروند زدودن سریع‌تر مشکلات جامعه، محوری و بسیار مهم برشمرد و تأکید کرد: گاهی واقعیت‌ها با تفسیر و احساس مردم متفاوت است و استادان دانشگاه‌ها به‌عنوان مرجع اجتماعی، در ارائه تفسیر واقعی به جامعه، مسئول‌اند و باید در این فرایند، مشارکت فعال‌تر داشته باشند.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه «تفسیری که گاهی در جامعه از وضع و مشکلات امروز و فردا وجود دارد، بالاتر از واقعیت‌هاست» اظهار کرد: ما باید تلاش کنیم تا از این فاصله کاسته شود و البته این بدان معنا نیست که ما برای گسترش امید، خلاف واقع گفته و یا صرفاً شعار بدهیم بلکه باید واقعیت‌ها و مشکل را در همان حدی که هست و نه بیشتر، بیان کنیم.
روحانی، بیان راه‌حل‌ها هم‌زمان با طرح مشکلات را ضروری خواند و تصریح کرد: امروز باید سرمایه اجتماعی را با تقویت اعتماد عمومی بیش‌ازپیش افزایش دهیم چراکه کاهش سرمایه اجتماعی می‌تواند بزرگ‌ترین معضل جامعه باشد که البته آن هم از کاهش اعتماد نشأت می‌گیرد. دانشگاه باید مستقل عمل کند و به هر نتیجه‌ای که در تحقیقات و پژوهش‌های علمی رسید، اعلام کند اما استادان دانشگاه نباید خود را از دولت جدا بدانند و همه ما بار مسئولیت سنگینی را برعهده‌گرفته‌ایم.
روحانی با تأکید بر اینکه «همان‌طور که علم دستوری نمی‌شود انتقاد هم نمی‌تواند دستوری باشد» گفت: ما استقلال دانشگاه و بررسی‌های علمی و پژوهشی را می‌پذیریم اما اینکه شما کناری بایستید و بدون ارائه راهکارهای عملی، صرفاً انتقاد کنید و بگویید دولت این کار را بکند یا انجام ندهد، قابل‌پذیرش نیست. همه بار مسئولیت سنگینی را بر دوش داریم و باید برای انجام بهینه این مسئولیت سنگین، نهایت تلاش خود را بکار بگیریم.
رئیس‌جمهور بابیان اینکه باید موفقیت‌ها و دستاوردها را تبلیغ و ناکامی‌ها را هم به همان اندازه واقعی آن‌ها بیان کنیم، افزود: دولت معصوم نیست و ممکن است در برخی موارد نیز در کنار موفقیت‌ها و دستاوردهای گسترده‌ای که داشته، خطاهایی هم داشته باشد که ضروری است آن خطاها را با راه‌حل بیان کنید. به عبارتی همه باید به دنبال راه‌حل برویم و وارد میدان شده و مسائل را تبیین کنیم.
روحانی دستاوردها و اقدامات دولت در بخش‌های مختلف ازجمله زنان، جوانان، اقلیت‌های قومی، آزادی‌ها، عمران روستاها، کاهش تورم، توسعه خطوط ریلی و جاده‌ای و بهره‌گیری از منابع مشترک انرژی با همسایگان را کم‌سابقه ذکر کرد اما تأکید نمود که این به معنای نبود مشکلات در کشور نیست.
رئیس‌جمهور در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به شرایط پیچیده منطقه‌ای و جهانی گفت: محیط پیرامونی ایران با شرایط ویژه‌ای مواجه است و عکس‌العمل و اقدامات ما در عمده حوزه‌های منطقه‌ای درست، بجا و حساب‌شده بوده است. حکومتی که در آمریکا به قدرت رسیده در دشمنی با ایران و ایرانی، کم‌سابقه است اما به‌رغم همه تلاش‌هایش، دررسیدن به اهداف ناکام خواهد ماند همان‌طور که تاکنون موفق نبوده است.
رئیس‌جمهور با برشمردن برخی از موفقیت‌های حقوقی ایران در مجامع بین‌المللی علیه زیاده‌خواهی‌های واشنگتن گفت: آمریکا درزمینهٔ برجم شکست‌خورده تاریخ است و شکست ترامپ در جلسه شورای امنیت و در جریان مجمع عمومی سالانه سازمان ملل متحد، نشان داد که سیاست خارجی ما از تدبیر، انسجام و برنامه‌ریزی دقیق برخوردار است.
روحانی تأکید کرد: با اتحاد و تقویت انسجام ملی از مشکلاتی که آمریکایی‌ها در این چندماهه ایجاد کرده‌اند، بسیار سریع و به‌خوبی عبور خواهیم کرد و آنان نمی‌توانند به روندی که پی گرفته‌اند، ادامه دهند.
در ادامه نظر جمعی از محققان علوم اجتماعی و استادان جامعه‌شناسی دانشگاه‌های کشور در خصوص نشست با رئیس‌جمهور را می‌خوانید.
*رئیس‌جمهور از رویکرد ادامه جلسات استقبال کردند
هادی خانیکی استاد ارتباطات گفت: جلسه با جامعه شناسان، سومین نشست رئیس‌جمهور در چارچوب دور جدید گفت‌وگو بین گروه‌های مرجع و نخبگان علمی، سیاسی و فرهنگی بعد از نشست با فعالان سیاسی اصلاح‌طلب، اقتصاددانان بود.
حاضران در این نشست جمعی متشکل از روسای برخی انجمن‌های علمی، روسای دانشکده‌های علوم اجتماعی و برخی مسئولان پروژه‌های ملی و استادان و محققان شناخته‌شده این حوزه بودند.
این گفتگوها به دلیل تأخیری که در برگزاری آن صورت گرفته است، صورتی کلی داشت که البته در فرصت‌های بعدی باید به گفت‌وگوهای موضوعی‌تر و مشخص‌تر تبدیل شود و به این سمت برود که یک تعریف و فهم مشترک از مسائل به وجود بیاید که بر اساس آن طرفین متفاوت این گفتگو یعنی جامعه‌شناسان و دولت به یکدیگر کمک کنند. ما باید با همکاری یکدیگر مسئله ریشه‌ای را پیدا کنیم که به نظر من آن مسئله «همبستگی اجتماعی» است که اگر به آن توجه نشود، ما با مخاطراتی ازجمله کاهش انسجام اجتماعی و کاهش سرمایه اجتماعی روبرو خواهیم شد، ما باید به گفت‌وگوهای اجتماعی تن بدهیم تا در یک‌طرف دستگاه اجرایی و در طرف دیگر دستگاه فکری حتی با دیدگاه انتقادی باهم گفتگو کنند.
رئیس‌جمهور از رویکرد ادامه جلسات استقبال کرد و بر نیاز دولت به گفتگو با دستگاه‌های فکری و کانون‌های اندیشه‌ای تأکید کرد و توصیه روحانی در این جلسه که سه نفر از وزرای علوم، ارشاد اسلامی و وزارت کشور هم در آن حضور داشتند این بود که در سطوح اجرایی‌تری مشکلات توصیف و تبیین شده و در گام بعدی به فکر یافتن راهکارها باشیم.
*برگزاری چنین جلساتی با بالاترین مقام رسمی اجرایی کشور بی‌سابقه است
محمد حاضری نیز در این جلسه گفت: برگزاری این جلسه یک اتفاق بزرگ و مبارک در جمهوری اسلامی ایران است. در تاریخ جمهوری اسلامی و حتی قبل از آن نیز، آشکارا ارتباط مستقیم و تخصصی بین بالاترین مقام رسمی اجرایی کشور یعنی رئیس‌جمهور و اصحاب علوم اجتماعی و جامعه شناسان برقرار نشده بود.
نفس تشکیل این جلسه بسیار نویدبخش است و فارغ از نتایج آن، تشکیل چنین جلسه‌ای بسیار اهمیت دارد. فضای بسیاری خوبی بر جلسه حاکم بود صاحب‌نظران نقطه نظرات و انتقادات خود را شفاف و صریح مطرح کردند. پاسخ‌هایی که داده‌های علوم اجتماعی به مسائل روز دارد نیز در این جلسه طرح شد. روحانی با گشاده‌رویی از نظرات مطرح‌شده استقبال کردند و سؤال‌های تکمیلی را مطرح کردند که درباره آن‌ها هم بحث شد. رئیس‌جمهور به وزارتخانه‌ها و نهادهای دولت توصیه کردند که نشست با نخبگان تسری یابد.
من فکر می‌کنم این جلسه نقطه شروع بسیار خوب و مناسبی بود برای اینکه ارتباط دولت و دستگاه‌های اجرایی با صاحب‌نظران و متخصصان در هر رشته باقوت بیشتری برقرار، پیگیری و برگزار شود، همین‌طور دانشگاهیان و اصحاب علوم اجتماعی احساس مسئولیت بیشتری برای انعکاس داده‌ها، یافته‌ها و پژوهش‌های خودشان به دستگاه‌های اجرایی کردند.
* امیدواریم چنین جلساتی بتواند به تغییر نگاه مدیران به جامعه کمک کند
تقی آزاد ارمکی استاد جامعه‌شناسی گفت: جامعه شناسان نظرات خود را با توجه به سؤالات مطرح‌شده از سوی رئیس‌جمهور بیان کردند که درمجموع تصویری از وضعیت جامعه ایرانی را ترسیم می‌کرد و به بیان مشکلات و نابسامانی‌ها می‌پرداخت که امیدواریم چنین جلساتی بتواند به تغییر نگاه مدیران به جامعه کمک کند.
رئیس‌جمهور در این جلسه برخی از انتقادات را پذیرفت و درباره برخی هم دلایلی را بیان کرد که خب طبیعی است به‌عنوان رئیس‌جمهور چیزهایی را می‌داند که در حوزه مسئولیت‌اش است.
این جلسه علاوه بر گفتگو درباره مشکلات جامعه، فرصتی را فراهم کرد تا رئیس‌جمهور چیزهایی را که نگفته بود مطرح کند، مثلاً در پاسخ به اینکه گاهی گفته می‌شود که دولت نمایندگی اجتماعی ندارد و در این حوزه ضعیف است، صحبت رئیس‌جمهور این بود که این دولت گاهی مجبور است در حوزه‌های دیگری انرژی، هزینه و وقت صرف کند، ازجمله مثلاً در سیاست خارجی و مباحث مربوط به منطقه و دشمنی آمریکا.
علاوه بر این آقای رئیس‌جمهور گفت که ما در این زمینه هم موفقیت‌هایی داشته‌ایم که آن موفقیت‌ها به‌درستی منعکس نشده است که به نظر من ایشان خوب دفاع کردند و امیدوارم که این مباحث در فضای عمومی وارد شود. جلسات قرار است ادامه یابد که البته ادامه آن، هم به حوزه جامعه‌شناسی و هم به حوزه دولت بازمی‌گردد و مخصوصاً به این برمی‌گردد که ببینیم که آیا دولت احساس می‌کند که جامعه‌شناسی می‌تواند به جامعه و نظام کمک کند یا نه و من پیشنهادم این بود که جلسات را باید جهت‌دارتر پیش برد و حتی وزرای مرتبط را هم مشارکت داد تا جامعه احساس کند که به دل‌نگرانی‌هایش توجه می‌شود
مثلاً یک دل‌نگرانی جامعه این است که فردای ایران چگونه است و متأسفانه این مسئله مهمی است که کسی به آن نمی‌پردازد و اگر هم کسی به سراغش می‌رود فردای نابسامانی را ترسیم می‌کند، درحالی‌که به نظرم خوب است که در سطح نخبگان و رئیس‌جمهور در این موردبحث شود تا جامعه هم متوجه شود که ما دل‌نگرانی فردا را هم داریم و به فردا هم‌فکر می‌کنیم و فردا برایمان مهم است، جامعه باید احساس کند که ما هم داریم در مورد آن تلاش می‌کنیم و این‌ها موضوعاتی که می‌تواند موردبررسی قرار گیرد.
*این نشست آغازگر گفتگوی جدی‌تر، انتقادی‌تر و سازنده‌تر بین دولت و نخبگان خواهد بود
حسین سراج زاده گفت: این جلسه، اولین نشست در نوع خود بود که اهالی علوم اجتماعی به این صورت و با این تعداد حضور داشتند. این نشانه مثبت و خوبی است، حداقل به‌صورت نمادین نشان می‌دهد که دولت به مسائل علوم اجتماعی توجه کرده و به این ضرورت رسیده که با اهالی علوم اجتماعی وارد گفتگو شده و از ظرفیت علوم اجتماعی در تصمیم‌گیری‌ها و شناخت مسائل جامعه بهره ببرد.
من در این جلسه اشاره کردم که ضرورت دارد نوعی حکمرانی خوب بر اساس استفاده از دستاوردهای علمی صورت بگیرد. همچنین در این جلسه برای شناخت واقعیت‌های جامعه به سرمایه و اعتماد اجتماعی اشاره شد که در حال حاضر وضع خوبی ندارد. بی‌توجهی به ادراک اجماعی صاحب‌نظران و پژوهشگران علوم اجتماعی موجب می‌شود تا مدیران جامعه در فهم مسائل اجتماعی توفیقی نداشته باشند و نتوانند واقعیت‌ها را آن‌گونه که هست دریابند و نمی‌توانند پاسخگوی مطالبات و ضرورت‌هایی که به لحاظ تاریخی بر عهده آن‌هاست باشند.
روحانی در این جلسه به برخی از مشکلات و محدودیت‌ها اشاره و برخی از دستاوردهای دولت را تشریح کرد. روی این نکته اجماع بود که هم دولت و هم‌نهاد ریاست جمهوری و وزارتخانه‌ها بیشتر از ظرفیت‌های علمی و نگاه کارشناسان و صاحب‌نظران در تصمیم‌گیری‌ها استفاده کنند.
تقریباً بین همه دوستان حاضر در جلسه این اجماع وجود داشت که دولت تدبیر و امید پاسخگوی یک مطالبه مهم تاریخی در شرایط فعلی است مطالباتی که در جریان انتخابات برای آن‌ها وعده‌هایی داده شد و به‌نوعی برآمده از گرایش مسالمت‌جویانه و اصلاحی جامعه برای رسیدن به اهداف، مطالبات و بهبود وضعیت است. این دولت از این حیث یک مأموریت تاریخی دارد و نباید به نحوی عمل کند که موجب برآمدن احساس سرخوردگی و ناامیدی از اصلاح یا حداقل رسیدن به اهداف جامعه از طریق روش‌های اصلاحی، شود. من شخصاً این گفتگو را به فال نیک می‌گیرم چراکه آغازگر گفتگوی جدی‌تر، انتقادی‌تر و سازنده‌تر بین دولت و نخبگان خواهد بود. ما کنشگران مرزی مطالبات و نیازهای مردم و ضرورت‌های اجتماعی را به دولت منتقل و کمک می‌کنیم تا حرکت به سمت اهداف با استفاده از شناخت واقعی و مبتنی بر نگاه کارشناسانه و پژوهشی شکل بگیرد.
انتهای پیام/4071/4084/
انتهای پیام/
