تغییرات 50 ساله کشت محصولات کشاورزی/ راهکاری جالب درباره مدیریت منابع آب

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، منابع آبی کشور در سال‌های گذشته به دلیل کاهش شدید نزولات آسمانی با کمبود قابل توجهی مواجه شده و در این باره ضرورت استفاده بهینه آب در مصارف کشاورزی، صنعتی و خانگی چند برابر شده است.

براساس این گزارش، مراجع مختلف از جمله وزارت نیرو و جهاد کشاورزی آمارهای متعددی پیرامون میزان مصرف آب در بخش کشاورزی ارائه کرده‌اند به طوری‌که وزارت نیرو مصرف 90 درصدی در کشاورزی و وزارت جهاد کشاورزی مصرف 70 درصدی را اعلام می‌کنند.

با این تفاسیر باید دید که راهکار اصلی برای کنترل منابع ارزشمند آبی کشور چیست و اینکه اگر جلوی کشت محصولاتی که بیشترین آب را مصرف می‌کنند گرفته شود آیا می‌توان شاهد صرفه‌جویی در مصرف آب بود؟

علاوه‌بر این اگر در حوزه فرهنگ‌سازی مصرف آب در بخش‌های مختلف صنعتی و کشاورزی اقدامات جدی صورت پذیرد قطعاً اهداف کشور برای مدیریت منابع آبی محقق خواهد شد.

برای بررسی دقیق‌تر موضوع با حامد نجفی علمدارلو استاد دانشگاه تربیت مدرس و عضو گروه اقتصاد کشاورزی این دانشگاه گفتگو کردیم.

وی معتقد است که بخش کشاورزی در دنیا به دلیل خاصیتی که دارد بیشترین منابع آبی را مصرف می‌کند و نمی‌توان در این باره کاری کرد چرا که اساساً این بخش با مصرف عمده منابع آبی فعال است.

نجفی با ارائه آمار جالبی از سطح زیر کشت کشاورزی در ایران گفت: در سال 1350 طبق سرشماری انجام شده سطح زیر کشت کشاورزی 16/1 میلیون هکتار بود که این میزان با افزایش بسیار جزئی در سال 93 به 16/5 میلیون هکتار رسیده است.

وی افزود: عده‌ای که معتقدند باید توسعه کشاورزی متوقف شود باید به این آمار توجه کنند که سطح زیر کشت کشاورزی افزایش چندانی نداشته است و جالب‌تر اینکه سهم اراضی زیر کشت آبی از کل این آمار تنها 46 درصد بوده است که اکنون به 46/56 درصد رسیده است.

این استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تأکیدکرد: در دوره زمانی 50 سال گذشته سطح تولیدات کشاورزی از 18 میلیون تن به 120 میلیون تن رسیده است و قطعاً با مشاهده این آمار کارشناسان امر متوجه خواهند شد که میزان همراهی بخش کشاورزی با اقتصاد چه میزان است.

وی گفت: بخش کشاورزی تا آن‌جایی که توانسته خود را منقبض کرده است و بیشترین کمک را به اقتصاد کشور می‌کند.

نجفی با اشاره به اینکه در 6 سال اخیر سالانه حداقل 6 درصد به بهره‌وری آب در بخش کشاورزی اضافه می‌شود، گفت: 90 درصد بخش کشاورزی ایران خصوصی است در حالی‌که ارزش افزوده نیروی کار در بخش خدمات سه برابر بخش کشاورزی برآورد می‌شود.

وی در واکنش به این انتقادات که چرا محصولاتی نظیر هندوانه و برنج که بیشترین آب را مصرف می‌کنند همچنان کشت می‌شود، گفت: بخش کشاورزی به دلیل ضعف در گردش مالی و توان اقتصادی امکان همراهی با سیاست‌های بالادستی را ندارد و همین امر موجب تنش میان کشاورزان با مسئولان شده است.

این استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه معتقد است که پیش‌از فشار به کشاورزان باید در حوزه ارتقای توان مالی کشاورزان اقدامات جدی صورت پذیرفته و سپس در سیستم توزیع آب قیمت‌گذاری انجام شود.

وی پیشنهاد داد تا برای ارتقای توان اقتصادی کشاورزان سیستم توزیع برای محصولات اصلاح شود تا کشاورزان فعلی توان مالی برای اجرای سیاست‌های دولتی را داشته باشند.

نجفی گفت: اکنون در آمریکا با وجود خشکسالی‌های پیاپی، کشاورزان به عنوان افراد ثروتمند شناخته می‌شوند و به همین دلیل با سیاست‌ها همراهی می‌کنند.

وی با بیان اینکه باید مدیریت منابع آبی به وزارت جهاد کشاورزی سپرده شود، گفت: یکی از دلایل این امر این است که عمده منابع آب توسط بخش کشاورزی مصرف می‌شود و می‌توان در زمینه زنجیره تامین بخش کشاورزی اقدامات جدی انجام داد.

انتهای پیام/