در گفت‌وگو با آنا
بقایی‌ماکان: تحولات سیاسی نویدبخش بالندگی فرهنگی است
نویسنده، مترجم و پژوهشگر شناخته‌شده کشورمان می‌گوید: «تاریخ نشان داده آشفتگی‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی منجر به افت زایش فرهنگی و هنری در جامعه بوده و اکنون با تحولات به وجود آمده، می‌توان امیدوار بود که آینده روشنی پیش روی اهالی فرهنگ و هنر باشد.»
محمد بقایی‌ماکان در گفت‌و گو با خبرنگار فرهنگی آنا، با اشاره به پیشینه جریان‌های فرهنگی و هنری در دوره‌های مختلف تاریخ ایران‌زمین گفت: «در بررسی رویدادهای فرهنگی در طول تاریخ ایران (و البته هر جامعه یا کشوری) به این نتیجه می‌رسیم که هرگاه زمینه رویش بذر فرهنگ و هنر آماده بوده، این دو مقوله پرورش یافته و بالنده شده است. اما هرگز نمی‌توانیم در طول تاریخ جوامعی را مثال بیاوریم که به لحاظ اجتماعی و اقتصادی شرایط نامطلوبی داشته و فرهنگ و هنر در آن‌ها بالیده باشد.»
وی ادامه داد: «البته یک استثا در این‌باره وجود دارد که آن دولت آشور است که با وجود مشکلات اجتماعی فرامانش، هنر و فرهنگ در آن دوره رشد داشته اما استثنا هیچ وقت جای قاعده را نمی‌گیرد.»
این نویسنده و مترجم خاطرنشان کرد: «در تاریخ ایران فرهنگی(و نه ایران جغرافیایی) به وضوح می‌شود مشاهده کرد که مثلا در دوره سامانیان به دلیل وجود بسترهای اقتصادی-اجتماعی و هماهنگی سررشته‌داری کشور که کاملا بر اساس درستی استوار بوده، هنر و ادبیات و حتی صنعت پیشرفت چشمگیری داشته ولی در دوره‌هایی که ایران مورد هجوم و ترک‌تازی دشمنان بوده، فرهنگ و هنر و ادبیات با افت شدیدی روبرو بوده است؛ آنچنانکه از این دوره‌ها به عنوان دوره‌ها یا حتی قرن‌های «سکوت» شناخته می‌شوند.»
بقایی‌ماکان اظهار داشت: «وقتی وضعیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی از نظر، جوشش و پویایی برخوردار باشد، این وضعیت بر تمام شئونات جامعه اثر می‌گذارد، به خصوص بر فرهنگ و هنر زیرا هیچ هنرمند و اهل قلمی بدون شرایط مناسب معیشتی و آسودگی اجتماعی نمی‌تواند در پی خلق اثری در خور توجه برآید.»
وی ضمن بیان این مطلب که عامل اصلی در خلق اثر هنری، ذهن آرام و به دور از تشویش است، گفت: «اگر این شرایط برای هنرمند مهیا نباشد، از جمعیت خاطر دور می‌شود و دست و دلش به خلق اثر نمی‌رود.»
این پژوهشگر در پاسخ به این سوال که وضعیت فرهنگی حال حاضر در تناسب با تحولات سیاسی و اجتماعی، از جمله موفقیت در مذاکرات بین‌المللی هسته‌ای و... چه شرایطی پیدا خواهد کرد، افزود: «با توجه به شرایطی که اکنون در سررشته‌داری کشور پیش آمده و تحولاتی که به نظر می‌رسد موجب از بین رفتن تشویش جامعه بشود، این امیدواری به وجود آمده که با توزیع صحیح درآمدهای اقتصادی، موانع و عوامل کندی حرکت در زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی از میان برداشته شود.»
وی ادامه داد: «با باز شدن فضاهای تازه و ایجاد هوایی تازه، می‌شود منتظر خلق آثار ارزشمندتری در حوزه فرهنگ و هنر بود. فراموش نکنیم عوامل بازدارنده فراوانی در دهه‌های اخیر در حوزه نگارش و هنر به وجود آمده بود که نیاز به شرح و وصف ندارد. برای مثال می‌توان به این نکته اشاره کرد که در دهه‌های اخیر حتی نمی‌توان یک شخصیت مطرح را در حوزه ادب و هنر نشان داد که پروریده این ایام باشد و بشود گفت چهره ممتازی مانند شخصیت‌های معروف فرهنگی تاریخ ایران شده است.»
انتهای پیام/
