عضو هیأت علمی دانشگاه: ارتقای بهره‌وری در دانشگاه آزاد اسلامی، الزامی حیاتی است

به گزارش آنا در دنیای امروز مقوله بهره وری بیش از گذشته مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان قرار گرفته و در ادبیات مدیریت نوین جلوه خاص دارد. موضوع کاهش منابع در مقابل افزایش روزافزون تقاضاها به عنوان چالشی اساسی برای کشورها در سطح کلان و سازمان ها در سطح خرد مطرح است. این چالش بزرگ باعث شده که بهره وری ملی و بهره وری سازمان ها در هر کشور، به عنوان یکی از مهم‌ترین مؤلفه های توسعۀ آن کشور محسوب شود.

دکتر امیررضا نقش عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) همزمان با سالروز تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی و در آستانه روز بهره وری در گفت‌وگو با خبرنگار آنا اظهار کرد: «بهره وری یک نسبت همیشگی بین خروجی به ورودی است، اندازه بهره وری با تقسیم ارزش ستاده ها یا بروندادها به ارزش نهاده ها یا دروندادها به دست می آید.»

نقش گفت: «همین که در مقدار معینی از نهاده ها، مقدار ستانده ها افزایش یابد یا مقدار نهاده های به کار رفته برای یک میزان خروجی یا ستانده کاهش یابد، بهره وری افزایش می یابد. به عبارت دیگر بهره وری به حداکثر رساندن استفاده از منابع، نیروی انسانی و تجهیزات به طریق علمی به منظور کاهش هزینه ها، رضایت کارکنان، مدیران و مصرف کنندگان یا خدمت گیرندگان است.»

استاد آینده پژوهی واحد اصفهان افزود: «ارتقای بهره وری را می توان در افزایش همزمان کارایی و اثربخشی یا همان خوب انجام دادن کارهای خوب خلاصه کرد. به عبارت دیگر ارتقای بهره وری در عین حال که به مصرف بهینه منابع و دریافت خروجی بیشتر از منابع کمتر یعنی خوب کارکردن مربوط می شود به مساله مهم تری که درجه یا میزان تامین و تحقق اهداف یا همان کارهای خوب انجام دادن است، بر می گردد و این همان اثربخشی فعالیت هاست.»

عضو هیأت علمی دانشکده مدیریت واحد اصفهان ادامه داد: «ارتقای بهره وری صرفا یک برنامه نیست بلکه فرآیندی است که باید در سراسر بدنه سازمان تسری یابد. در این میان عوامل موثر بر ارتقای بهره وری حائز اهمیت است که این عوامل شامل مولفه های فراوانی است، اما در بین همه این مولفه ها آنچه که بویژه در سازمان های دولتی و بخش های عمومی و خدماتی بسیار جلوه گر و مهم است، بهره وری منابع انسانی به عنوان اساسی ترین مولفه ارتقای بهره وری کل در این سازمان هاست که البته چون با موضوع انسان سر و کار دارد بسیار پیچیده و توام با ابهام است.»

نقش در تبیین عوامل موثر بر بهره وری منابع انسانی گفت: «پیچیدگی موضوع بهره وری منابع انسانی از آنجا ناشی می شود که در ارتقای آن هم عوامل فردی از وجدان کاری، تعهد و انگیزه گرفته تا دانش، مهارت و خلاقیت و ... دخیل هستند و هم عوامل سازمانی و محیطی از فرهنگ سازمانی، سبک رهبری و نظام های ساختاری گرفته تا فناوری اطلاعات، نوآوری سازمانی و... که تاثیر بسزایی در آن دارند.»

عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به قابلیت ها و توانمندی های این دانشگاه گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی نیز به عنوان یک نهاد بزرگ آموزشی و پژوهشی در کشور با وجود آنکه تاکنون توانسته با پشتوانه مردمی و بدون استفاده از منابع بودجه دولتی، بالغ بر نیمی از بار آموزش عالی کشور را به دوش بکشد از این قاعده مستثنی نیست و قطعا ارتقای بهره وری و استفاده بهینه از منابع را باید بیش از پیش سرلوحه اهداف استراتژیک خود قرار دهد. بویژه آنکه همواره عدم وابستگی به منابع دولتی از خصوصیات بارز این دانشگاه بوده و این نوع رویکرد در مدیریت آن توانسته زمینه مناسبی در رشد و توسعه آن ایجاد کند.»

نقش درباره تهدیدات و چالش های پیش روی دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: «با وجود گذشت چهار دهه از فعالیت دانشگاه آزاد اسلامی، به نظر می رسد برخی تهدیدها و چالش های مهم گریبانگیر این سازمان بزرگ، مشابه بسیاری از سازمان های دیگر کشور بویژه در بخش خصوصی، شده است که یکی از اساسی ترین این چالش ها افزایش روز افزون هزینه ها در مقابل ثبات و یا حتی کاهش منابع است. چالشی که شاید در سه دهه قبل کمتر ذهن مدیران دانشگاه را به خود مشغول کرده بود ولی در حال حاضر مساله ای جدی است و این چالش استعداد تبدیل به بحران را دارد.»

وی توضیح داد: «آنچه که مسلم است لزوم ارتقای بهره وری و استفاده بهینه از منابع، همراه با برنامه ریزی های اثربخش و برمبنای تحلیل های دقیق بر اساس اصل هزینه ـ فایده و تغییر و تحول اصولی و منطقی به عنوان اولویت های مهم در این راستا است و به نظر می رسد این موضوع همبستگی مستقیم و عمیقی با تغییر در نوع نگرش ها در بین منابع انسانی و مدیران در این سازمان بزرگ دارد چراکه هیچ تغییر و تحولی بدون پذیرش، حمایت و همت و تلاش کارکنان به نتیجه نخواهد رسید و این موضوع زمینه و پیشنیاز اولیه برای به نتیجه رسیدن همه راهبردها و راهکارهاست.»

عضو گروه مدیریت دانشگاه آزاد افزود: «دانشگاه وارد مرحله گذار شده و تحولی عمیق را در بازمهندسی همه ساختارها و فرآیندهای خود کلید زده است و از طرفی تنوع بخشی به منابع درآمدی البته با مدیریت و نظارت دقیق و توجه به الزامات قانونی، تسهیم منطقی اعتبارات و بودجه ریزی عملیاتی، افزایش بهره وری منابع انسانی و شاید درآینده چند وظیفه ای شدن منابع انسانی و تغییرات در نوع و ماهیت تقسیم وظایف بین کارکنان در حوزه های مختلف، حذف کامل بَرج ها و نه لزوما خرج ها و حسابرسی درآمد در کنار حسابرسی هزینه، برخی راهبردهای مهم در تحقق این هدف بوده که قطعا با تلاش و عزم جدی همراه با هم افزایی جمعی و مدیریت جهادی و انقلابی به دست خواهد آمد و دانشگاه آزاد اسلامی را به عنوان یک نهاد مردمی برخاسته از بطن انقلاب، پیشرو و پیشتاز عرصه های علم و فناوری کشور و تربیت جوانان تحصیل کرده متعهد خواهد کرد.

گفت‌وگو از اصغر عالمیان