یک «تجربه تاریخی» برای جهان

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، این روزها آمریکا چه در نیویورک و چه در واشنگتن، توجه جهانیان را به واسطه سفرهای مهمی که در جریان است به خود جلب کرده است. وزیر خارجه کشورمان، آقای مکرون رئیس جمهور فرانسه و روز جمعه نیز خانم مرکل به آن کشور سفر می‌کند. علاوه بر موضوعات متنوعی که در این سفرها در مرکز گفت‌وگوها قرار دارد برجام و‌ آینده آن مهم‌ترین موضوعی است که به آن پرداخته می‌شود. آقای ظریف با استفاده از ظرفیت نیویورک، ارائه سخنرانی‌ها، رایزنی و تبادل نظر درصدد است علاوه بر اثبات حقانیت ایران در خصوص برجام، تبعات اقدام احتمالی غیر اخلاقی و مغایر با تعهدات آمریکا را تشریح کند.

در کنار آن آقای مکرون که اولین سفر رسمی خود را به آمریکا انجام می‌دهد و کاخ سفید نیز با برنامه‌ریزی بسیار گسترده و در سطح بالا با فرش قرمز از این سفر استقبال کرده اعلام کرد گزینه دیگری برای برجام نمی‌شناسد. وی در عین حال افزود در سایر موارد با نگرانی‌های آمریکا شریک است. با کمی بالا و پایین، خانم مرکل نیز در همین جهت حرکت کرده است. علاوه بر آن اجلاس «جی‌7» در تورنتو نیز به موضوع برجام پرداخته است و از لابه‌لای سطور مطبوعات انگلیسی بر می‌آید که لندن علاقه دارد نقش موثری در این زمینه بازی کند.

خانم ترزامی هم اعلام کرده است تا 22 اردیبهشت با ترامپ گفت‌وگو می‌کند. احتمالات متعددی در این زمینه مطرح است از جمله باقی ماندن ترامپ و اعلام تمدید تعلیق تحریم‌ها تا موعد بعدی یا سکوت که به معنی مهلتی چند‌ماهه به شرکت‌های اروپایی است که از مجازات‌های تحریم‌های ثانویه آمریکا با اقدامات خود در امان باشند. به نظر نمی‌رسد خروج آمریکا از برجام در این مقطع موضوعیت داشته باشد و دو گزینه‌ای که اشاره شد احتمالات غالب هستند؛ در صورت اول وضعیت بلاتکلیف برجام بخصوص برای شرکت‌های خارجی برای همکاری با ایران ادامه خواهد یافت که ادامه وضعیت کنونی خواهد بود. در حالت دوم، شرایط برای کشورهای اروپایی سخت‌تر و همکاری‌های ایران با این دسته از کشورها با دشواری بیشتر همراه خواهد بود و عملا برجام بلاموضوع شده است.

بنابراین اروپا باید از ظرفیت خود برای مجاب کردن ترامپ حداکثر استفاده را به عمل آورد، زیرا اقدام نسنجیده ترامپ نه تنها باعث بی‌اعتباری آن کشور بلکه اروپاست و دست ایران را چه در موضوع فعالیت‌های هسته‌ ای و چه خارج از آن بازتر می‌کند. اروپاییان باید تمام جزئیات و ظرایف اقدام آتی ترامپ را به کاخ سفید گوشزد کنند زیرا ایران نمی‌تواند بیش از این به روند فعلی ادامه دهد که در آن تکالیف و مسئولیت‌های خود را انجام می‌دهد اما از حقوق خود محروم بوده و از منافع برجام استفاده نمی‌کند. ترامپ مایل است هزینه نقض برجام از جیب ایران پرداخت شود زیرا از ابتدای کار با حضور صوری در برجام به هیچ کدام از تکالیف خود عمل نکرده و متاسفانه اروپا نتوانسته است آمریکا را مجاب به اجرای تعهدات خود کند و صرفا به اعلام مواضع در این زمینه بسنده کرده است.

وضعیت فعلی کاملا منطبق با خواست آقای ترامپ است که ضمن حضور ظاهری در برجام عملا با اقدامات خود روح و جسم برجام را به کرات نقض کرده‌باشد. گزینه‌هایی که وزیر خارجه کشورمان در مصاحبه با نیویورکر اعلام‌کرده است از جمله اقدامات ایران در آینده می‌تواند باشد. علاوه بر گزینه‌هایی که وزیر خارجه کشورمان اعلام کرده، اروپایی‌ها باید بدانند که با ادامه روند فعلی، دیگر نمی‌توانند از نقش سازنده و مثبت ایران برای حل و فصل موضوعات منطقه‌ای از جمله سوریه، عراق، افغانستان و یمن بهره‌مند شود. گذشته از آن اروپا خود را به عنوان شریک غیر قابل‌ اعتماد نزد افکار عمومی و مسئولان ایران معرفی خواهد کرد چرا که آمریکا نشان داده است به هیچ وجه قابل اعتماد نیست. بتدریج کشورها دریافته‌اند هیچ موافقت‌نامه‌ای با آمریکایی ها مصون از ریسک نیست و در حالی که آمریکا علاقه‌مند به گفت‌وگو با کره شمالی است هر اقدام غیر مسئولانه در خصوص برجام هشداری به رهبران کره شمالی خواهد بود.

سخنگوی پیشین وزارت خارجه