شگرد سازمان‌های جاسوسی برای کسب اطلاعات چیست؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا - مجتبی اسماعیلی؛ سازمان‌های جاسوسی در کشورهای مختلف همواره کانون توجهات روزنامه‌نگاران و پژوهشگران سیاسی بوده‌اند. تاثیر سازمان‌های جاسوسی در ایجاد یا حل مناقشات سیاسی، سرکوب مخالفان، عملیات‌های روانی، شروع و یا پایان دادن به جنگ‌‌ها، تغییر معادلات نظامی در جنگ‌ها و ... از مهم‌ترین موضوعات مورد پژوهش علاقمندان به موضوعات سیاسی، امنیتی و نظامی است.

اهمیت سازمان‌های جاسوسی به قدری بالاست که همواره برای سیاستمداران مطرح و رهبران حکومت‌ها، انتخاب مسئولان امنیتی حاذق و تلاش برای تقویت سازمان جاسوسی و آمادگی برای مقابله با اقدامات مخالفان داخلی و یا دشمنان خارجی، از مهم‌ترین علائم درایت و دارابودن زمینه حفظ سلطه و قدرت سیاسی است. البته در سال‌های اخیر، کار ویژه‌های جدید و مهمی برای سازمان‌های جاسوسی تعریف شده است که هدفی جز تقویت دولت‌های ملی ندارند و سازمان‌های جاسوسی را از نهادهای خرابکار علیه کشورها و دولت‌های رقیب، به نهادهای ملی و مورد احترام مردم تبدیل کرده است. حتی برخی از اقدامات آنان در سال‌های اخیر، به تشویق مردم و حتی دولت‌های کشورهای دیگر منجر شده است. این کارویژه‌ها عبارتند از مبارزه با گروه‌های تروریستی فراملی، گروه‌های قاچاق مواد مخدر، مقابله مجازی با هکرها و تولیدکنندگان بدافزارهای کامپیوتری و ... .

به همین منظور قصد داریم به شناسایی مختصر سازمان‌های جاسوسی معروف، تاریخچه، اقدامات و معرفی اجمالی مهم‌ترین روسا و گردانندگان آن‌ها بپردازیم.

تعریف جاسوسی

جاسوسی عبارت است از به‌دست آوردن اطلاعات طبقه‌بندی‌شده بدون اجازه و اطلاع صاحب آن. همچنین جاسوسی عبارت است از جمع‌آوری و تملیک اطلاعات و تعلیمات اسناد قابل استفاده یک کشور خارجی، علیه امنیت کشور خارجی دیگر. جاسوسی ممکن است که در سطح و اجتماعات کوچک‌تر نیز روی دهد.

سازمان‌های جاسوسی با جعل اسناد، تربیت افراد آشنا با زبان و حیطه فعالیت رقیب مورد جاسوسی، پنهان‌کاری، خرید اطلاعات، افشای به موقع اطلاعات، از بین بردن اطلاعات، باج‌گیری، باج دادن، نفوذ در اسناد رقیب مورد جاسوسی به‌وسیله فضای مجازی، انهدام بخش‌های مورد نیاز از اسناد مجازی رقیب مورد جاسوسی، فریب و بهره‌کشی و حتی دزدی اطلاعات از افراد سیاسی، امنیتی، نظامی و ... کشور رقیب مورد جاسوسی و بسیاری اقدامت دیگر، فعالیت‌های جاسوسی خود را انجام می‌دهند.

علاوه بر ابزارهای گفته شده، باید پدیده ماهواره‌های جاسوسی را نیز بیان کرد. این ماهواره‌ها که به‌طور رسمی به آن «ماهواره اکتشافی» گفته می‌شود، یک نوع ماهواره دیده‌بانی زمین یا ماهواره مخابراتی است که برای اهداف نظامی یا جاسوسی استفاده می‌شود.

البته در سالیان اخیر انجام عملیات روانی درباره پشت‌پرده‌ها و یا پیش‌بینی‌ها در عرصه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در رسانه‌های ارتباط جمعی اعم از روزنامه‌ها، شبکه‌های ماهواره‌ای، سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی، به مهم‌ترین اقدامات و عرصه فعالیت آشکار و پنهان سازمان‌های جاسوسی تبدیل شده است. گستردگی فعالیت‌های جاسوسی در رسانه‌های گروهی به قدری افزایش یافته که سایر انواع اقدامات جاسوسی را یا بی‌تاثیر و کم‌اهمیت کرده است یا اینکه انواع اقدامات جاسوسی را به سمت بهره‌گیری در رسانه‌های ارتباط جمعی و ظهور خاص رسانه‌ای محصور کرده است.

همچنین بهره‌گیری از ترورهای بیولوژیکی، تغییرات ژنتیکی در محصولات کشاورزی، انحراف در بازارهای مالی کشورهای مورد جاسوسی، دخالت در روند انتخابات کشورهای رقیب مورد جاسوسی و ... از جدیدترین روش‌های جاسوسی و زدن ضربه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی به کشورهای رقیب است که به‌طور قطع برای موفقیت در هرکدام از این عملیات‌ها، نیاز به عملیات روانی مورد نیاز در رسانه‌های ارتباط جمعی وجود دارد.

هرچند، با تمام تکنیک‌های جاسوسی و عملیات‌های روانی رسانه‌ای در سال‌های اخیر از سوی دولت‌های مختلف در جهان، نه تنها از حجم کشتارهای جنگی و یا ترورهای کور کاسته نشده است، بلکه در سال‌های اخیر شاهد رشد فزاینده گروه‌های تروریستیِ فراملیِ حاصل از اقدامات پشت‌پرده و یا رسانه‌ای شده سازمان‌های جاسوسی در سال‌های اخیر بوده‌ایم. جالب اینجاست که افزایش اقدامات خرابکارانه از سوی سازمان‌های جاسوسی کشورهای مختلف و گسترش جنگ‌افروزی‌ها و فساد اقتصادی و اخلاقی از سوی سیاستمدارن کشورهای گوناگون، باعث به وجود آمدن نوع مستقلی از جاسوسی در غالب‌های روزنامه‌نگاری و یا راه‌اندازی وب‌سایت‌های افشاگر مستقل شده است که هدف خود را ایجاد شفافیت در عملکرد دولت‌ها و سیاستمداران و افراد بانفوذ عنوان کرده‌اند.

در سال‌های اخیر شاهد افزایش سازمان‌های فرامرزی و فراملی، خبرنگاران بدون مرز، سایت‌ها و حساب‌های افشاگر در شبکه‌ها اجتماعی بوده‌ایم که با تلاش فراوانی پس از به دست آوردن مواردی از فساد مالی یا اخلاقی، تصمیمات ضد حقوق بشری، فروش سلاح یا هرگونه تبانی پشت پرده با گروه‌های تروریستی و یا حتی دولت‌های رقیب، اقدام به افشای این موارد کرده‌اند و تا حدی هزینه فساد و جنایت را برای دولت‌ها و سیاستمداران بالا برده‌اند. سایت ویکی‌لیکس و و جولیان آسانژ سردبیر این پایگاه افشای اسناد دولتی، شاید معروف‌ترین نمونه این دسته‌ از جاسوس‌های خیرخواه بوده باشند.
در هر حال جهان هنوز هم تحت تاثیر فعالیت‌های دولتی و فرادولتی سازمان‌های جاسوسی مطرح جهان از جمله سازمان سیا (آمریکا)، کا‌گ‌ب (شوروی سابق)، ام‌آی6 (بریتانیا)، موساد (رژیم صهیونیستی)، ای‌سیو (استرالیا) و ... قرار دارد و در پرونده‌های جداگانه به تاریخچه و مهم‌ترین فعالیت‌های آنان خواهیم پرداخت.