راه‌کاری برای جلوگیری از انحراف در تخصیص منابع بودجه 97

به گزارش گروه رسانه های دیگر آنا، شاید مهم‌ترین موضوعی که رئیس جمهور و معاون اول رئیس جمهور در مناظرات انتخاباتی بهار امسال بر روی آن تأکید کردند، بحث اشتغال‌زایی و تمرکز دولت برای ایجاد شغل بود. در همین راستا هم این افراد وعده‌ ایجاد حدود 1 میلیون شغل در سال را مطرح کردند. در راستای اجرای این وعده، تبصره 18 لایحه بودجه 97 با هدف اشتغال‌زایی گسترده در سال آینده تهیه شد. مطابق با این تبصره، دولت می خواهد مجموعاً 67 هزار و 400 میلیارد تومان شامل 17 هزار و 400 میلیارد تومان از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی، 15 هزار میلیارد تومان از محل صندوق توسعه ملی و 35 هزار میلیارد تومان از منابع شبکه بانکی را «در ﺟﻬﺖ ﺣﻤﺎیﺖ از طرح‌های ﺗﻮﻟیﺪ، اﺷﺘﻐﺎل و آﻣﻮزش و کﻤک ﺑﻪ کﺎرورزی ﺟﻮاﻧﺎن دانش‌آموخته داﻧﺸﮕﺎﻫی» مورد استفاده قرار دهد.

اگرچه تلاش دولت برای اشتغالزایی بسیار مطلوب ارزیابی می‌شود، اما متن تبصره 18 اشکالات زیادی دارد و تصویب آن بدون اصلاحات اساسی، به شدت نگران کننده است. برخی از اشکالات مذکور عبارتست از:

۱- شفاف نبودن محل مصرف منابع اشتغال‌زایی

در متن تبصره 18 لایحه بودجه سال آینده، هیچ اشاره‌ای به جزئیات این برنامه دولت نشده و صرفاً ذکر شده است که بودجه 67 هزار و 400 میلیارد تومانی «در ﺟﻬﺖ ﺣﻤﺎیﺖ از طرح‌های ﺗﻮﻟیﺪ، اﺷﺘﻐﺎل و آﻣﻮزش و کﻤک ﺑﻪ کﺎرورزی ﺟﻮاﻧﺎن دانش‌آموخته داﻧﺸﮕﺎﻫی» پرداخت خواهد شد و آیین‌نامه اجرایی این تبصره هم به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه و با همکاری برخی وزارتخانه‌ها، تهیه شده و به تصویب دولت خواهد رسید. این بدین معنی است که دولت هیچ الزام قانونی برای اجرای این برنامه و مجلس هم هیچ ابزار قانونی برای نظارت بر این موضوع ندارد. به عبارت دیگر، تصویب این تبصره بدون ذکر محورهای اصلی برنامه دولت برای اشتغال در سال آینده، عملاً ممکن است به استفاده از این منابع در راستای تامین نیازهای روزمره دولت (بودجه جاری) بیانجامد.

۲-‌ تکرار سیاست‌های نادرست تزریق پول برای حل مشکلات

در دو دهه اخیر، پروژه های متعددی در کشور اجرا شده است که نشان می دهد اشتغالزایی با تزریق پول، رویایی غیرواقعی است. در واقع، ایجاد اشتغال از طریق تزریق پول وجه مشترک طرح‌های «خوداشتغالی»، «ضربتی اشتغال»، «بنگاه‌های زودبازده» و «رونق تولید» در دولت‌های قبل بوده که منجر به انحراف منابع و تسهیلات گردیده و اهداف اشتغال‌زایی آنها با شکست مواجه شده است. سردرگمی و نبود برنامه­ریزی مناسب در توزیع منابع و تسهیلات باعث به هدر رفتن بخش زیادی از این منابع در پروژه­های بی­نتیجه و یا استفاده وسیع از این تسهیلات در فعالیت­های غیر مولد و سوداگرانه شده و نمود آن را در ناتوانی دریافت‌کنندگان این تسهیلات در بازپرداخت آن‌ها می­توان مشاهده کرد.

۳- شفاف نبودن بودجه تخصیصی به صنایع پیشران در اولویت اشتغال‌زایی

کمیسیون تلفیق مجلس با اصلاح تبصره 18 لایحه بودجه 97 عنوان کرده است که این منابع در راستای «حمایت از طرح‌های اشتغال‌زا با اولویت مسکن، بافت‌های فرسوده و طرح‌های حمل و نقل ریلی (راه‌آهن)، کارورزی جوانان و طرح‌های اشتغال‌زایی مناطق مرزی» هزینه گردد. اولویت قرار دادن بخش‌های مسکن و حمل و نقل ریلی از آن جهت حائز اهمیت است که این دو بخش جزو صنایع پیشران بوده و با حرکت آنها، سایر صنایع وابسته پیشینی و پسینی هم حرکت خواهند کرد و اشتغال‌زایی قابل‌توجهی را به همراه خواهد داشت. اما بیان اولویت تخصیص بودجه کافی نیست و ضرورت دارد که به صورت دقیق میزان تخصیص منابع تبصره 18 لایحه بودجه 97 به این دو پیشران اشتغال تعیین گردد.

با توجه به نکات فوق، انتظار می رود نمایندگان مجلس در جریان بررسی لایحه بودجه 97، تبصره 18 این لایحه را اصلاح کنند و میزان بودجه تخصیص یافته به صنایع پیشران در اولویت اشتغالزایی را مشخص کنند.

منبع:‌فارس