معرفی دو کتاب با یک نام؛ «ایده دانشگاه»

به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه آنا، دانشگاه چیست؟ شاید ساده و متداول تر این باشد که بپرسیم به چه جایی دقیقا می توان دانشگاه گفت؟ بهتر است این سوالات را در قالب سنتی و در آثار مکتوب و منتشر شده در بازار نشر دنبال کنیم و دو اثر زیر که در سالهای اخیر به زبان فارسی ترجمه شده اند را بیش از پیش مورد نظر قرار دهیم.

اگر شما هم مبتلا به پرسش هایی مهم، از پدیده دانشگاه هستید حتما دو کتاب زیر را تهیه کرده و مطالعه کنید.

ایده دانشگاه/ نویسنده: یاسپرس

این کتاب اثری است از «کارل یاسپرس» که توسط «مهدی پارسا» و «مهرداد پارسا» ترجمه شده است.

«ایده دانشگاه» یاسپرس، از سه بخش تشکیل شده که عنوان‌های آن «حیات فکری»، «اهداف دانشگاه» و «ملزومات وجود دانشگاه» است. ویژگی اصلی علم و پژوهش علمی، معنای محدود و گسترده علم، حدود علم، علم به منزله امری سودمند در مقابل علم به منزله غایتی در خود، پیش فرض های اساسی علم، علم نیازمند جهت است، علم به عنوان پیش فرض صداقت، علم و فلسفه، روح، وجود انسانی، عقل، فرهنگ، تحقیق، آموزش و پرورش، آموزش و پرورش در حکم شکل دهی به ذهن، ارتباطات، بحث مباحثه، شکل گیری «مکاتب فکری» به عنوان نمونه ای از مشارکت فکری، دانشگاه به مثابه نهاد، ناکامی نهاد در زنده نگه داشتن ایده دانشگاه، ضرورت نهادها، نقش شخصیت در ساختار رسمس دانشگاه از جمله موضوعات و مباحثی است که نویسنده در این کتاب به آنها پرداخته است.

در توضیحات پشت جلد کتاب آمده است: «کارل یاسپرس ایده دانشگاه را در پایان دیکتاتوری هیتلر و بعد از شکست آلمان در جنگ جهانی دوم نوشت، پس از آن که بدترین فجایع از بیرون و درون بر سر دانشگاه‌های آلمان آوار شد. وقتی این کتاب را می‌خوانیم گاهی احساس شگفتی می‌کنیم. برخی از ایده‌های یاسپرس چه بسا ما را شوکه کنند، یا به نظرمان بسیار غیرعملی یا حتی بدتر برسند. اما گاهی ایده‌هایی هم که مخالف به کار بستنشان در دانشگاه‌هایمان هستیم مستحق شنیده شدن و مورد تامل قرار گرفتن هستند. باید این کتاب را صدای انسانی بدانیم که پس از سال‌ها سرکوب و رنج، توانست باور خود را به ارزش جاودان و اساسا مهارناپذیر حقیقت بیان کند و ما باید آن را تلنگری بدانیم برای داشتن نگاهی انتقادی به وضعیت خودمان.» این کتاب را انتشارات «ققنوس» منتشر کرده است.

یکی از نتایج حاصل از مطالعه این اثر تغییر رویکردمان به پدیده دانش و دانشگاه است. شما با مطالعه این اثر از یاسپرس متوجه این نکته می شوید که دست‌کم برای دویست سال است که فیلسوفان بزرگ مغرب زمین از کانت به بعد، مفصلاً به بحث و نظریه‌پردازی دربارۀ هویت فلسفی دانشگاه اقدام کرده‌اند. فیلسوفانی چون کانت، نیومن، هیدگر، گادامر، هابرماس، جان سرل و مانند آنها از این شمارند و در این کتاب نوشته‌هایی از آنها در اختیار خوانندگان فارسی زبان قرار می‌گیرد. جالب اینجاست که در ایران حتی اهل فلسفه هم توجه چندانی به اندیشه‌ورزی این اندیشمندان دربارۀ این موضوع دانشگاه نکرده‌اند. این مجموعه می‌تواند سرآغازی برای توجه جدی به این حوزه باشد و می تواند این نکته را به ما گوشزد کند که غرب معاصر حاصل تفکر اندیشمندان قرون پیشین است.

ایده دانشگاه / نویسنده: جمعی از اندیشمندان

این کتاب، هم نام با کتاب ایده دانشگاه یاسپرس است. با این تفاوت که در این اثر شما بجز یاسپرس با آثار و آرا اندیشمندانی همچون کانت، هیدگر، گادامر، هابرماس، دریدا، جان سرل، نیومن، پولاک، مک اینتایر، هوفستتر روبرو می شوید و نظرات جالب و قابل تامل این اندیشمندان را خواهید دانست.

«ایده دانشگاه» به همت جمعی از مترجمان به فارسی برگردان شده است و گزینش و ویرایش این اثر را میثم سفیدخوش استادیار دانشگاه شهید بهشتی انجام داده است.

در جایی از این اثر آمده است: کمتر از یک سده است که ما در کشورمان دانشگاه مدرن تأسیس کردهایم بی آنکه از همان آغاز، یا در ادامه، توجهی به روح دانشگاه یعنی فلسفۀ دانشگاه کرده باشیم. ایدههای فلسفی دربارۀ ماهیت و رسالت دانشگاه روح دانشگاه به شمار میآیند و مبادی عزیمت، مسیر اصلی و غایت فرجامین آن را تعیین می کنند. رسالت کنشگرانِ دانشگاه، خواه آموزگاران و دانشجویان و پژوهشگران، و خواه مدیران دانشگاه توسط ایده های فلسفی تعیین میشود و به یاری سنجههای فلسفی ارزیابی میشود.

این کتاب نیز از جمله کتب مهم و آغازین (البته به زبان فارسی) در حول محور دانشگاه است. با این دو اثر خواهید دانست دانشگاه های برتر جهان با چه سیر و مبانیای دست به طراحی و ساخت عالم جدید زدهاند.