سنگلج پنجا‌ه‌وشش ساله شد

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، تماشاخانه سنگلج یا همان 25 شهریور یکی از قدیمی‌ترین سالن‌های نمایش تهران است. این تماشاخانه در اوایل دهه ۱۳۴۰ با زیربنای ۱۰۳۴ مترمربع و در کنار باغ سنگلج توسط مهندس بابائیان ساخته شد و فعالیت خود را با اولین جشنواره نمایش‌های ایرانی و نمایش «پهلوان اکبر می‌میرد» آغاز کرد. «پهلوان اکبر می‌میرد» به عنوان اولین نمایش به اجرا در آمده در این سالن، توانست با کارگردانی عبّاس جوانمرد و بازی هنرمندانی چون عباس جوانمرد، رقیه چهره‌آزاد، جمشید لایق، عنایت بخشی و پرویز فنی‌زاده مورد استقبال تماشاگران قرار گیرد و تماشاخانه سنگلج را به پایگاهی برای اجرای نمایش‌های سنتی و ملی ایران تبدیل کند.

اگر پای صحبت‌های هنرمندان بزرگی چون علی نصیریان و عزت‌الله انتظامی بنشینید خاطره‌ها‌ی شیرینی از اجرای نمایش‌ها در این تماشاخانه می‌شنوید که قطعا هم نکات آموزنده برای جوانان خواهد داشت و هم خاطرات لذت‌بخشی را برای بزرگان تئاتر ایران تداعی خواهد کرد.

در ادامه فعالیت تماشاخانه، سنگلج به واسطه تجهیزات فنی، نور، صدا و آکوستیک سالن، توانست در میان هنرمندان به جایگاه بسیار مهمی دست پیدا‌ کند، به طوریکه بسیاری از هنرمندان حرفه‌ای سعی کردند تا نمایش‌هایشان را در این سالن روی صحنه ببرند. از این دست آثار نیز می‌توان به نمایش «میراث و ضیافت» کارِی از بهرام بیضایی اشاره کرد. همچنین با تاسیس تماشاخانه، گروه های «هنر ملی» به سرپرستی عباس جوانمرد، «مردم» به سرپرستی علی نصیریان، «شهر» به سرپرستی جعفر والی، «امروز» به سرپرستی داوود رشیدی، «جوان» به سرپرستی اسماعیل شنگله و «میترا» به سرپرستی خلیل موحد دیلمقانی که وابسته به اداره هنرهای دراماتیک بودند و با کمک مالی وزارت فرهنگ و هنر فعالیت می‌کردند آثار نمایشی خود را تولید و در این تماشاخانه به اجرا در آوردند.

اگرچه این شرایط مدت زمان زیادی ادامه پیدا نکرد، اجرای آثار نمایشی هم صرفا به نمایش‌های ایرانی محدود نشد و هنرمندانی چون عزت‌الله انتظامی نمایشنامه‌های خارجی را روی صحنه بردند. البته درخشش و جایگاه تماشاخانه سنگلج با مرور زمان نتوانست همچنان ثابت بماند و با ساخت سالن‌های جدیدتر که امکانات و تجهیزات به روزتری را در اختیار کارگردانان قرار می داد باعث شد، تا فعالیت سنگلج کم‌رونق‌تر از گذشته شود. از سویی دیگر رفته رفته تئاتر سنگلج به مکانی برای اجرای نمایش‌های روحوضی و سنتی تبدیل شد.

این تماشاخانه در سال ۱۳۸۶ به مدت شش ماه مورد بازسازی اساسی قرار گرفت و در ۱۶ بهمن همان سال فعالیت خود را از سر گرفت.

با این حال نمی‌توان تاثیر سنگلج را در تولید و اجرای نمایش‌های سنتی و ایرانی منکر شد چراکه این تماشاخانه با گذشته 5 دهه همچنان فعال است و مقری برای هنرمندان تئاتر سنتی و البته تئاتر ملی- ایرانی شمرده می‌شود.

یکی از مسائل و مشکلاتی که سالها در تماشاخانه سنگلج مطرح بوده و هنوز هم به نتیجه نرسیده است، طرح توسعه تماشاخانه است که نیازمند همکاری شورای شهر و شهرداری تهران است. هنرمندان تئاتر ایرانی در این باره امیدوار هستند تا به بخشی از مطالبات خود که شامل توسعه فضای تماشاخانه می‌شود، دست یابند.

از سویی دیگر یکی از مطالباتی که قرار بود جامه عمل به خود بگیرد، تاسیس موزه تئا‌تر بود که همچنان خبر افتتاح آن در آینده‌ای نزدیک از سوی مسئولان اعلام می‌شود.

از دیگر مسائل و مشکلات این تماشاخانه، محله سنگلج است که در زمان اجرای آثار نمایشی فضای امنی را برای مخاطبان آثار فراهم نمی‌کند. قرارگرفتن سالن در کنار پارک شهر و پیاده‌روهایی که چندان برای عبور و مرور در شب روشن و امن نیستند از جمله معضلاتی است که باید برای جذب تماشاگر رفع شود.

بر اساس عملکرد تماشاخانه سنگلج در طول سالهای متوالی، این نیاز احساس می‌شود که با مهیاشدن خدمات ویژه‌تری، شرایط بهتری برای اجرای نمایش‌ها توسط هنرمندان بوجود آید.

البته تماشاخانه سنگلج در کنار تمام نیازهایی که به توجه و توسعه‌اش دارد، از ویژگی‌های حائز اهمیتی چون تابلوی معرق کاشی نیز برخوردار است. این تابلو به ابعادسه متر در 14 متر است که توسط سیما کوبان طراحی شد و گروه کاشی سازی هنرهای زیبا آن را ساختند.