فرید مرادی: نمایشگاه کتاب، معیار سنجش شرایط نشر نیست

فرید مرادی، سرویراستار نشر نگاه و کارشناس نشر در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا اظهار داشت: «نمایشگاه کتاب تهران یک اتفاق ده روزه است که ناشران سعی می‌کنند طی آن به فکر کسب نقدینگی و بازگرداندن سرمایه خود هستند. از این منظر این اتفاق را باید اتفاقی خوب خواند اما این ماجرا ربطی به بحران‌ نشر ندارد و نمی‌تواند مشکلات اساسی موجود در این عرصه را مرتفع کند.»

وی توضیح داد: «گردش مالی در نمایشگاه کتاب تهران درصد پایینی از سرمایه تولید سالانه کتاب در کشور را پوشش می‌دهد؛ یعنی چیزی حدود 5 درصد. بنابراین نمی‌توان نمایشگاه کتاب را معیاری برای سنجش شرایط نشر در کشور دانست.»

مرادی همچنین درباره افزایش آمارهای فروش در نمایشگاه بیست و هشتم گفت: «آنچه مشخص است افزایش فروش 30 درصدی کتاب در نمایشگاه امسال بوده است اما باید دید این افزایش فروش به دلیل افزایش قیمت کتاب است، به دلیل افزایش تعداد عناوین منتشر شده توسط ناشران است و یا به دلیل افزایش تعداد بازدیدکنندگان نمایشگاه اتفاق افتاده.»

وی ضمن بیان این مطلب که افزایش قیمت کتاب بیشترین نقش را در افزایش آمارهای فروش داشته، خاطر نشان کرد: «افزایش فروش 30 درصدی کتاب در نمایشگاه کتاب تقریبا برابر است با تورم 30 درصدی که طی یک‌سال اخیر در تمام بازارها شاهدش بودیم. بنابراین نمی‌توان بالا رفتن آمار فروش را مشخصا معادل دانست با افزایش تعداد عناوین کتاب‌های فروخته شده و افزایش میل مطالعه در جامعه.»

این کارشناس در تشریح بحران صنعت نشر یادآور شد: «بحران نشر کشور را می‌توان با معیارهای درست‌تری اثبات کرد که مهم‌ترین‌شان سیر نزولی شدید تیراژهاست که روز به روز به طرز موهنی رو به افول دارد. این مساله نشان می‌دهد کتاب‌خوانی و مطالعه در کشور ما به شدت افت کرده و اگر راهکاری برای آن اندیشیده نشود، باید منتظر عواقب بدتری باشیم.»

وی در پاسخ به این سوال که این بحران از کجا شروع شده، گفت: «تعداد مخاطبان کتاب در کشور ما همیشه محدود بوده و شرایط نسبی و مشخصی داشته است اما با کاهش ارزش پول ما در برابر نرخ ارز و قرار نگرفتن کاغذ در لیست اقلام اساسی در دولت قبلی باعث افزایش نرخ کتاب و افت چندبرابری اهالی کتاب و کتاب‌خوانی شد و این بحران در سال‌های بعدی نیز تداوم پیدا کرده است.»

مرادی درباره وضعیت ناشران و مصائبی که آینده آن‌ها را تهدید می‌کند، اظهار داشت: «ناشران بزرگ به دلیل سابقه و شناختی که از نیاز مخاطبان دارند، معمولا می‌توانند نفع خود را از بازار کتاب داشته باشند اما ناشران کوچک، به خصوص ناشرانی که به شکل گلخانه‌ای طی سال‌های اخیر تاسیس و آغاز به کار کرده‌اند، در مقابله با مشکلات مالی به شدت تهدید می‌شوند و با این روند باید منتظر تعطیلی زودهنگام‌شان باشیم.»