تامین برق مشترکان در مسیر بحران

سهیلا گلی‌زاده، خبرنگار گروه اقتصادی: چندی است که زنگ خطر برای صنعت برق به صدا درآمده و ماجرا هم از این قرار است که میزان مصرف و در واقع پیک مصرف برق مشترکان به میزان تولید نزدیک شده و حتی بنابر آمارها رشد مصرف برق طی چند سال اخیر بی سابقه بوده است.

افزایش دمای هوا و بالا رفتن میزان استفاده از وسایل سرمایشی مهم‌ترین عامل رشد مصرف برق در تابستان اعلام می‌شود و بر همین اساس هم مقامات وزارت نیرو بارها نسبت به مصرف بهینه و استفاده از وسایل و لوازم استاندارد هشدار داده‌اند.

حتی وزیر نیرو هم چندی پیش از رواج اجناس و لوازم منزل سطح پایین و به نوعی بنجل خارجی به ویژه کولرهای گازی در بازار گلایه و عنوان کرده بود که مردم حاضر نیستند در ازای هزینه بیشتر، جنس مرغوب با مصرف برق کمتر خریداری کنند که همین امر هم موجب مصرف نامتعارف و غیراستاندارد برق می‌شود.

هرچند لوازم برقی بی کیفیت با قیمت کم‌تر در بازار قابل دسترسی بوده و مردم هم به علت بهای نازل‌تر از آن استقبال می‌کنند اما هزینه آن را وزارت نیرو متحمل می‌شود چرا که اکنون نرخ فروش برق به مردم واقعی نیست و اتفاقا همین امر موجب می‌شود تا مشترکان نسبت به استفاده از لوازم بی‌کیفیت و یا میزان مصرف برق خود بی‌توجه باشند.

بر اساس اعلام وزارت نیرو پیک مصرف برق امسال مربوط به 14 تیرماه است که میزان آن با رشد 7 درصدی نسبت به سال گذشته به 55 هزار و 400 مگاوات رسید. این در حالی است که پیک بار سال گذشته 52 هزار و 630 مگاوات بوده است.

از طرفی هرچند ظرفیت نیروگاه‌های نصب شده ایران بیش از 76 هزار مگاوات بوده اما میزان تولید برق معادل 55 هزار مگاوات است که البته فاصله میان این دو به پایین بودن راندمان برخی نیروگاه‌ها، بالا بودن دمای هوا و... باز می‌گردد.

اکنون راندمان نیروگاه‌های برق کشور در حدود ۳۸ درصد است و باید در طول سال های برنامه ششم توسعه به ۴۲ درصد برسد. اما نکته قابل توجه این است که اکنون ظرفیت تولید و میزان مصرف برق هم بسیار به هم نزدیک شده و همین امر احتمال خاموشی را برای این صنعت بالا می‌برد.

از طرفی سالانه 4 تا 5 درصد میانگین میزان مصرف برق در کشور افزایش می‌یابد که باید برای پاسخگویی به آن سالانه به میزان 5 هزار مگاوات هم ظرفیت نیروگاهی جدید احداث شود. موضوعی که به اعتقاد معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی تنها به سرمایه ملی خسارت وارد می‌کند.

هوشنگ فلاحتیان با تاکید بر اینکه هر ساله در کنار رشد تولید ناخالص ملی، میزان مصرف برق هم افزایش می‌یابد به خبرنگار آنا گفت که این رشد در مصرف نمی‌تواند پیام خوبی باشد. هرچند که بالا رفتن میزان مصرف برق بخش صنعت می‌تواند به معنای رشد اشتغال و به حرکت درآمدن چرخ‌های تولید باشد اما رشد مصرف بخش خانگی چنین قاعده‌ای را ندارد.

وی تاکید کرد: ما هر ساله نیروگاه‌هایی می‌سازیم که عمدتا در فصل تابستان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

به گفته فلاحتیان، اینکه نیروگاه برقی ساخته شود که تنها در سه ماه از سال مورد استفاده قرار گیرد و مابقی ایام سال را بلااستفاده باقی بماند، به معنای خسارت ملی است چرا که در اغلب ماه‌های سال با افزایش تولید برق در کشور مواجه هستیم.

به اعتقاد وی، این نوع سرمایه‌گذاری‌ها در کشور اقتصادی نیست و وزارت نیرو باید هزینه‌های آن را بپردازد.

معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی همچنین ضمن توصیه به مردم برای منطقی کردن میزان مصرف برق عنوان کرد که اگر کارخانجات و بخش‌های صنعتی تعمیرات سالیانه خود را به زمان‌های پیک بار در تابستان منتقل کنند و یا کشاورز زمان استفاده خود از پمپ آب برای آبیاری را به صبح زود و یا بامداد که مصرف برق‌کم‌تر است، موکول کند قطعا لطمه‌ای به کار آنها وارد نمی‌شود اما این امر می‌تواند جلوی سرمایه‌گذاری‌های بی‌منطق و بدون سود را بگیرد.

وی تاکید کرد: این امر در بخش خانگی هم صدق می‌کند و اگر مردم لامپ کم‌مصرف را جایگزین لامپ‌های رشته‌ای کنند، مشکلی ایجاد نخواهد شد و مسئله‌ای برای رفاه آنها هم به وجود نمی‌آید.

هر چند توصیه‌های دست‌اندرکاران صنعت برق به مصرف بهینه در این بخش از سوی مشترکان است اما گاها اظهارات ضد و نقیضی هم در این حوزه به چشم می‌خورد.

چندی پیش وزیر نیرو در یکی از مصاحبه‌های مطبوعاتی خود عنوان کرد که نه تنها کمبود تولید برق نداریم بلکه هزار و ۳۰۰ مگاوات هم برق صادر می‌شود و بدین ترتیب تولید برق در کشور به اندازه کافی وجود دارد.

اگرچه چیت‌چیان خود بارها نسبت به بالا رفتن پیک مصرف برق در تابستان امسال هشدار داده اما برداشت ناصحیح از همین اظهارات می‌تواند حساسیت‌ها نسبت به صرفه‌جویی در مصرف برق را کاهش دهد.

موضوعی که حقی‌فام معاون هماهنگی توزیع توانیر در باره اینگونه توضیح می‌دهد که برای تامین برق مشترکان باید ظرفیت کافی در 3 بخش تولید، انتقال و توزیع وجود داشته باشد. اکنون وضعیت تولید برق در کشور مناسب است و تامین برق هم به خوبی انجام می‌شود و حتی در مواردی صاردات برق هم به برخی کشورهای همسایه صورت می‌گیرد. البته واردات برق هم از این کشورها داریم و بدین ترتیب مبادلات برق بالانس می‌شود.

وی در این باره به خبرنگار آنا می‌گوید: در حال حاضر امکان تامین 55 هزار و 500 مگاوات برق وجود دارد و پیک مصرف به 55 هزار و 400 مگاوات رسیده است. به طور طبیعی اگر میزان مصرف از حدی بالاتر برود، شبکه به صورت خودکار قطع شده تا آسیبی به آن وارد نشود بنابراین وضعیت تولید برق مناسب است اما شبکه برق باید ظرفیت انتقال هم داشته باشد.

وی ادامه می‌دهد: اگر بخش‌های توزیع و انتقال ظرفیت کافی نداشته باشند، دچار خاموشی‌های منطقه‌ای می‌شویم بنابراین بروز قطعی‌های برق در برخی مناطق از جمله تهران نه به علت میزان تولید بلکه خاطر ضعیف بودن شبکه‌ها است و مردم باید در میزان مصرف خود صرفه‌جویی کنند.

اما فلاحتیان نیز در این باره می‌گوید: پیک بار امسال 55 هزار و 400 مگاوات اعلام شده که اوج بار نسبت به سال گذشته 2 هزار و 800 مگاوات افزایش داشته است. این بدین معناست که باید با توجه به رشد پیک مصرف برق، سالانه بیش از 4 هزار مگاوات نیروگاه جدید احداث کنیم تا پاسخگوی نیاز برق کشور باشیم.

معاون وزیر نیرو تاکید کرد: آنچه که در رسانه‌ها اعلام شد ناظر بر این است که در ایام تابستان تا اواسط شهریورماه به علت استفاده مردم از وسایل سرمایشی بار شبکه سراسری به شدت افزایش می‌یابد.

وی بیان کرد: به عبارتی اگر شبکه‌های برق برای 55 هزار مگاوات برق‌رسانی طراحی شده باشند و پیک مصرف به 60 هزار مگاوات برسد، قطعا شبکه دچار اشکال خواهد شد.

فلاحتیان عنوان کرد: آنچه که مسئولان صنعت برق از مردم برای جلوگیری از بروز اشکال در برق‌رسانی درخواست کرده‌اند، کاهش مصرف به میزان 10 درصد است. بدین معنا که 5 هزار مگاوات بار شبکه نسبت به پیک 55 هزار مگاواتی کاهش یابد؛ بدون اینکه رفاه مردم دچار مشکل شود.

این مقام مسئول گفت: کاهش میزان مصرف برق به میزان 10 درصد از سوی هر مشترک کار سختی نیست و تعارضی هم در بیان وزیر نیرو و دیگر مسئولان صنعت وجود ندارد و همگی درخواست مصرف بهینه برق را دارند.

وی خاطر نشان کرد: اکنون نیاز شبکه تامین است اما در هیچ جای دنیا شبکه‌های برق پاسخگوی رشد نامتعارف مصرف نخواهند بود و توصیه‌های کاهش مصرف هم به همین علت است.