ایران همچنان گوش به زنگ بی آبی ...

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی آنا، بر اساس اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب ایران میزان آب ورودی به سدهای کشور در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 15 درصد کاهش داشته است.

این در حالی است که از مجموع 171 سد کشور فقط 13 درصد آنها بین 90 تا 100 درصد پر است و 66 درصد آنها تا 40 درصد و 21 درصد نیز کمتر از 40 درصد آب دارند. بر این اساس 57 سد کشور کمتر از 40 درصد آب دارند.

این در شرایطی است که طی روزهای پایانی هفته گذشته شاهد بارش باران شدید در برخی نقاط کشور و مناطق شمالی تهران بودیم و حتی هشدارهایی نسبت به احتیاط برای حضور در این مناطق داده شد. با این حال باید در نظر گرفت که ایران اساسا کشوری خشک بوده و طی 14 سال اخیر در خشکسالی به سر برده است و بر همین مبنا میانگین بارش‌ها و بارندگی‌های آن به نسبت دوره بلندمدت اندازه‌گیری یعنی 48 سال اخیر کاهشی بوده است.

بر اساس این گزارش، ورودی آب به سدهای کشور از ابتدای سال آبی تا 21 تیرماه 36 میلیارد و 100 میلیون متر مکعب بوده که نسبت به ورودی سال گذشته 42 میلیارد و 220 میلیون مترمکعب، 15 درصد کاهش داشته است.

همچنین 30 درصد سدهای کشور بین 70 تا 90 درصد،‌ آب دارند. اما سدهای جیرفت، کرج، طالقان، لتیان، گلپایگان و ماملو بین 90 تا 100 درصد و سدهای لار، زاینده رود، پیشین، ستارخان و دانشمند کمتر از 40 درصد آب دارند.

در استان تهران شرایط منابع آبی به علت بارش‌های اخیر طی چند روز گذشته کمی بهبود یافته اما با توجه به رکورد 6 برابری میانگین مصرف آب هر شهروند پایتخت‌نشین نسبت به میانگین و استاندارد جهانی، همچنان لزوم صرفه‌جویی در مصرف آب به شدت احساس می شود.

میزان بارندگی در حوزه استان تهران از ابتدای تیرماه تا روز گذشته معادل 12.4 میلیمتر است که این میزان در مدت مشابه سال گذشته 2.6 میلیمتر بوده است. بر این اساس میزان بارندگی‌ها از ابتدای سال آبی جاری (مهرماه 95) تاکنون نسبت به مدت سال گذشته 9 درصد و نسبت به بلند مدت 16 درصد رشد داشته است.

با این حال بختیاری مدیرعامل شرکت آب منطقه ای تهران، با توجه به قرار گرفتن در فصل گرما، روند صعودی آن در روزهای پیش رو و افزایش بی رویه مصرف آب، نسبت به رعایت الگوی مصرف و صرفه جویی هشدار داده است.

بر اساس استاندارد جهانی هر فرد در طول شبانه‌روز معادل 150 لیتر آب مصرف می‌کند اما در تهران این رقم به 600 لیتر در شبانه‌روز به ازای هر نفر می‌رسد که با توجه به خشکسالی پیش‌روی کشور و روند تداومی آن در طول سال های گذشته بسیار قابل تامل است.

البته این نکته هم نباید از نظر پنهان ماند که متاسفانه عموم مردم با مشاهده بارندگی چند روزه اطمینان خاطری نسبت به وضعیت بهبود منابع آبی پیدا می‌کنند که دیگر نبود بارش در برخی از فصول و ماه‌های سال را نادیده می‌گیرند. از سوی دیگر هر چند وزارت نیرو باید به عنوان یک دستگاه خدمت‌رسان نهایت تلاش خود را برای آبرسانی و تامین آب شرب مورد نیاز شهرها به کار گیرد اما گاهی آمار و ارقام اعلامی در وضعیت منابع آبی و برخی اظهارنظرهای مسئولان این وزارتخانه بر سهل‌انگاری مردم در صرفه جویی مصرف آب دامن می زند. از این دست می‌توان به ضعیف بودن احتمال جیره‌بندی آب و موارد مشابه اشاره کرد در حالی که اکنون تعدادی از روستاها در کشور با تانکر آبرسانی می‌شوند و از طرفی کلیات طرح آب رسانی اضطراری به شورای عالی مدیریت بحران کشور رفته است بنابراین در صورت محدودیت منابع آبی، جیره‌بندی نخستین گزینه پیش رو در مواقع اضطرار خواهد بود.

همچنین مخزن و سامانه آب‌رسانی اضطراری هم 30 خردادماه امسال در آبفای منطقه یک تهران به بهره‌برداری رسیده که هرچند این اقدام مسئولانه وزارت نیرو را نمی‌توان با جنبه‌های منفی نگریست اما احساس نیاز برای ایجاد این مخزن ذهن را به پیشینه خشکسالی در ایران و بحران آبی آن طی چند سال اخیر سوق می‌دهد.

البته طبق اعلام وزارت نیرو این مخزن با ظرفیت ١٠٠هزار لیتر برای شرایط خاص مانند وقوع حوادث طبیعی طراحی شده که در شرایط بحرانی و در سه روز ابتدایی برای ١١هزار نفر به ازای هر نفر سه لیتر در روز آب مورد نیاز را تامین خواهد کرد.

صرف‌نظر از این، طرح آب رسانی اضطراری در شورای عالی مدیریت بحران کشور هم مطرح شده که علاوه بر آن مقوله آب رسانی اضطراری در سند چشم انداز 1404کشور نیز دیده شده است.

اگرچه اظهارات مقامات وزارت نیرو در روزهای اخیر مبنی بر نبود نگرانی برای تامین آب شرب از حس مسئولیت نشات می‌گیرد اما با توجه به تداوم بحران بی آبی ایران در سنوات گذشته و پیش بینی‌های هواشناسی مبنی بر افزایش دمای هوا ضرورت دارد تا کاهش میزان مصرف و استفاده بهینه از آب مورد توجه تمامی شهروندان و مشرتکان قرار گیرد تا جیره‌بندی و قطعی آب به واقع آخرین گزینه پیش رو باشد و علاوه بر آن بتوان روستاهای بیش‌تری را از نعمت آب شرب و بهداشتی بهره‌مند دید.