زوایای تاریک افزایش وام مسکن

یکی از مهم‌ترین راه‌کارهای ایجاد نشاط در حوزه مسکن، ارائه تسهیلات بانکی برای خرید مسکن است که البته در اکثر کشورهای دنیا 80 درصد قیمت مسکن را شامل می‌شود. این تسهیلات با کمترین بهره به مردم ارائه می‌شود. حتی در برخی کشورها صددرصد هزینه یک مسکن توسط بانک‌ها تامین شده و تا زمان تسویه آن، ملک در رهن بانک خواهد بود.

بانک مرکزی برای رونق بازار مسکن و افزایش قدرت خرید مردم سقف وام مسکن را تا 80 میلیون تومان افزایش داده که به نظر می‌رسد این کار تنها در شهرهای کوچک و حاشیه کلان‌شهرها برای خرید خانه‌های کوچک مثمرثمر باشد.

اعطای تسهیلات خرد به مصرف‌کننده نهایی که معمولا در حوزه‌هایی همچون صنعت و مسکن ارائه می‌شود و رکود آن بخش را به رونق تبدیل می‌کند، جزو محرک‌های اصلی اقتصادی است. البته این رونق با افزایش قیمت‌ها نیز همراه خواهد شد، ولی در شرایط فعلی و با این رقم تسهیلات، افزایش قیمت‌ها و حتی رونق بازار مسکن و خودرو چندان چشم‌گیر نخواهد بود.

به نظر می‌رسد با ارائه تسهیلات خرید مسکن، تقاضا در این بخش افزایش یابد که در صورت افزایش عرضه، این بازار هم رونق می‌یابد، اما در صورت کاهش عرضه، قیمت‌ها به طور غیرطبیعی افزایش می‌یابد و این امر می‌تواند آسیب‌های اقتصادی نامناسبی را به همراه داشته باشد. حوزه مسکن تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بر 300 تا 400 فعالیت اقتصادی دارد و تاثیرات این بخش گستردگی زیادی در اقتصاد دارد.

یکی دیگر از آسیب‌هایی که ارائه تسهیلات این‌چنینی می‌تواند به همراه داشته باشد، توسعه حاشیه‌شهرها و ساخت‌وسازهای ناهمگون در این مناطق است. 60 میلیون تومان تسهیلات در داخل کلان‌شهرها نمی‌تواند مردم را خانه‌دار کند، از این‌رو انبوه‌سازان به حومه شهر رفته و در این نقاط ساخت‌وساز خواهند کرد. با این روش مردم به سکونت در خانه‌های کوچک و بیرون از شهر مجبور می‌شوند.

همچنین افزایش تقاضا برای دریافت تسهیلات مسکن این سوال را مطرح می‌کند که آیا بانک‌ها منابع کافی برای ارائه این تسهیلات دارند یا خیر؟

بانک‌ها در حال حاضر شرایط مناسبی ندارند و با بدهی‌های معوق و سرمایه‌های کم روبه‌رو هستند. از طرفی با مصوبه اخیر شورای پول و اعتبار در خصوص نرخ سود بانکی، ریسک خروج سرمایه از بانک‌ها افزایش یافته و بانک‌ها تمایلی به ارائه تسهیلات بلندمدت آن هم با ارقام زیاد نیستند.

به نظر می‌رسد با وجود اینکه امکان ارائه تسهیلات مسکن توسط بانک‌های خصوصی فراهم شده است، اما باتوجه به نرخ سود 27 درصد و بیشتر این تسهیلات، متقاضیان به این بانک‌ها مراجعه نکنند و هدف اول مراجعه متقاضیان، بانک مسکن باشد.

همچنین با توجه به اضافه‌برداشت‌هایی که سال‌های گذشته برای پروژه مسکن از بانک مسکن انجام شده و بدهی عجیبی که این بانک دارد، ارائه تسهیلات 60 میلیون تومانی در این بانک نیز محدود شود، مگر اینکه این بانک افزایش سرمایه داده یا توسط دولت و بانک‌مرکزی حمایت شود.

*مدیرعامل سابق بانک سرمایه