غزاله سلطانی: اکران از فیلم ساختن سخت‌تر است/ در «پرسه در حوالی من» به بحران 30 سالگی پرداخته‌ام

هدیه حدادی ‌اصل، خبرنگار فرهنگی آنا- فیلم سینمایی «پرسه در حوالی من» داستان دنیای زنی است که در آستانه سی سالگی در دل تهران امروز، به دنبال رویای مادر شدن می‌رود.

این فیلم نخستین ساخته بلند سینمایی غزاله سلطانی است که نمایش خود را از 16 خرداد ماه در گروه سینمایی هنر و تجربه آغاز کرده است. به همین بهانه گفتگویی با کارگردان آن انجام داده‌ایم.

* قصه «پرسه در حوالی من»، داستانی نیست که عموما نویسنده‌ها به آن بپردازند، آن هم به دلیل مشکلات ممیزی؛ ایده اولیه نگارش این فیلمنامه از کجا آمد؟

اگر از ابتدای روند تولید یک فیلم را مدنظر قرار دهیم، به جرات می‌توانم بگویم اکران از فیلم ساختن سخت‌تر است. تلنگر ایده از خودم آمد. من درگیر بحران سی‌سالگی شده بودم و می‌خواستم که در فیلم اولم به این بحران‌ها بپردازم. بیشتر تنهایی‌های کاراکتر اصلی (سایه) و کلنجارهایی که با خود داشت خیلی زنانه بود و خیلی از درونیات خود من می‌آمد. با خیلی از دوست‌هایم در آن زمان که یا سی سالگی را رد کرده بودند و یا نزدیک به سی سالگی بودند صحبت کردند و از آنها خواستم که از حس و حالشان بگویند. همه یک جورایی درگیر بحران سی سالگی بودند. این موضوع دراماتیزه شد. البته تمام این قصه، داستان خود من نیست اما یک خط کلی از بحران‌های خود من در سی سالگی در آن آورده شده است.

از طرفی خیلی با ممیزی مواجه نشدم. فیلمنامه از اول همین بود. البته برای دریافت پروانه ساخت چند نکته ممیزی داده شد اما نه آنقدر که بخواهد اساس فیلمنامه را تغییر دهد. در زمان نگارش خودم را سانسور نکردم و هر چیزی که فکر می کردم درست است را نوشتم، ارائه دادم و ساختم.

* در خصوص انتخاب بازیگران توضیح دهید.

خیلی خوشحالم که این بازیگران قصه را دوست داشتند و با ما همکاری کردند. همه جوره با ما همراه و همدل بودند. به دلیل اینکه فیلم واقعا کاراکتر محور است و ما پلانی نداریم که (سایه) در آن حضور نداشته باشد. این موضوع هم برای بازیگر جذاب است و هم اینکه خانم شریفی‌نیا خیلی با نقش همزادپندازی کرده بود و خیلی خوب فضاها را درآورد. جدای از شرایط سنی بازیگر، این نکته نیز برای من مهم بود که بازیگرم حداقل یک قسمتی از این حس و حال را تجربه کرده باشد. با توجه به اینکه در زمان نگارش فیلمنامه به حضور هیچکس فکر نمی‌کردم. بیشتر خودم را می‌دیدم.

* پس چرا خودتان نقش سایه را بازی نکردید؟

خیلی از آدم‌ها گفتند خودم بازی کنم اما واقعا اینکه هم بخواهی یک فیلم را کارگردانی کنید هم تهیه‌ کنید و هم بازی کنید خیلی سخت است و من انرژی این کار را نداشتم. قطعا اگر هم خودم بازی می‌کردم این اتفاقاتی که با حضور مهراوه شریفی‌نیا افتاد، رخ نمی‌داد.

* چقدر از ایده‌های مهراوه شریفی‌نیا استقبال می‌کردید؟

خیلی زیاد. ما بارها جلساتی داشتیم که طی آن‌ها در مورد کاراکتر سایه بحث و گفتگو می‌کردیم. در مورد حس و حال درونی سایه، خیلی تمرین کردیم. از ایده‌های معقول استفاده می‌کردم. حتی با مهراوه کلی درد و دل‌های مشترک داشتیم. اگر که کاراکتر سایه الان اینقدر باورپذیر شده است بخشی از آن به همان صحبت‌هایی که در زمان پیش تولید داشتیم، برمی‌گردد.

* چرا این فیلم را در گروه هنر و تجربه اکران کرده‌اید؟ در صورتی که این فیلم قابلیت این را داشت که اکران عمومی شود.

اکران عمومی یک سری المان‌های خاص خود را می‌خواهد که مربوط به سینمای تجاری می‌شود. فیلم من بیشتر المان‌های هنری و تجربی دارد. بنابراین با مشورت‌هایی که قبل از اکران کردم به این نتیجه رسیدم که برای حوزه هنر و تجربه خیلی مناسب‌تر است کما اینکه می‌تواند آهسته و پیوسته حضور داشته باشد و بماند. به این دلیل که این فیلم مستقل هم هست آنقدر هزینه عجیب و غریبی برای ساخت آن صرف نشد که بگوییم فقط در اکران عمومی می‌تواند بازگشت سرمایه داشته باشد. در تلاشیم که با تبلیغات و کمک هنر و تجربه بخشی از سرمایه فیلم را در طولانی مدت بازگردانیم.

* یکی از المان‌های سینمای تجاری حضور چهره‌ها است که فیلم شما این المان را دارد.

بله، اما با توجه به شرایط اکرانی که وجود دارد و تمام مسایلی که همه می‌دانیم چقدر شرایط عجیب و غریب و سخت است و به این دلیل که خودم تهیه‌کننده فیلم هستم به این نتیجه رسیدم که آهسته و پیوسته در هنر و تجربه حضور داشته باشد تا اینکه فیلم وارد اکران عمومی شود و بعد نتواند کف فروش را پر کند و مجبور شویم فیلم را برداریم. اضطراب زیاد اکران عمومی برایم سخت بود.

برای اکران عمومی خیلی ماجرا پیچیده است. بستگی به دفتر پخش دارد که آیا فیلم را قبول می‌کند یا نه و کی بخواهد اکران کند،‌ همه این مسایل وجود دارد به علاوه اینکه خیلی فیلم‌های دیگر هست که شرایط تجاری بودن را دارند.

* بر اساس این شرایطی که گفتید، اصلا برای اکران عمومی اقدام هم نکرده بودید؟

چرا؛ با چند پخش‌کننده صحبت کردم اما همه نظرشان این بود که باید در سرگروه آزاد فیلم را اکران کنیم، این امر تبلغات گسترده‌تری را می‌طلبید. همین الان هم تا حدی بار تبلیغات روی دوش من زیاد است که اگر فیلم اکران عمومی می‌شد نمی دانستم چه باید بکنم.

* تا امروز که تبلیغاتی از فیلم ندیده‌ایم، برای تبلیغات چه کرده‌اید؟

تیزر فیلم از هفته آینده از تلویزیون پخش می‌شود. شورای صدا و سیما فیلم را دوست داشت و تعداد خوبی تیزر برای ما در نظر گرفت. از طرفی درصدد فراهم کردن بیلبوردهای شهری برای تبلیغ فیلم هستیم.

* با تمام این دلایل چرا این فصل را برای اکران در نظر گرفتید؟ فصلی که به دلیل امتحانات و ماه رمضان مخاطب ریزش می‌کند.

با مشورت‌هایی که کرده بودیم اکران فیلم را برای ماه مهر در نظر گرفته بودیم. بعد شد عید فطر و بعد افتاد جلوتر و گفتند اگر الان اکران نشود تاریخ دقیق دیگری نمی‌توان برای اکران مشخص کرد. من هم برای اینکه اکران بیش از این عقب نیافتد، پذیرفتم. خوبی این ماجرا این است که چون فیلم چند وقتی روی پرده می‌ماند اگر در این فصل مخاطب نداشته باشد اما کم کم با شروع تابستان مخاطب خود را پیدا می‌کند.

* در این مدتی که از اکران فیلم می‌گذرد خیلی در اکران‌های مردمی شرکت کرده‌اید، بازتاب مخاطب با توجه به اینکه گفتید فیلمتان تجربی و هنری است نه تجاری به چه صورت بوده است؟ مخاطبان بیشتر عام بوده‌اند یا خاص؟

بیشتر مخاطبان عام بودند. حتی در بازتاب‌هایی که از مشهد و اصفهان گرفته‌ام خیلی فیلم را دوست داشتند و این برای من باعث خوشحالی است.

* به عنوان کارگردانی که فیلم او در گروه هنر و تجربه اکران شده است، کمی از مصائب این گروه سینمایی بگویید.

فکر می‌کنم فیلم‌ها چه در اکران عمومی و چه در اکران هنر و تجربه همه با یک مشکلی مواجه هستند آن هم تبلیغات است. تبلیغات خیلی هزینه‌بر است و باید خیلی فکر شده و با برنامه‌ریزی پیش برود. باید اتاق فکری باشد که در آن به درستی تصمیم‌گیری شود. اگر در این قسمت‌ها هوشمندانه عمل شود، فکر می‌کنم در هنر و تجربه هم می‌توان فروش خوبی داشت، سالن‌ها را پر و مخاطب را راضی کرد. هر فیلمی اگر تبلیغات برنامه‌ریزی شده و گسترده داشته باشد تا 70 درصد راه را رفته است.

* چرا «پرسه در حوالی من» به جشنواره فیلم فجر نرسید؟ فکر می‌کنید اگر در جشنواره حضور داشت چقدر می‌توانست در روند اکران به آن کمک شود؟

«پرسه در حوالی من» را هم برای جشنواره ملی و هم برای جشنواره بین‌الملل فرستادم اما در هیچ‌کدام پذیرفته نشد. اگر در جشنواره حضور پیدا می‌کرد می‌توانست مخاطب را جذب کند. بالاخره جشنواره یک رویداد مهمی است که خیلی به تبلیغات فیلم کمک می‌کند.