استالین انسان کبیر است یا حضرت علی (ع)؟/ مدح علی(ع) در شعرهای نیما یوشیج

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، علی اسفندیاری، ملقب به نیما یوشیج یکی از اثرگذارترین چهره‌های ادبی در دوره معاصر بوده است که او را پدر شعر نو می‌شناسند. جایگاه فکری و اجتماعی نیما و مضاف بر آن هم‌زیستی در دوره جریان‌های نوگرا با اندیشه‌های ایدئولوژیک و سیاسی خاص، از او تصویری خاص ارائه کرده است اما ارادت او به حضرت علی (ع)، می‌تواند افزونه‌ای باشد بر آن تصویر.

از جمله مصادیق این ارادت، 4 رباعی است که در مدح حضرت علی(ع) سروده شده و نسخه خطی این اشعار به دست‌خط نیما نیز موجود است:

آن کس که نه با علی دل خویش بباخت
چیزی نشناخت، گر چه بس چیز شناخت

گر ساخت دلم به هر بدی، لیک دلم
با آن که به لب بد علی داشت، نساخت

**

با دانش هر کس از رهی کار بساخت
در دایره سرگشته چو پرگار بتاخت

رانی اگرم، وگر که خواهی بنواخت
نشناخته رفت آن که علی را نشناخت

**

محمود علی، عابد و معبود علی‌ست
وز جمله آفریده مقصود علی‌ست

گفتی که علی که بود؟ فاشت گویم
بودی به میان نبود، ور بود علی بود

**

صدبار شکست و بست و در هم پیوست
تا نام علی مرا در آیینه ببست
من بگسلم از تو با جفای تو لیک
از مهر علی دلم نخواهد بگسست

در تشریح این ارادت، همین بس که نیما در یادداشتی معنادار می‌نویسد: «از من می‌پرسند استالین انسان کبیر است یا حضرت علی (ع). هزار و چند سال گذشته است که بشریت به حضرت علی (ع) افتخار می کند. از استالین چند سال گذشته است، احمق ها نمی دانند تاریخ هم مثل انسان جوانی و پیری دارد، بگذار صد سال از استالین بگذرد.» و همچنین: «وقتی هزار سال از کسی خوب گفته شد، هرگز آن آدم در یک سال و یک ساعت از بین نمی‌رود. علی (ع) انسان کبیر است بعد از هزار سال باید دید آن که انسان کبیر اسم گرفته است بعد از دویست سال چه خواهد شد.» (منبع: برگزیده آثار نیما به کوشش سیروس طاهباز، انتشارات بزرگ‌مهر).

نیما یوشیج به جز رباعی‌های بالا، در دیوان اشعارش ابیات دیگری نیز با رویکرد ستای مولای متقیان دارد که این‌گونه است:

گفتی ثنای شاه ولایت نکرده‌ام
بیرون ز هر ستایش و حدثنا علی‌ست
چونش ثنا کنم که ثنا کرده‌ی خداست
هر چند چون غلات نگویم: خدا علی‌ست
شاهان بسی به حوصله دارند مرتبت
لیکن چو نیک در نگری پادشاه علی‌ست
گر بگذری ز مرتبه‌ی کبریای حق
بر صدر دور زودگذر کبریا علی‌ست
بسیار حکم‌ها به خطامان رود، ولی
در حق آن که حکم رود بی‌خطا علی‌ست
گر بی‌خود و اگر بخود، اینم ثناش بس
در هر مقام بر لبم آوای یا علی‌ست