نگاهی به کارگردانان فیلم اولی که درخشیدند

هدیه حدادی اصل، گروه فرهنگی آنا- چند سالی است که در سینما شاهد آثار کارگردانانی هستیم که با فیلم‌های اول خود غوغا کرده‌اند، کارگردانانی که به آن‌ها فرصت داده شد تا فیلم‌هایی با مضمون و محتوایی در حد مطلوب بسازند و با آثارشان فضای رقابت را میان هم صنف‌های خود ایجاد کنند.

طی چهار سال اخیر اتفاقات خوبی برای سینمای ایران از لحاظ افزایش تولیدات فیلم توسط کارگردانان تازه کار و فروش خوب برای آن‌ها رخ داد. به خصوص در جشنواره سی و چهارم و سی و پنجم فیلم فجر شاهد حضور فیلم‌هایی با کارگردانان اولی بودیم که توانستند نظر مخاطبان، منتقدان و داوارن جشنواره را به خود جلب کنند.

در سی و چهارمین جشنوراه فیلم فجر برای نخستین بار با تصمیم مدیران جشنواره سه فیلم اولی «ایستاده در غبار» به کارگردانی محمدحسین مهدویان، «ابد و یک روز» ساخته سعید روستایی و «من» به کارگردانی سهیل بیرقی به دلیل کیفیت مناسب به بخش سودای سیمرغ راه یافتند.

این اتفاق جدید در جشنواره سی و چهارم وقتی پررنگ‌تر شد که در آیین اختتامیه جشنواره دو فیلم از این سه فیلم اولی یعنی «ایستاده در غبار» و «ابد و یک روز» هر کدام به ترتیب با دریافت سه و هفت سیمرغ بلورین بخش زیادی از جوایز جشنواره را به خود اختصاص دادند.

شاید همین درخشش بود که مدیران جشنواره را بر آن داشت که در دوره بعد هم کارگردان‌های فیلم اول را در کنار فیلمسازان باسابقه در بخش سودای سیمرغ قرار دهند. همین شد که 11 فیلمساز تازه کار و جوان در کنار 22 کارگردان باتجربه سینمای ایران در سی وپنجمین جشنواره فیلم فجر با یکدیگر رقابت کردند.

از این رو فضای رقابت، برای پیشرفت فیلمسازان جوان یا فیلم اولی‌ها فراهم شد. این تصمیم نگاه درستی بود که به طور دقیق مورد قضاوت قرار گرفت و در نگاه عادلانه‌ای کیفیت و محتوای آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. از طرفی رقابت این فیلم‌ها با فیلمسازان بزرگ سینما، منجر به ارتقای کیفیت و محتوای تولید فیلم شد.

در آثار تولید شده این کارگردانان اولی می‌توان به وضوح دید که همه آن‌ها دارای یک خودباوری عمیق هستند. اکثر آن‌ها برای آن که بتوانند در صنعت سینما موفق عمل کنند و باقی بمانند، اطلاعات خود را مرتب به روز می‌کنند، مطالعه می‌کنند، می‌بینند و همواره در راه تجربه‌اندوزی هستند. همین عوامل تا امروز موجب شده که کارگردانان با فیلم‌های اولشان بدرخشند.

در این گزارش نگاهی می‌اندازیم به فیلم‌ها و کارگردانانی که با فیلم‌های اولشان درخشیدند.

«ابد و یک روز»/ (سعید روستایی)

«ابد و یک روز» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی سعید روستایی و تهیه‌کنندگی سعید ملکان محصول سال ۱۳۹۴ است. این فیلم در طول نمایش مورد توجه عموم مردم و منتقدان قرار گرفت و توانست ۹ سیمرغ بلورین (۶ سیمرغ در بخش اصلی، ۲ سیمرغ بهترین فیلم و بهترین کارگردانی در بخش نگاه نو، و سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران) سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر را به دست آورد.

تعریف واژه «ابد و یک روز» در خود فیلم معلوم می‌شود. مرتضی (پیمان معادی) معنای این واژه قضایی را این‌گونه بیان می‌کند: «وقتی به مجرمی ابد می‌دهند، بعد از ۱۵ سال می‌تواند تقاضای فرجام‌خواهی کند و از مدت حبسش کم کند. اما وقتی قاضی حکم ابد و یک روز می‌دهد دیگر امکانی برای کم کردن مدت حبس نیست. مجرم تا یک روز بعد از مرگش هم باید در زندان بماند.»

این فیلم با بازی پیمان معادی، نوید محمدزاده و پریناز ایزدیار، روایت خانواده‌ای است که درگیر مشکلات مختلفی همچون اعتیاد، تهی‌دستی، بیکاری و، از همه مهم‌تر، روابط عاطفی میان اعضای خانواده است. به دنبال رهایی از این مشکلات، داستان‌هایی در حین تدارک دیدن مراسم عروسیِ «سمیه» شکل می‌گیرد که منجر به اتفاقات و تغییراتی در رابطهٔ افراد خانواده می‌شود.

«ایستاده در غبار»/ (محمدحسین مهدویان)

«ایستاده در غبار» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی محمدحسین مهدویان و تهیه‌کنندگی حبیب‌الله والی‌نژاد محصول سال ۱۳۹۴ است. این فیلم برای حضور در بخش نگاه نو سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر انتخاب شد. به خاطر خلاقیت‌های کم‌نظیر فیلمسازانش، مورد توجه عموم و منتقدین قرار گرفت و سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر ۱۳۹۴ را از آن خود کرد.

این فیلم با بازی هادی حجازی‌فر، امیرحسین هاشمی، فرهاد فداکار و عماد محمدی داستان زندگی احمد متوسلیان است که دوران نوجوانی‌اش را در سکوت گذرانده و اکنون بزرگتر شده، فرمانده لشکری می‌شود که باید در دروازه‌های خرمشهر با دشمن بجنگند اما سرنوشت او فرسنگ‌ها دور از مرزهای ایران رقم می‌خورد.

«برادرم خسرو»/ (احسان بیگلری)

فیلم سینمایی «برادرم خسرو» به کارگردانی احسان بیگلری و تهیه‌کنندگی سعید ملکان در چشنواره سی و چهارم فیلم فجر رونمایی شد و با استقبال مخاطبان روبه رو شد. این فیلم بعد از گذشت یک سال در اردیبهشت ماه سال 96 به اکران عمومی درآمد و در اکران عمومی هم توانست با فروش قابل توجه و استقبال خوبی در میان مخاطبان قرار گیرد.

احسان بیگلری نیز یکی دیگر کارگردانان جوان و خوش ذوقی است که توانسته با اولین ساخته سینمایی خود بدرخشد و با ساخت فیلم «برادرم خسرو» در این لیست قرار بگیرد.

این فیلم که ناصر هاشمی، شهاب حسینی و هنگامه قاضیانی در آن بازی می کنند داستان خسرو است که به اختلال دوقطبی مبتلا است و بنا بر شرایطی مجبور شده مدتی در منزل برادرش ناصر که یک دندانپزشک است زندگی کند.

«لاک قرمز»/ (سیدجمال سیدحاتمی)

«لاک قرمز» فیلمی به کارگردانی سید جمال سیدحاتمی، نویسندگی امیر عبدی و تهیه‌کننده کامران مجیدی محصول سال ۱۳۹۴ است. «لاک قرمز» مضمونی اجتماعی دارد و در مورد خانواده، ارتباط والدین با فرزندان و معضلات جامعه است.

این فیلم برای حضور در بخش نگاه نو سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر انتخاب شد و نامزد دریافت جایزه بهترین کارگردانی و بهترین فیلم در بخش نگاه نو این جشنواره شد و در تاریخ ۱۱ آذر ۱۳۹۵ در سینماهای ایران اکران شد.

پانته‌آ پناهی‌ها، پردیس احمدیه، بهنام تشکر، مسعود کرامتی و رسول نقوی بازیگران این فیلم هستند.

«من»/ (سهیل بیرقی)

«من» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی سهیل بیرقی و تهیه‌کننده سعید سعدی و سعید خانی محصول سال ۱۳۹۴ است. این فیلم برای حضور در بخش سودای سیمرغ و همچنین نگاه نو سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر انتخاب و بعد از حضور در جشنواره در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۹۵ در سینماهای ایران اکران شد. لیلا حاتمی، امیر جدیدی، مانی حقیقی و بهنوش بختیاری بازیگران این فیلم هستند.

«من» داستان زنی به نام آذر است که اقدام به کارهای غیرقانونی و خلاف برای دیگران و کسب درآمد از این راه می‌کند. کارگردان این فیلم در مصاحبه ای عنوان کرده است: «نمی‌خواستم این زن، زن معمولی باشد. اولین هدف من ارائه تصویری از زنی غیرمعمولی بود و قرار شد انقلاب تک‌نفره از سوی او علیه قانون، آدم‌ها و ضوابط جامعه پیرامونش را به تصویر بکشم و به این صورت، فیلمنامه سمت‌وسو گرفت.»

«ویلایی‌ها»/ (منیر قیدی)

«ویلایی‌ها» فیلمی به کارگردانی منیر قیدی، نویسندگی منیر قیدی و ارسلان امیری و تهیه‌کنندگی سعید ملکان است که در واپسین روزهای اردیبهشت ۱۳۹۵ با حضور طناز طباطبایی در اندیمشک کلید خورد و تیر ماه 1395 فیلمبرداری‌اش پایان یافت. این فیلم برای نخستین بار در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و موفق شد تا جوایزی را کسب کند و همچنین از روز چهارشنبه 20 اردیبهشت ماه 1396 در سرگروه سینمایی استقلال در سینماهای کشور به اکران عمومی درآمده است.

طناز طباطبایی، پری‌ناز ایزدیار، آناهیتا افشار، علی شادمان، صابر ابر و ثریا قاسمی بازیگران اولین ساخته منیر قیدی هستند.

این فیلم در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن، بهترین جلوه های ویژه بصری و استعداد درخشان بهترین فیلم اولی شد.

«ویلایی‌ها» قصه خانواده‌های فرماندهان سپاه و ارتش در سال ۱۳۶۵ است. عزیز زن ۵۰ ساله‌ای است که همراه نوه‌هایش وارد مجموعه ویلاها می‌شود. الیاس نیز راننده بسیجی است که هر وقت وارد مجموعه می‌شود همه نگران این می‌شوند که شاید خبر شهادت یکی از فرماندهان را بدهد. پس از مدتی سیما که عروس عزیز است از تهران می‌آید تا بچه‌های خود را به خارج از کشور ببرد.

«مادری»/ (رقیه توکلی)

«مادری» اولین فیلم سینمایی رقیه توکلی در مقام کارگردانی است با تهیه‌کنندگی سیاوش حقیقی محصول سال ۱۳۹۵ است. در این فیلم نازنین بیاتی، هانیه توسلی، مریم بوبانی، ملیسا ذاکری، آنا زارع و هومن سیدی بازی می کنند.

داستان «مادری» درباره زندگی دو خواهر است که به تنهایی در شهر یزد با یکدیگر زندگی می‌کنند؛ با این تفاوت که یکی عشق خود را رها کرده و دیگر عشقش او را رها کرده است. آن‌ها یک تنه روبروی مشکلات و مسائلی که سر راه دارند، ایستادگی می‌کنند و حرکتی رو به جلو دارند تا اینکه …

«ایتالیا ایتالیا»/ (کاوه صباغ‌زاده)

«ایتالیا ایتالیا» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی کاوه صباغ‌زاده و تهیه‌کنندگی مهدی صباغ‌زاده محصول سال ۱۳۹۵ است که در حضور در جشنواره سی و پنجم فیلم فجر نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن و بهترین چهره پردازی شد.

در این فیلم سارا بهرامی، حامد کمیلی و همایون ارشادی به ایفای نقش می پردازند.

«انزوا»/ (مرتضی علی‌عباس‌میرزایی)

«انزو» فیلمی به کارگردانی مرتضی علی عباس میرزایی و نویسندگی مرتضی علی عباس میرزایی و احمد رفیع‌زاده و تهیه‌کنندگی پیمان جعفری محصول سال ۱۳۹۵ است. یک فیلم پر بازیگر با بازی کسانی چون امیرعلی دانایی، بهنوش بختیاری، اندیشه فولادوند، لیندا کیانی، شقایق فراهانی، لعیا عباس میرزایی، همایون ارشادی، سیامک صفری، علیرضا استادی، مهران رجبی، امید روحانی، وحید نفر، نادر فلاح، علی علیخانی، ملیکا پارسا و جمشید هاشم‌پور.

این فیلم در جشنواره سی و پنجم فیلم فجر رونمایی شد اما هنوز به اکران عمومی در نیامده است.

«تابستان داغ»/ (ابراهیم ایرج‌زاده)

«تابستان داغ» فیلمی به کارگردانی ابراهیم ایرج‌زاد، نویسندگی پیام کرمی و تهیه‌کنندگی جواد نوروزبیگی محصول سال ۱۳۹۵ است که در جشنواره سی و پنجم فیلم فجر رونمایی شد و توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری و بهترین تدوین را دریافت کند.

در این فیلم که مورد حمایت منتقدان و مخاطبان واقع شد پریناز ایزدیار، علی مصفا، مینا ساداتی و صابر ابر ایفای نقش می کنند.

در خلاصه داستان این فیلم آمده است: نسرین که هنگام طلاق نمی‌تواند دختر شش ساله‌اش را از شوهرش بگیرد زندگی‌اش را جمع می‌کند و بی‌اطلاع شوهر به گوشه‌ای از شهر پناه می‌برد.

«21 روز بعد»/ (سیدمحمدرضا خردمندان)

«بیست و یک روز بعد» فیلمی به کارگردانی سیدمحمدرضا خردمندان، نویسندگی سیدمحمدرضا خردمندان و احسان ثقفی و تهیه‌کنندگی محمدرضا شفاه محصول سازمان توسعه سینمایی سوره تولید شده در سال ۱۳۹۵ است.

این فیلم تازه‌ترین محصول حوزه هنری است که پس از ۲ سال، در باشگاه فیلم سوره زیرمجموعه این نهاد تولید شده است.

فیلمبرداری «بیست و یک روز بعد» در حاشیه تهران و کرج انجام شده است. مهدی قربانی، بازیگر نوجوان سینمای ایران که پیش از این با بازی در فیلم سینمایی «ابد و یک روز» دیده شد، نقش اصلی این فیلم را برعهده دارد. ساره بیات نیز با گریمی متفاوت در نقشی تازه در این فیلم جلوی دوربین رفته است. حمیدرضا آذرنگ در این فیلم نقش صاحب یک گیم نت به نام «داریوش» را بازی می‌کند.

این فیلم ملودرامی اجتماعی از زندگی نوجوانی به نام «مرتضی» است که در راه تحقق آرزوی ناکام پدرش، با چالش بسیاری روبرو می‌شود. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «همیشه همینجوریه! آخرین بار هوا ابر شد. باد گرفت. درختا داشتن از جا کنده می شدن. اونقدر بارون شدید شد که سیل شهرو گرفته بود. پرنده‌ها دور و بر لونه هاشون جیغ می کشیدن. یکی از بچه‌ها قسم می‌خورد خودش دیده خورشید یکی دوبار نورش کم و زیاد شده… .»

«شماره 17 سهیلا»/ (محمود غفاری)

این فیلم به کارگردانی و نویسندگی محمود غفاری و تهیه‌کنندگی سید امیر سیدزاده، داستان دختری میانسال است که زمان ازدواج او به تأخیر افتاده و با توجه به مشکل ژنتیکی که دارد در تلاش است که هر چه سریعتر ازدواج کند تا بچه‌دار شود.

در این فیلم که در جشنواره سی و پنجم فجر با استقبال بی نظیر مخاطبان رو به رو شد زهرا داوودنژاد، بابک حمیدیان، احسان امانی و مهرداد صدیقیان ایفای نقش می کنند.