خرید ۲۰۰ هواپیما با افزودن ۵۰ هزار صندلی جدید به ناوگان هوایی ایران/ ایجاد اشتغال برای ۲۰ هزار نفر

به گزارش گروه اقتصادی آنا از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، اجرای قراردادهای هوایی در پسابرجام و ورود ۳ فروند ایرباس به ایران، آغاز نونوار شدن صنعت هوایی را در کشور رقم زد. ۲۰۰ هواپیمایی که قرار است به تدریج تا چند سال آینده وارد ناوگان حمل و نقل ایران شوند، بنا به اذعان کارشناسان تحولی شگرف در صنعت حمل و نقل ایران ایجاد خواهند کرد. تا همین چند ماه پیش همه از مسئولان تا کارشناسان و حتی به صورت ملموسی مردم نگران آینده صنعت هوایی ایران بودند. مرگ تدریجی این صنعت با بازنشسته شدن و کنار رفتن هواپیماهای غول پیکر ایران یکی پس از دیگری آغاز شده بود.

نگاهی به صنعت هوایی دنیا نشان می‌دهد که چه سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در این صنعت انجام شده و چگونه روز به روز بیشتر مورد اقبال قرار می‌گیرد. تا سال ۲۰۳۲ در مجموع ۳۶ هزار و ۵۳۶ فروند هواپیما در جهان پرواز خواهند کرد که این نشان می‌دهد صنعت حمل و نقل هوایی و هوانوردی جهان بسرعت در حال رشد و توسعه است. تولید ناخالص داخلی صنعت هوایی جهان در سال ۲۰۱۲ به دو هزار و ۴۰۰ میلیارد دلار رسید که این رقم برابر با ۳.۵ درصد تولید ناخالص جهان بود. هم‌اکنون ۵۸ میلیون نفر در حوزه صنعت هوایی و هوانوردی جهان مشغول به کار هستند که ۲۳ میلیون نفر از آنها به‌صورت مستقیم و۳۵ میلیون نفر به‌صورت غیرمستقیم در این عرصه فعالیت می‌کنند.

وضعیت وخیم صنعت هوایی ایران
آمارها حاکی از این است که هم‌اکنون ۲۶۶ هواپیما در ناوگان هوایی مسافری کشور وجود دارد که از این تعداد ۱۱۰ فروند آن غیرفعال است؛ این اعداد و ارقام حکایت از آن دارد که تنها ۱۵۶ فروند هواپیمای فعال با میانگین عمر ۲۳ سال در ناوگان هوایی کشور فعالیت دارد. این هواپیماهای فرسوده و تقریباً غیر فعال هزینه‌های زیادی را بر دوش اقتصاد ایران تحمیل کرده و آسیب‌های فراوانی به حمل و نقل ایران وارد کرده بود.
این در حالی است که هزینه تأمین قطعات این هواپیماها و تعمیر آنها بسیار گران بوده و برخی قطعات، دیگر در بازار نیست. همچنین مصرف سوخت این هواپیماها بسیار بالا گزارش شده است.
از سوی دیگر مجموع کل صندلی در کشور ۴۵ هزار و ۳۱۷ صندلی است که از این تعداد ۲۶ هزار و ۶۲۶ صندلی فعال و ۱۸ هزار و ۶۹۱ صندلی غیرفعال است که با این شرایط می‌توان گفت ۶۲ درصد از صندلی‌های هواپیمایی کشور فعال و ۳۸ درصد صندلی‌های موجود در کشور غیرفعال است.

نونواری گام به گام
این وضعیت وخیم و اورژانسی صنعت هوایی ایران موجب شد که مقارن با انعقاد برجام، مذاکرات برای توسعه و نوسازی این صنعت بسرعت آغاز شود. چرا که هم مردم خواستار سفر ایمن و پروازهای با کیفیت بودند و هم به لحاظ فنی دیگر ادامه وضعیت موجود برای صنعت هوانوردی ایران ممکن نبود. با مذاکرات صورت گرفته۲ قرارداد به نتیجه رسید. قراردادهایی که با غول‌های هوایی دنیا یعنی بوئینگ و ایرباس منعقد شد. به عقیده کارشناسان این دو قرارداد نمود عینی اجرای برجام به شمار می‌روند. قراردادهایی که هم با ساز و کارهای مالی و اقتصادی زمینه ساز اجرای وجه تجاری برجام و استفاده از منابع مالی بین‌المللی در اقتصاد ایران شدند و هم اطمینان خاطری برای شرکت‌های بزرگ و بنگاه‌های اقتصادی و بانک‌ها برای ورود به بازار ایران به شمار می‌رفتند و خط شکن این حوزه محسوب می‌شدند.
نخستین قرارداد در روزهای پایانی آذرماه ۱۳۹۵ میان ایران‌ایر و شرکت هواپیماسازی بوئینگ امضا شد.

در راستای این قرارداد، ۵۰ فروند هواپیمای بوئینگ مدل ۷۳۷ و ۳۰ فروند مدل ۷۷۷ پهن‌پیکر در یک دوره ۱۰ سال به ایران‌ایر تحویل داده می‌شود. دومین قرارداد نیز در کمتر از یک‌ماه و دی‌ماه میان ایران‌ایر و کمپانی ایرباس به امضا رسید تا کمپانی ایرباس ۱۰۰ فروند هواپیما را در بازه زمانی ۱۰ ساله تحویل هما دهد. بر طبق مذاکرات صورت گرفته با کمپانی «ای‌تی‌آر» قرار است ۲۰ فروند هواپیما هم از این شرکت بین‌المللی خریداری شود. بدین ترتیب با ورود این ۲۰۰ فروند هواپیما عملاً صنعت هوایی ایران نو و از فرسودگی کنونی خارج خواهد شد. هواپیماهایی که ۵۰ هزار صندلی به ناوگان هوایی کشور اضافه خواهند کرد و میزان صندلی‌های فعال ناوگان هوایی را سه برابر خواهند کرد.

تاکنون سه هواپیمای ایرباس وارد کشور شده است و بنا به گفته مدیرعامل هما، قرار است تا پایان ۲۰۱۷ میلادی تعداد ۴ فروند ایرباس ۳۲۰ دیگر به ناوگان هواپیمایی جمهوری اسلامی اضافه شود؛ ضمن اینکه در سال ۲۰۱۸ نیز قرار است تعداد ۵ فروند ایرباس ۳۲۱ تحویل ما شود.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که نخستین هواپیمایی که وارد کشور شد و از نوع ایرباس ۳۲۱ بود، از زمانی که در برنامه پروازها قرار گرفته تا هفته قبل، طبق آمار نزدیک به ۶۵۰ ساعت در حدود ۲ ماه و ۵ روز گذشته پرواز داشته و بین ۴۸ تا ۵۰ هزار مسافر را جابه‌جا کرده است.

هر هواپیما، ۱۰۰۰ شغل مسقیم و غیر مستقیم
آمارهای جهانی نشان می‌دهد که هر هواپیمای تجاری نزدیک به ۱۰۰۰ شغل ایجاد می‌کند که البته این تعداد شغل هم به فرآیند تولید مربوط است و هم به فرآیند تجاری و استفاده اقتصادی. با این حال در خصوص اشتغالزایی مستقیم هر هواپیما در خطوط هوایی ایران آمار دقیق‌تری وجود دارد.

کارشناسان معتقدند جایگاه صنعت هوانوردی ایران در منطقه با امضای قرارداد خرید بیش از ۲۰۰ فروند هواپیمای مسافری دور، متوسط و کوتاه‌برد و افزایش بیش از۵۰ هزار صندلی جدید ارتقا می‌یابد و فرصت‌های اشتغالزایی مستقیم را برای بیش از ۲۰ هزار نفر در داخل فراهم می‌کند.

مدیرکل دفتر گواهینامه‌های سازمان هواپیمایی کشوری در خصوص میزان اشتغال در اثر ورود هواپیماهای جدید می‌گوید که هر هواپیما به صورت مستقیم ۴۰ شغل برای دست اندرکاران صنعت هوایی و کادر پروازی ایجاد می‌کند. البته این تعداد شغل‌ها بدون در نظر گرفتن صدها و هزاران شغل غیر مستقیمی که ایجاد خواهد شد، محاسبه شده است. محمدرضا کاظمی‌پور در این خصوص می‌گوید: با ورود ناوگان جدید هوایی مشکل بیکاری خلبان‌ها و گروه پروازی رفع می‌شود. هر هواپیمایی به طور متوسط برای ۶ خلبان و ۶ کمک خلبان اشتغالزایی ایجاد می‌کند بنابراین ۲۰۰ هواپیمای جدید می‌تواند برای بیش از دو هزار و ۴۰۰ خلبان و کمک خلبان اشتغالزایی داشته باشد. همچنین هر هواپیما برای ۱۸ نفر میهماندار و حداقل ۱۰ نفر سر میهماندار اشتغال ایجاد می‌کند.
بر اساس گفته‌های این مقام مسئول می‌توان برآورد کرد که نزدیک به ۲۰ هزار شغل مستقیم جدید برای همین تعداد متخصص صنعت هوایی و همچنین دست‌اندرکاران بخش‌های دیگر صنعت هوانوردی در فرودگاه‌ها و شرکت‌های هواپیمایی و سایر بخش‌ها با ورود این تعداد هواپیما ایجاد خواهد شد.

این در حالی است که به گفته مدیرکل دفتر گواهینامه‌های سازمان هواپیمایی کشوری در حال حاضر چیزی حدود ۵۰۰ الی ۷۰۰ کمک خلبان در صف ورود به بازار کار هستند. علاوه بر ایجاد این تعداد شغل مستقیم در چرخه صنعت هوایی کشور چند برابر این آمار شغل غیرمستقیم ایجاد خواهد شد و زمینه برای درآمدزایی چند صد میلیارد تومانی و چند ده میلیارد دلاری در پروازهای داخلی و خارجی فراهم خواهد شد.