در سفرهای نوروزی از کجا، چی بخریم؟

صنایع‌دستی اصفهان

اصفهان در میان سایر شهرهای ایران آثار و صنایع‌دستی معروفی دارد که سیم‌کشی، زرکشی، زربافی، گلابتون‌دوزی، پولک‌دوزی، زنجیره‌بافی، قلمزنی، قالی، نقره‌سازی، نمدمالی، سفال و سرامیک، صنایع نساجی و دوختنی‌های روی پارچه از نمونه‌های رایج آن است که در دوره صفویه رواج زیادی داشته و طرح‌ها و نقش‌ها هم اقتباس از همان دوره است. قلمکارسازی، خاتم‌سازی اصفهان، منبت‌کاری ازجمله صنایع‌دستی ویژه این استان است؛ قلمکاری‌هایی روی پارچه، خاتم‌هایی که نقش‌های هندسی دارد و کنده‌کاری‌هایی که روی چوب انجام می‌شود و بیشتر در گلپایگان و اصفهان یافت می‌شود. کاشی‌سازی، طلاکوبی روی فولاد، سوزن‌دوزی، صحافی و فیروزه‌کوبی را هم می‌توانید از بازار صنایع‌دستی شهرهای این استان پیدا کنید.
صنایع دستی آذربایجان غربی
به آذربایجان‌غربی که رفتید جز معرق‌کارى، منبت‌کارى، ریزه‌کارى، سفالگرى، جاجیم و گلیم، منجیق‌دوزى، چادرهای کتانی، حصیر و سبد، جوراب‌هاى پشمى عرقچین و شال‌گردن و کلاه می‌توانید در بازار ظروف چوبی آن هم از جنس چوب‌های جنگلی پیدا کنید و برای آشنایانتان سوغات ببرید. فرش تکاب، خوى و ارومیه هم که دیگر گفتن ندارد؛ آن‌قدر ویژگی داشته است که جایگاه ویژه‌ای در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی ایران پیدا کرده است. زنان و دختران این استان هم در زمینه «ممقان‌دوزی» مهارت دارند و اگر سری به بازارها بزنید، حتما تنوع طرح‌ها و رنگ‌ها را می‌بینید.
صنایع‌دستی استان اردبیل
صنایع‌دستی استان اردبیل بیشتر هنر دست عشایر و ساکنان شهرها و روستاهای کوچک منطقه است و باز هم قالی‌بافی، گلیم‌بافی و جاجیم‌بافی اهمیت ویژه‌ای در میان صنایع‌دستی استان دارد که نقشه شکسته و اسلیمی زمینه بیشتر این فرش‌ها را شکل می‌دهد. شال، جوراب‌های پشمی، پشتی، قلاب‌دوزی، خورجین، نقره‌های کارشده، قلمزنی، خاتم‌کاری، صنایع چوبی و فلزی و سفالگری موارد دیگری است که در بازارهای این استان دیده می‌شود اما اگر به خلخال رسیدید و جاجیم اصل ابریشمی را یافتید آن را از دست ندهید چون حالا جزو اشیای عتیقه است.
صنایع‌دستی استان بوشهر
سوغاتی‌های بوشهر با خاطره نخل و دریا گره خورده است یعنی یا از بقایای موجودات دریایی است یا شاخ و برگ نخل. جعبه‌ها، عروسک‌ها و گوشواره‌هایی که با صدف ساخته شده‌اند از نمونه‌های جذاب صنایع‌دستی این شهر جنوبی ایران است که همراه انواع عبا، فرش، گلیم، گبه، گرگور (از وسایل صید ماهی)، بادبزن، کپر (چادر) و حصیر به جذابیت‌های آن می‌افزاید. محصولات حصیری دیگری هم در روستاهای استان بوشهر تولید می‌شود مثل تویزه یا جانانی، مخرف که نوعی زنبیل کوچک است، کلاه حصیری تلی که ظرف مناسبی برای نگهداری حبوبات و غلات است، زیر داغی، کپو، چاکان که سبد جمع‌آوری خرما و یا کپه ترازو. دلوچه هم مخزن مخروطى آب است که از پوست حیوانات ساخته شده و آب را خنک می‌کند که احتمالا یکی از سوغاتی‌هایی است که در فصل تابستان کارایی زیادی دارد.
صنایع‌دستی ایلام

گلیم‌های گل‌برجسته از سوغاتی‌های ویژه استان ایلام است که در کنار قالیچه‌های ابریشمی و کرکی زیر دست زنان هنرمند عشایر ایلام بافته می‌شود به علاوه انواع موج و شال کردی. نمدمالی هم که به دلیل جذب رطوبت معروف است، به راحتی قابل حمل است و دوام زیادی هم دارد صنایع‌دستی دیگری است که در این استان یافت می‌شود که محصولات تولیدی آن جلیقه چوپانی یا فرش نمدی است. چوب سیگار و قوطی سیگار که روی چوب درخت «کیکم» به شکل هنرمندانه‌ای خراطی شده است و در شهرهای مهران و ایوان بیشتر می‌توانید آن را پیدا کنید. به مغازه‌های زرگری هم سری بزنید که زیورآلات ایلامی نقره جلوه‌های خاصی دارد که البته بی‌شباهت به جواهرات ترکمن‌ها نیست.
فارس
تاریخی‌ترین و یکی از توریست‌پذیرترین استان‌های ایران، هنر دست مردمش را هیچ‌گاه به تاریخ نسپرده است. قالی، گلیم و گبه از مهم‌ترین صنایع دستی پهناورترین استان جنوبی کشورند و پس از آن باید از خاتم، خاتم‌سازی و خاتم‌کاری و معرق‌کاری روی چوب، منبت‌کاری چوب، نقاشی روی چوب و سفال و سرامیک، کاشی معرق و کاشی هفت‌رنگ یاد کرد. رنگرزی گیاهی و استفاده از مواد ملونه طبیعی در رنگرزی خامه و ابریشم نیز کاری پررونق در استان فارس است. در زمینه فلزکاری و هنرهای مرتبط با فلز هم می‌توان از آثار قلمزنی روی نقره یاد کرد. دوخت لباس‌های محلی، عروسک‌سازی، پیکرتراشی، نمدمالی، رودوزی‌های سنتی، بافتنی، نقشه‌کشی فرش و گلیم هم به‌دلیل وجود و حضور قومیت‌های مختلف همچون لر، ترک‌ قشقایی، لارستانی، سیوندی، دوانی، اردکانی و عرب‌های خمسه همیشه در این استان زنده بودند.
قزوین
اگر به استان قزوین، رنگین‌کمان اقوام، سفر می‌کنید در کنار قالی و گلیم‌ها، موج‌بافی اقوام فارس، گیلک و آذری را به یاد داشته باشید؛ گلیمی که در دو تکه هم‌اندازه و به شیوه اریب‌بافی متعادل و با طرح جناغی بافته و پس از آن به یکدیگر دوخته می‌شوند و انتهای موج را با منگوله تزیین می‌دهند. در کنار نگارگری قزوین که خود صاحب مکتبی در این هنر است، این استان از دیرباز مهد پرورش بزرگان خوشنویسی کشور بوده ‌است. برگشتن از پایتخت خوشنویسی ایران با تابلویی از این هنر، نوروز ۹۶ و قزوین را در یاد و خانه شما ماندگار می‌کند.
کردستان

دیار مردمان کُرد که نوروز را بیش و پیش از هر استان دیگری جشن می‌گیرند، سرزمین تنوع هنر و سلیقه هم هست. سوغاتی از نازک‌کاری چوب، دست‌بافی، خراطی، ساخت زینت‌آلات محلی، سوزن‌دوزی و روکاری، سفال‌سازی، حصیربافی، گیوه‌دوزی، نمدمالی و محصولات چرمی را می‌توانید از کردستان به خانه خود بیاورید اما سازهای دست‌ساز هنرمندان این استان در نوع خود بی‌نظیرند. دف، دیوان، تار، سه‌تار، ویولن، قانون و سنتور را کردستانی‌ها به‌گونه‌ای می‌سازند که هدف بسیاری از مسافران خرید این آلات موسیقی ایرانی است.
گلستان
جنگل‌های گلستان و سبک زیست متفاوت عشایر ترکمن، امسال هم ‌درصد زیادی از ایرانیان را به سمت این استان شمالی می‌کشاند. به هر شهر و روستایی از گلستان که می‌روید قالی و فرش ترکمنی را در برنامه بازدید و خرید خود بگذارید. استان گلستان مهم‌ترین قطب تولید فرش ترکمنی، قالیچه، پشتی، قارچین، گلیم و نمدبافی است. علاوه‌براین گلدوزی، سوزن‌دوزی، ابریشم‌دوزی بر پارچه، زیورآلات ترکمنی، آلات موسیقی، سبدبافی، شال و روسری ترکمنی را می‌توانید از بازار دایمی و قدیمی گرگان که داخل بافت قدیمی این شهر قرار دارد، بخرید. بازارهای روزهای هفتگی هم از مهم‌ترین مراکز عرضه صنایع دستی این استانند که در ایام نوروز پررونق‌تر از همیشه‌اند.
سیستان‌ و بلوچستان
وسیع‌ترین استان ایران ترکیبی از شهرها و روستاهایی با فرهنگ‌ مختلف و متفاوت است که به‌دلیل بافت قبیله‌ای و طایفه‌ای در بعضی از روستاها، صنایع‌دستی بخش جدایی‌ناپذیر زندگی آنها بوده است. در ابتدای ورود به این استان، هنری در جای‌جای شهرها و روستاها و در لباس زنان این استان دیده ‌می‌شود؛ سوزن‌دوزی بلوچ. دختران در روستاها و حتی قبل از ورود به مدرسه با این هنر آشنا می‌شوند و تا میانسالی با آن در ارتباطند. اگر به این استان سفر کردید در کنار لباس‌های پررنگ‌و‌نگار، سکه‌دوزی‌های مردم این دیار را برای آویختن به دیوار یا تزیین تختخواب، سفال کلپورگان سراوان که در ۳۰ کیلومتری شهرستان سراوان واقع شده و همچنین قالی‌های دست‌‌ساز با طرح و رنگ‌هایی متفاوت از دیگر نقاط کشور را فراموش نکنید.