نمایشگاه‌های بهاره که به اسم تولید داخل، جنس خارجی می‌فروشند

سهیلا گلی‌زاده، خبرنگار گروه اقتصادی: در آستانه نوروز و در روزهای پایانی هر سال، نمایشگاه‌هایی برای فروش و عرضه مستقیم کالاهای ایرانی تحت عنوان نمایشگاه‌های بهاره بر پا می‌شود که تولیدکنندگان و فعالان واحدهای صنفی با دریافت مجوز از نهادهای ذی‌ربط مانند اتاق اصناف ایران، اجناس خود را در غرفه های این نمایشگاه‌ها عرضه می‌کنند. نمایشگاه هایی که چند سالی است رنگ و بویی جدید گرفته‌اند. به عبارتی این نمایشگاه ها به معنای واقعی بهاره نیستند یعنی یا به صورت غیرقانونی و بدون ساز و کار لازم، تنها با استفاده از این عنوان راه‌اندازی شده‌اند و یا محلی برای جولان اجناس خارجی و عموما چینی و تایلندی هستند.

بر اساس اعلام امید شنعه مدیرعامل بنیاد توسعه کارآفرینی و تعاون استان تهران نمایشگاه‌های بهاره قرار است با تایید اتاق اصناف ایران در 5 نقطه پارک ارم، بوستان ولایت، حکیمیه تهرانپارس، مصلای تهران و جنب ترمینال خاوران برپا شوند اما آنچه که در سطح خیابان‌های تهران مشاهده می شود، چیزی بیش از این تعداد است و حتی برخی از نمایشگاه‌های غیرقانونی از یکی دو هفته قبل‌تر هم راه‌اندازی شده‌اند و هنوز هم به نظر می‌رسد مرجعی برای برخورد با این نمایشگاه‌های غیرقانونی احساس تکلیف نکرده است.

اکنون در اغلب مناطق تهران از بولوار فرعی محله پونک تا پرترددترین خیابان محله پیروزی یعنی چهارراه کوکاکولا نمایشگاه‌های بهاره‌ای به راه افتاده‌اند که مشخص نیست از کدام مرجع و کدام نهاد نظارتی مجوز گرفته‌اند.

کساد شدن بازار اصناف با به راه افتادن نمایشگاه‌های غیرقانونی بهاره در ایام نزدیک به نوروز از یک سو و نبود نظارت بر اجناس عرضه شده در این نمایشگاه‌ها به لحاظ قیمت‌گذاری و کیفیت و به تبع آن متضرر شدن مردم از سوی دیگر را می‌توان از تبعات نبود نهادهای نظارتی در این بخش دانست.

نمایشگاه‌ برپا شده در چهارراه کوکاکولا پیروزی در شرایطی است که این منطقه بار ترددی بسیاری دارد و چنین نمایشگاهی به جای برداشتن باری از روی دوش مردم برای دسترسی راحت‌تر انها به اقلام مصرفی خود، باری سنگین‌تر بر روی دوش آنها می‌گذارد چرا که ساکنان این منطقه را برای رفت‌وآمدهای روزمره با مشکل مواجه می‌کند.

البته سایر نمایشگاه‌های برپا شده این چنینی وضع بهتری هم از نمایشگاه چهارراه کوکاکولا ندارند. به طور مثال نمایشگاه برپا شده در منطقه پونک در حیاط یکی از موسسات فرهنگی دایر بوده و مبالغی هم به عنوان اجاره از غرفه‌داران دریافت شده است.

با وجود غیرقانونی بودن این نمایشگاه‌ها اما این مراکز همچنان دایر هستند و پای مردمی هم که اطلاع چندانی از ماجرا ندارند، برای خرید به نمایشگاه‌ها باز شده است.

البته برخی از برپاکنندگان این نمایشگاه‌ها مدعی‌اند که آنها دسته‌ای از دستفروشان را ساماندهی کرده‌اند و به همین علت هم نباید خرده‌ای به آنها گرفته شود در حالی که بر اساس ضوابط اصناف نمایشگاه های برپا شده برای ساماندهی دستفروشان نباید دارای سازه باشد و مشابه آن را می‌توان در منطقه باب همایون مشاهده کرد.

اما نکته قابل تامل دیگر در نمایشگاه‌های غیرمجاز بهاره درصد تخفیف‌هایی است که به خریداران داده می‌شود تا رغبت بیش‌تری را برای خرید در مردم ایجاد کند و این امر بیانگر آن است که نظام قیمت‌گذاری صحیحی از ابتدا برای این اقلام در نظر گرفته نشده است.

اگرچه شرکت‌کنندگان در نمایشگاه‌های بهاره موظف هستند تا کالا و اجناس خود را با تخفیف حداقلی 25 درصدی عرضه کنند اما این تخفیف‌ها در صورتی که قیمت‌گذاری کالا به صورت صحیح انجام شده باشد، چندان هم فراتر نخواهد رفت. اما بالا بودن درصد تخفیف در نمایشگاه‌های غیرمجاز بهاره موجب می‌شود تا استقبال چندانی از نمایشگاه‌های مجاز صورت نگیرد و به نوعی بیش‌تر تقاضا‌ها به سمت و سوی نمایشگاه‌های غیرمجاز برود.

حتی اظهارات روز گذشته رئیس سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان و تولید کنندگان نیز تاییدی بر صحت این مدعاست که تخفیف‌های بالا و غیر منطقی و نشان از ناصحیح بودن نظام قیمت‌گذاری ابتدایی دارد. اگرچه این تخفیف‌ها بسیاری از افراد را برای خرید ترغیب می‌کند.

محمود نوابی درباره تخفیف‌های 50 درصدی برخی کالاها معتقد است که تخفیف تا 25 درصد منطقی است اما تخفیف‌های 50 درصدی نشان می‌دهد قیمت‌گذاری از ابتدا اشتباه بوده است.

از سوی دیگر از آنجا که نمایشگاه‌های بهاره برای حمایت از تولید داخلی راه‌اندازی می‌شوند بنابراین باید حداقل 85 درصد اجناس عرضه شده در آنها تولید داخلی باشد و این 15 درصد باقی‌مانده هم به گفته امید شنعه برای کالاهایی نظیر بادام هندی است که تولید مشابه داخلی نداشته اما در بازار مصرف تقاضا برای خرید دارند. به عبارتی کیف و کفش خارجی و پوشاک چینی جایی در نمایشگاه‌های بهاره ندارند؛ هرچند که گاهی در نمایشگاه‌های مجاز بهاره هم از این دست تخلفات دیده شده و بعضا شاهد عرضه اجناس خارجی هستیم.

قیمت‌گذاری‌های غیراصولی و درصد تخفیف‌های غیرواقعی، فروش اجناس بی کیفیت خارجی و تعدد و تکثر نمایشگاه‌های غیرمجاز بهاره هم بازار شب عید اصناف را خراب کرده و هم مردم را دچار سردرگمی می‌کند.

با این تفاسیر در شرایطی که نمایشگاه‌های بهاره از امروز کار خود را آغاز می‌کنند به نظر می‌رسد که نهادهای نظارتی حداقل باید از این پس به فکر برخورد با نمایشگاه‌های غیرمجاز باشند تا هم اصناف متضرر نشده و هم اینکه اجناس خارجی و بنجل در قالب نمایشگاه‌‌های بهاره به مردم قالب نشوند.