شکاف نسل‌ها؛ آفت ارتباط موثر

چراغ نفتی کوچکی را برای روز مبادا روی تاقچه گذاشته بودم که پسر 5 ساله‌ام از سر کنجکاوی آن را برداشت و پرسید: «این چیه مامان؟» پاسخ دادم: «چراغ نفتی، بگذار سرجاش دستت نفتی می شه» پسرم پرسید: «نفت چیه مامانی؟»، این سوال چندین بار در ذهنم مرور شد؛ «نفت چیه مامانی» نمی دانستم بخندم یا تعجب کنم، ما که گرمای اتاق هایمان از نفت بود و تمام خاطرات کودکیمان بین دست‌های نفتی مادرمان سپری می شد، دیگر پرسیدن این سوال برایمان معنا نداشت، آن لحظه بین خود و نسل جدید شکافی به عمق این سوال حس کردم.

نسل ما که همه دلخوشی دوره کودکیش برنامه کودک ساعت 5 عصر بود، حتی در تخیلمان هم نمی‌گنجید که بشود راه رفت و با تلفن صحبت کرد تا برسد به ارسال تصویر و فایل. 20 سال قبل که اینترنت به مانند طفلی نوپا هنوز چهار دست و پا و آرام مسیر خویش را به سوی زندگی اکنون ما می پیمود، کسی فکرش را هم نمی کرد امروز اسیر راضی و خوشحال آن بشویم. ما که به جز تلویزیون سیاه و سفید، تکنولوژی دیگری را سراغ نداشتیم، امروزه می بینیم دختربچه 18 ماهه تصویر و مطلب با تلگرام ارسال می‌کند.

گاهی فکر می‌کنم فاصله من و مادرم کمتر از فاصله من و فرزندانم است، به راستی چه چیزی موجب این همه تغییر در سبک زندگی شده است؟ تا دیروز که تنها فناوری شناخته شده تلفن های رومیزی انگشتی بود، امروز از ارتباط بین اشیاء حرف می زنیم و از ارسال پیامک یخچال به صاحبخانه. و ما به روشنی لمس کرده ایم که با وجود پیشرفت روزبه‌روز تجهیزات و امکانات، بردگی و اسارت ما نسبت به تکنولوژی افزایش یافته است به طوری که شستن لباس ها با دست و یا گرم کردن آب برای شست‌وشو جزو فیلم های ترسناک به حساب می آید و حتی تصور یک روز بدون موبایل شاید محال به نظر برسد و یک کابوس است.

برای ما که تمام زندگی خود را وابسته به فناوری می‌بینیم انگار سرعت رشد فناوری چند برابر شده است و اگر همینطور پیش برود از ارتباط آدم ها باهم چیزی باقی نمی ماند. اینجاست که حدیث امام علی (ع) به یاد می آید: «فرزندان خود را برای 20 سال آینده تربیت کنید.» منظور امام علی(ع) فقط تربیت فرزند برای روزهای شگفت انگیز آتی نیست بلکه همگام شدن خویش با فرزند است که در آینده به قول معروف از بچه ها کم نیاوریم و این الگویی است که بسیار برای ما روابط عمومی ها به کار می آید. چراکه با نسلی پس از خود در ارتباطیم و از همه سخت‌تر اینکه باید بتوانیم اعتماد آنان را جلب کنیم زیرا راضی نگه داشتن دانشجویان با سلیقه های متفاوت امریست بس دشوار.

یکی از راه‌های نفوذ در دل جوانان و جذب مخاطب، ارتباط به شیوه نوین و صحبت با زبان آنان است که مورد پذیرش واقع شویم در غیر این صورت دیری نمی پاید به راحتی کنار گذاشته می شویم. داشتن افکار مندرس و عقایدی که بوی نا می‌دهد از ما یک روابط عمومی ناموفق می سازد در حالی که یادگیری شیوه‌های جدید ارتباط دیجیتالی می‌تواند ما را در پرکردن شکاف بین نسل‌ها یاری رساند. برای نسلی که اهل نوازش‌های دیجیتالی و شبکه‌های اجتماعی مجازیست باید با زبان جدید آنان آشنا شد تا بتوان یک گفت‌وگوی سازنده داشت؛ زبانی که دیگر به جای کلمات، استیکرها حرف می‌زنند و احساس از طریق پیامک‌ها منتقل می‌شود.

مقصود این یادداشت، رد و یا قبول گویش اینترنتی نیست، هرچند که دیگر دنیای امروز ما تلفیقی از دنیای صفر و یک و واقعیت است و ما ناگزیر از پذیرش آن هستیم. بلکه هدف ایجاد ارتباط موثر با نسل پیش روست که برای رسیدن به این منظور باید دست روابط عمومی پر باشد و در تمام زمینه ها اطلاعات کافی کسب کند تا بتواند تاثیرات لازم و دلخواه را بر روی مخاطب اهل دنیای مجاز داشته باشد و به صورت کارآمدی جذاب باشد.

مدیر روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان