«مادری»؛ فیلمی که زیر سنگینی عنوانش له می‌شود

سعید طاهری، خبرنگار فرهنگی آنا- «مادری» اولین فیلم سینمایی رقیه توکلی به عنوان کارگردان است. فیلمسازی که پیش از این با فیلم‌های کوتاهش موفقیت‌های بسیاری کسب کرده اما موفقیت در سینمای کوتاه دلیل موفق بودن فیلمساز در آثار سینمایی نیست. فیلم‌هایی با عنوان‌های کوتاه مثل «مادری» تداعی کننده این ذهنیت هستند که فیلمساز می‌خواهد عنوان فیلمش را توضیح دهد و عنوان را از دریچه ذهن خود به مخاطب معرفی کند و این اتفاقی است که در فیلم سینمایی «مادری» رخ داده و نویسنده و کارگردان برای توضیح دنیای مادر بودن و به قولی مادری کردن تلاش بسیاری می‌کند.

«مادری» کوچک‌تر از عنوانش است و فیلمساز قدرت بیان و تعریف این عنوان را ندارد. بیان هر موضوع و انتقال هر مضمونی به مخاطب نیازمند فرمی مناسب است. با معرفی مادری که هانیه توسلی ایفای نقش او را برعهده دارد و از ابتدای فیلم شخصیتی منفی است که در انتها فداکار معرفی می‌شود، برای مخاطب انتقال دهنده حس مادرانه نیست و از طرفی تلاش فیلمساز برای همراه شدن با کاراکتر هانیه توسلی در نیمه پایانی فیلم به دست و پا زدن بینتیجه‌ای می‌ماند؛ چراکه فیلمساز از اول راه را غلط رفته و احساسات مخاطب به هیچ‌وجه درگیر نمی‌شود.

بازیگران فیلم «مادری» از هیچ کدام از تیپ‌های تکراری که به وفور وجود دارند، نمی‌گذرند و حتی به کاراکتر بودن نزدیک هم نمی‌شوند. مریم بوبانی، هانیه توسلی و نازنین بیاتی همان بازیگران تکراری‌ای هستند که بارها در سینما و تلویزیون مخاطب به تماشایشان نشسته و هومن سیدی با تمام تلاشش برای فرار از معضل بازهم گیر می‌افتد و راه فراری برایش باقی نمی‌ماند جز برچسبی با عنوان: تیپ!

قصه «مادری» در شهر یزد می‌گذرد اما این قصه در هر شهر دیگری با جغرافیای متفاوتی می‌توانست روایت شود. فیلمساز نه از بافت شهری یزد و نه از فرهنگ مردم یزد استفاده کرده است. نگرانی‌های کاراکتر نازنین بیاتی که پیش از این بازی‌های بهتری از او دیده بودیم روی پشت بام‌ خانه‌شان که فقط نمایی زیبا را خلق کرده است نمی‌تواند معرف فضای جغرافیایی یا اجتماعی شهر یزد باشد.

«مادری» فیلمی ضعیف است که فیلمساز را به هیچ یک از خواسته‌هایش نمی‌رساند و نه تنها در انتقال مضمون که در تعریف قصه ناپخته‌اش هم ناامیدکننده عمل می‌کند.