بوکوحرام پشت درهای دانشگاهی که هرگز بسته نشد

طاهره کوپالی، گروه دانشگاه- حملات و تهدید‌های بوکوحرام در نیجریه به حمله 14 آوریل 2014 به یک مدرسه محلی در منطقه شبوک ایالت بورنو و ربودن 276 دختر دبیرستانی محدود نشد. آن‌ها بعدها به روستای گامبورو در شمال شرق این کشور حمله کردند و دست‌کم ۲۰۰ نفر از اهالی این روستا را به قتل رساندند و صدها خانه را به آتش کشیدند. این حمله‌ها محدود به روستاها نیز نشد، تا جایی که در جریان جام‌جهانی 2014 برزیل، و هم‌زمان با آغاز بازی تیم ملی این کشور مقابل آرژانتین، یک مهاجم انتحاری بمبی در میان جمعیت منفجر کرد. حملاتی که به نوعی باعث شد همواره ترس بر سر این مردم نیجریه سایه بیفکند.

در این میان نکته جالب توجه این است که بزرگترین و اصلی‌ترین مرکز تحصیلات آکادمیک نیجریه، که در شمالی‌ترین بخش این کشور یعنی مایدوگوری مرکز ایالات بورنو و محل زندگی 2میلیون نیجریه‌ای واقع شده است، یعنی دانشگاه مایدوگوری، حتی در اوج حملات شورشی‌های بوکوحرام هرگز درهای خود را نبست. مایدوگوری دقیقا همان شهری است که گروه بوکو حرام در سال ۲۰۰۲ ازسوی محمد یوسف در آن تأسیس شد.

به نقل از وب‌سایت کوارتز، بوکوحرام تاکنون چندین بار سعی کرده به کمپ‌های دانشگاه مایدوگوری حمله کند اما هرگز موفق به این کار نشده و هرگز اتفاق خشونت‌باری در کمپ‌های این دانشگاه رخ نداده است. حتی مسئول رسانه‌های اجتماعی این ایالت نیز این ادعا را تصدیق کرده که دانشگاه هرگز با تهدیدی جدی مواجه نبود.

یکی از دانشجویان این دانشگاه که به دلایل امنیتی نخواست نامش فاش شود، نیز تأکید کرد که بوکوحرام چند بار سعی کرده به این دانشگاه حمله کند اما ناموفق بوده است. او معتقد است به دلیل امنیت شدید نظامی که در اطراف این دانشگاه برقرار شده است تاکنون بوکوحرام نتوانسته به کمپ‌های این دانشگاه حمله کند.

البته دانشجویان این دانشگاه و سایر دانشگاه‌ها و مدارس این کشور از بوکوحرام در امان نیستند، زیرا این گروه تروریستی سعی می‌کند با شستشو دادن مغز دانشجویان و دانش‌آموزان عقاید خود را بین آن‌ها ترویج کند. حتی بعضی از دانشجویان دانشگاه مایدوگوری نیز تحت تأثیرات عقاید بوکوحرام هستند و بسیاری از اسناد و کتاب‌های این دانشگاه را از بین برده‌اند، اما تا‌کنون موفق نشده‌اند هیچ اقدام تروریستی در این دانشگاه انجام دهند.

معاون علمی پژوهشی دانشگاه مایدوگوری گفته بیشتر دانشجویان این دانشگاه ترجیح می‌دهند که در کمپ‌ها بمانند؛ زیرا نمی‌خواهند در شرایطی قرار بگیرند که امکان ادامه تحصیل از آن‌ها سلب شود، یا با این نگرانی کمپ دانشگاه را ترک کنند که هدف حمله بوکوحرام قرار بگیرند و هرگز به دانشگاه یا خانه نرسند.

به دلیل وجود نا‌امنی‌ آمار دانشجویان خارجی این دانشگاه به 25هزار نفر رسیده است و بسیاری از دانشجویانی که از کشورهایی نظیر کامرون، آفریقای مرکزی، نیجر و... برای تحصیل به این دانشگاه آمده بودند به کشورهایشان برگشتند، اما او معتقد است که سیاست نگه داشتن دانشجویان به صورت شبانه‌روزی در کمپ‌های دانشگاه مایدوگوری بسیار کارآمد بوده و تا حدی ترس دانشجویان را کم کرده است.

یکی از دانشجویان این دانشگاه به نام یوسف که در کمپ‌های دانشگاه زندگی می‌کرد گفت وقتی در سال 2011 بوکوحرام فعالیت‌های خود را گسترش داد، والدینش با او تماس گرفتند و از او خواستند که تحصیل در دانشگاه را رها کند و به خانه برگردد اما وقتی او به خانه برگشت دید که خطر‌های بیشتری نسبت به زمانی که در کمپ دانشگاه زندگی می‌کرد او را تهدید می‌کند، تا جایی که برای در امان ماندن از همسایگان و دوستان دوران کودکی‌اش که حالا تحت تاثیر عقاید بوکوحرام بودند باید به تدابیر امنیتی می‌اندیشید. یوسف نتوانسته بود خود را با این شرایط وفق دهد، در نتیجه تصمیم‌ گرفت برای حفظ امنیت جانی به کمپ دانشگاه برگردد.

ویکتور هورسو، یکی دیگر از دانشجویان این دانشگاه نیز مانند یوسف معتقد است که کمپ‌های دانشگاه محل امن‌تری برای زندگی است. به اعتقاد او زندگی در شهرهای نیجریه مثل زندگی کردن در برزخ به نسبت خطرناک‌تر از زندگی در کمپ‌های دانشگاه مایدوگوری است، زیرا ارتش نیجریه و سایر نهادهای امنیتی این کشور به طور کامل از دانشگاه و محوطه آن محافظت می‌کنند.

نکته جالب توجه دیگر درباره دانشگاه مایدوگوری این است که این دانشگاه در بحبوحه چنین تهدیداتی جای پای خود را به عنوان بهترین دانشگاه کشور در رشته‌هایی نظیر داروسازی، کشاورزی، پزشکی، دندان‌پزشکی، مهندسی و علوم اجتماعی محکم‌تر کرده است.

بر اساس آمارهایی که شورای روابط خارجی مستقر در ایالات متحده، ظرف 5 سال اخیر هر هفته از وضعیت امنیت در نیجریه منتشر می‌کند، ایالت بورنو نا‌امن‌ترین ایالت، بین 36 ایالت نیجریه است، در حالی‌ که دانشگاه مایدوگوری به عنوان یکی از امن‌ترین دانشگاه‌های این کشور در این ایالت قرار دارد.

دکتر ابراهیم اومارا، از مرکز مطالعات صلح و جنگ در دانشگاه مایدوگوری، معتقد است که بی‌سوادی و فقدان آموزش دینی مناسب از علل عمده شیوع افکار بوکو حرام است. بر اساس تحقیقی که سال 2013 در زمینه بهداشت، آموزش و جمعیت مردم نیجریه انجام شد، 41.7 درصد از مردان و 22.2 درصد از زنان بورنو با سواد هستند، در حالی‌که میانگین سواد در این کشور برای مردان و زنان به ترتیب 75.2 درصد و 53.1 است.

پروفسور مالا دورا نیز از دپارتمان مدیریت ریسک و مطالعات توسعه دانشگاه مایدوگوری گفته 50‌درصد از مردم نیجریه زیر 18 سال هستند، بخش عمده‌ای از این جوانان بیکارند و امید خود را نسبت به آینده از دست داده‌اند. او معتقد است فقر، بیکاری، باورهای غلط، قدرت‌طلبی و مسائلی از این دست از جمله عواملی است که به جوانان فشار وارد می‌کند و باعث می‌شود آن‌ها به گروه‌های تروریستی مانند بوکو حرام تمایل پیدا کنند.