استرالیا، نمونه‌ بارزی از تاثیر مثبت حمایت دولت از سینما/ باید همچون استرالیا به مبادلات سینمایی به دید فرهنگی نگاه کنیم

به گزارش گروه فرهنگی آنا به نقل از روابط عمومی مدرسه ملی سینما، نوزدهمین نشست پژوهشی مدرسه ملی سینما با عنوان «سینمای ملل: استرالیا» با ارائه پژوهشی از محمدجواد بختیاری آغاز و با سخنرانی مسعود سفلایی و امیر پوریا ادامه یافت. شاهین شجری‌کهن نیز اجرا و کارشناسی برنامه را بر عهده داشت.

سینمای استرالیا یک هالیوود کوچک است

محمد جواد بختیاری پژوهشگر، اولین سخنران نشست پژوهشی بررسی سینمای استرالیا بود: «پژوهش‌هایی که تا کنون در رابطه با سینمای استرالیا انجام گرفته، این‌گونه برآورد کرده که این سینما یک هالیوود کوچک است که سابق بر این متمایل به سینمای بریتانیا بوده و از زمان جنگ سرد به این سو به سمت هالیوود گرایش پیدا کرده است. سینمای استرالیا از چند جهت سینمای مهمی محسوب می‌شود که یکی از آنها این است که اولین فیلم بلند داستانی جهان ساخته برادران تایف، منصوب به سینمای استرالیاست. یک نکته مهم در رابطه با سینمای این کشور نیز در آنجاست که پیشرفت سینما و تلویزیون استرالیا، مدیون مدرسه ملی فیلم و تلویزیون استرالیاست.»

تاریخ سینمای ایران و استرالیا به طرز عجیبی به هم شباهت دارند

پس از بختیاری، مسعود سفلایی در جایگاه سخنران پشت میکروفون قرار گرفت تا تحلیل خود از سینمای استرالیا را ارائه کند. این استاد دانشگاه به شباهت‌های سینمای ایران و استرالیا اشاره کرد: «تاریخ سینمای ایران و استرالیا به طرز عجیبی به هم شباهت دارند. همچون ایران، در استرالیا نیز، سینما پس از چهار یا پنج سال که از اختراع آن می‌گذشت، توسط دولتمردان به کشور وارد شد. در استرالیا سینما رفتن تفریح نیست بلکه به یک آیین تبدیل شده که از سنت فرهنگی آن‌ها بیرون آمده است. این سنت فرهنگی به شکل خیلی بهتری در کشور ما هم وجود داشته است؛ اما ما از سنت داستانگویی در کشورمان دور شده‌ایم، چیزی که در فرهنگ استرالیا بسیار پررنگ حضور دارد.»

سفلایی ادامه داد: «سینمای استرالیا، نوعی سینمای بریتانیایی در سایز مدیوم است. یک لهجه و شیوه خاص در نوع بیان استرالیایی‌ها وجود دارد که ریشه در حضور ملت‌های دیگر در آنجا دارد؛ سینمای این کشور، لهجه خاص استرالیا را به دنیا معرفی کرد. به دلیل حفظ طبیعت و مناظر طبیعی، استرالیا لوکیشنِ انتخابیِ بسیاری از کارگردانان مطرح جهان همچون اسپیلبرگ است چون مناظر بکر آن بیشتر از هر کشور دیگری دست نخورده باقی مانده‌ ». وی به برخی ویژگی‌های خاص این سینما اشاره کرد: «سینمای استرالیا بازیگران متبحر زیادی را هم به دنیا صادر کرده است. بازیگرانی که پیتر جکسون آن‌ها را واجد "نگاه استرالیایی" می‌داند که در بازیگران آمریکایی نمی‌توان پیدا کرد.سینمای استرالیا نمونه خوبی است تا نشان دهد حمایت دولت از سینما نه تنها بد نیست بلکه خیلی هم می‌تواند خوب باشد. سینمای استرالیا به طور صد در صدی دولتی است و فیلم‌های آن با بودجه دولت ساخته می‌شود و هیچ جا سرمایه شخصی برای تولید در آن وارد نشده است. NGOها، انجمن‌ها و خیریه‌ها نیز به سینما پول تزریق می‌کنند و کاملا سفارشی هم این کار را انجام می‌دهند؛ سفارشی که هیچگاه توی ذوق نمی‌زند و زیرکانه است. حضور زنان در سینمای استرالیا نیز بسیار پررنگ است که این حضور، بیشتر به پشت دوربین برمی‌گردد. نهادها و بنیادهای هنری، در همه شهرهای عمده استرالیا وجود دارند و فیلمسازان می‌توانند در هر شهری مستقلا جذب سرمایه کنند. چیزی که در سینمای ما یک مشکل است و همه چیز در پایتخت تجمیع شده است؛ اما استرالیا بنیادهای فدرال و جدا در هر شهر دارد.»

سینمای توریسمی، نقش عمده‌ای در استرالیا ایفا می‌کند

امیر پوریا منتقد و مدرس سینما سخنران دوم نشست سینمای استرالیا بود که صحبت خود را در تکمیل جهت سخنان سفلایی آغاز کرد: «اولین فیلم مهمی که بعد از جنگ جهانی دوم در استرالیا کار شد، فیلم «غروبی‌ها» ساخته فرد زینه‌مان بود که اولین اسکار بازیگری برای یک استرالیایی را نصیب پیتر فینچ کرد. اینکه به صادرات بازیگر سینمای کشور استرالیا اشاره کردیم باید توجه کنیم این اتفاق یک وارستگی و فرزانگی فرهنگی هم نیاز دارد. هیچ نگاه سیاهی به مبادلات فرهنگیِ اینچنینی وجود ندارد. در مورد بحث کارهای سفارشی هم که مطرح شد باید توجه کرد که فیلم‌های آن‌ها اول، سفارش فیلم‌ساز به خودش است و تحمیل نگاه وجود ندارد». پوریا به خصوصیات فرهنگی سینمای استرالیا نیز اشاره کرد: «فیلم‌هایی که باعث ایجاد حرکتی تازه در سینمای استرالیا شده‌اند، اولین مبنای‌شان اطمینان از ظرفیت فرهنگی موجود بوده است؛ و اینکه نگاه امنیتی به صادرات و واردات سینمایی نداشته‌اند. برخی فیلم‌هایی که در این کشور ساخته می‌شوند، مانند قسمت دوم سری «ارباب حلقه‌ها» باعث می‌شود تا صنعت توریسم در این کشور 300 درصد افزایش پیدا کند؛ چیزی که برای ما شبیه افسانه است. سینمای توریسمی، نقش عمده‌ای در استرالیا ایفا می‌کند. در کشور ما هم باید از ظرفیت‌ها استفاده کرد و نگاه به تبادلات سینمایی، فرهنگی شود؛ موضوعی که در کشور ما ریشه‌ای است و تغییر زیرساخت‌های بنیانی را لازم دارد. البته می‌خواهم بگویم که هدف از مطرح کردن چنین بحث‌هایی، الگو قرار دادن یک صنعت سینمایی دیگر یا جایگاه فرهنگی- صنعتی در سرزمین دیگری نیست؛ به این دلیل که سینمای استرالیا هیچگاه از سینمای ما بهتر نبوده و الان هم نیست. از یاد نبریم که بسیاری از موفقیت‌های سینمای استرالیا، به دلیل همزبانی با سینمای هالیوود شکل گرفته است.»

نوزدهمین نشست پژوهشی مدرسه ملی سینمای ایران با حضور رئیس، معاونین و اعضای دپارتمان‏های‌ آموزشی مدرسه ملی، استادان و دانشجوهای دانشگاه‌ها و خبرنگاران مختلف برگزار شد.