علیرضا بهنام: فرهنگ از دستور کار صاحبان رسانه خارج شده است/ جریان های سیاسی، فاقد اولویت فرهنگی هستند

علیرضا بهنام – شاعر، مترجم و روزنامه نگار - با حضور در غرفه خبرگزاری آنا در نمایشگاه مطبوعات و در پاسخ به خبرنگار فرهنگی آنا، درباره شرایط مطبوعات و رویکردهای فرهنگی آن‌ها گفت: «مهم‌ترین آفت مطبوعات، خصوصا مطبوعات فرهنگی، فقدان تخصص است. یعنی خبرنگارانی در این حوزه به کار گرفته می شوند که هزینه های کمتری را برای رسانه ها و مطبوعات ایجاد کنند و به همین خاطر نیروهایی که در مطبوعات فرهنگی به کار گرفته می شوند، در دو حوزه روزنامه نگاری و فرهنگ، فاقد تخصص هستند.»

وی افزود: «خبرنگاران و روزنامه نگاران فرهنگی، معمولا به صرف علاقه وارد فضای رسانه ای و مطبوعاتی می شوند و به همین دلیل امکان جریان سازی و پاسخگو کردن نهادهای فرهنگی را ندارند و این گونه مطبوعات فرهنگی ار ایفای رسالت خود بازمانده اند و به تبع، مخاطب خودشان را از دست داده اند.»

این روزنامه‌نگار فرهنگی با انتقاد از شرایط موجود کارکرد فرهنگی روزنامه ها، خاطر نشان کرد: «متاسفانه نگاه کاسب کارانه به حوزه فرهنگ در حال فراگیر شدن است و وجه اطلاع رسانی از حوزه های ارزشمند فرهنگی روز به روز رنگ می بازد. این آسیب باعث می شود که در وهله اول مخاطبان مطبوعات را پس بزنند و به دنبال رسانه های دیگری برای مطلع شدن از اخبار بروند، و ثانیا تاثیرگذاری مطبوعات به عنوان جهت دهندگان عرصه فرهنگ، از دست برود.»

وی ضمن بیان این مطلب که اکثر رسانه های ما در حوزه فرهنگ، بود و نبودشان فرق نمی کند، دربار شیوع سیاست زدگی در مطبوعات و مغفول ماندن مباحث فرهنگی، گفت: «وقتی تصمیم سازان مطبوعات ما این را می خواهند، نتیجه می شود همین. وقتی یک روزنامه تحت فشار قرار می گیرد که چرا به جاب فلان مطلب، فضای خود را مثلا روی صفحه اول، به یک موضوع فرهنگی مثل درگذشت ساراماگو اختصاص دادید، و روزنامه به این دلیل امتیازهایی از دست می دهد، مسلم است که یک روزنامه به بقای خود فکر کند تا انعکاس رویدادهای فرهنگی.»

بهنام گفت: «البته این وضعیت، تنها به ایران مربوط نیست. در بیشتر کشورهای دنیا، رسانه ها و روزنامه ها به دلیل نیازی که به پشتوانه های مالی دارند، معمولا وابسته به احزاب یا در کنترل موسسات اقتصادی و سیاسی هستند.»

این روزنامه نگار با انتقاد به جریان های سیاسی و گروه ها و احزاب، اظهار داشت: «اما این واقعیت که فرهنگ در چنین شرایطی، رنگ می بازد، نکته دیگری را آشکار می کند که بسیار قابل توجه بوده و آن نکته غم انگیز این است که متاسفانه در شرایط کنونی، فرهنگ در دستور کاری هیچ یک از جریان های سیاسی نیست.»

وی با اشاره به ادوار گذشته، خاطر نشان کرد: «در گذشته، مثلا در دوره اصلاحات، دولت و حزب مشارکت برای خود رسالت های فرهنگی تعریف کرده بود و به همین دلیل رسانه های نزدیک به این جریان های سیاسی، به فرهنگ توجه ویژه ای داشتند. در روزنامه‌هایی که در اواخر دهه هفتاد منتشر می شد، مثل روزنامه مشارکت، صبح امروز و یک دوره‌ای از آفتاب یزد، به همان اندازه که موضوعات سیاسی مهم بود، مسائل فرهنگی هم مهم بود.»

وی ادامه داد: «اما در ادامه، اتفاقات دیگری رخ داد و حوزه فرهنگ، به پاشنه آشیلی تبدیل شد که جریان های سیاسی از آن ضربه می خوردند. به عبارت دیگر فرهنگ، اولین حوزه ای بوده که برای متوقف کردن و حذف کردن گروه‌های سیاسی هدف قرار گرفت و به همین خاطر، اهمیت دادن به حوزه فرهنگ، رفته رفته از دستور کار خارج شد.»

بهنام گفت: «در حال حاضر جریان های سیاسی برای فرهنگ، اولویت های خاصی ندارند و بیشتر به این حوزه، نگاه حذفی و امنیتی دارند. پس طبیعی است که رسانه های وابسته به گروه ها و جریان های سیاسی، همین رویه را دنبال کنند.»