دبیر سی‌وپنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در گفت‌وگو با آنا (بخش اول)
جشنواره تئاتر فجر باید نظارت کند نه تولید/ استانداردهای بخش «به‌علاوه فجر» را دقیق‌تر کردیم
سعید اسدی دبیر سی‌وپنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در گفت‌وگو با خبرنگار آنا جزئیات این دوره جشنواره تئاتر فجر را تشریح کرد.
سعید اسدی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا گفت: «برگزاری یک دوره جشنواره تجربه باارزشی است. من از سال گذشته بیشتر از پیش، مسائل تئاتر ایران را رصد می‌کنم و حتی در آینده‌نگری برای بهبود ساختار تئاتر ایران، برنامه‌ریزی را از سال گذشته انجام دادیم و با سیاست مشخصی چون اهمیت به گروه‌ها پیش رفتیم.»
وی اظهار کرد: «امروزه نسل‌های متفاوتی در تئاتر ایران فعالیت می‌کنند از هنرمندان خبره که بخشی از تاریخ تئاتر ما هستند تا جوانان جویای نام که تازه پا به عرصه گذاشته‌اند، همه از مخاطبان جشنواره تئاتر فجر هستند.»
وی در سخنانش تاکید کرد: «جشنواره تئاتر فجر موظف است به تمام ظرفیت‌ها توجه کند بنابراین در این راستا طیف متفاوتی از گروه سنی یعنی از کارگردان 22 ساله تا کارگردان 70 ساله را در جشنواره شاهد هستیم. حضور گروه سنی متفاوت در دوره پیشین جشنواره تئاترفجر باعث شد امسال دقیق‌تر به این امر توجه کنیم و سطح‌بندی حرفه‌ای را رعایت کنیم.»
وی در اشاره به ویژگی‌های این دوره جشنواره تئاتر فجر افزود: «اتفاق دیگری که در این دوره افتاده این است که بخش بین‌الملل تعدادی از کارهای ایرانی و غیرایرانی را در برمی‌گیرد و آثار جوانان زیر 30 سال در مسابقه جوانان شرکت می‌کنند که این هم برای امتیاز بخشیدن و معنادار کردن اعتبار حضور در جشنواره است و هم فرصت‌های درست‌تری را برای حضور فراهم می‌کند.»
دبیر جشنواره تئاتر فجر بیان کرد: «اینکه جوانان در سطح و مهارت خودشان و حرفه‌ای‌ترها در جایگاه خودشان حضور داشته باشند بسیار خوب است و البته این مساله باعث نمی‌شود که اگر جوان نابغه‌ای حضور داشته باشد در مسابقه حرفه‌ای ما نباشد. اتفاقی که به نظر من با برنامه‌ریزی مشخصی در حال رخ دادن است، اضافه شدن بخش به علاوه فجر در دوره پیشین و این دوره بوده که این بخش شبیه به آف جشنواره‌های بزرگ جهان است و در راستای ظهور تماشاخانه‌های جدید و گسترش فعالیت‌های تئاتری در ایران و مشخصا پررنگ‌تر شدن چهره آن در تهران شکل گرفته است. »
وی خاطر نشان کرد:«سال گذشته در بخش به علاوه فجر تماشاخانه‌های خصوصی حضور داشتند اما تغییری که امسال اتفاق افتاده است این است که تماشاخانه‌های دولتی یا حتی نیمه‌دولتی هم که در بخش اصلی جشنواره نیستند و فعالیت دارند و امکان ارائه خدمت را دارند می‌توانند در این بخش حضور داشته باشند این امر گستره اجراهای تئاتری در جشنواره را با شرایط مشخص و استانداردهای معینی افزایش می‌دهد.»
وی در خصوص تفاوت این دوره بخش «به علاوه فجر» عنوان کرد: «ویژگی اصلی بخش به علاوه فجر این است که مسئولیت انتخاب آثار برعهده مدیران سالن‌ها قرار گرفته است. این اعتماد باید به توان حرفه‌ای تماشاخانه‌ها انجام شود و رفته رفته این بلوغ پیدا شود که مدیران تماشاخانه‌ها بهترین کارهای سال را بتوانند انتخاب کنند و حتی اگر تئاتری دارند که متناسب با شرایط حاکم بر تئاتر ایران است، در این بخش به اجرا در آید. ما معتقدیم این امر امکانی برای دیده شدن است.»
اسدی در ادامه افزود: «اتفاق دیگری که در جشنواره امسال روی داده، رویه تازه‌ای است که در این دوره در پیش گرفته شده که جشنواره از تهیه‌کنندگی خارج شود. خوشبختانه در ایران جشنواره‌های تولیدکننده زیاد هستند و جشنواره‌های استانی تا جشنواره‌های موردی از جمله جشنواره آیینی سنتی، جشنواره عروسکی، جشنواره دفاع مقدس و سایر جشنواره‌های موضوعی مثل رضوی آثار نمایشی زیادی تولید می‌کنند و جشنواره مولد محسوب می‌شوند. من معتقد هستم جشنواره فجر باید فرآیند سالانه تئاتر را نظارت کند و بهترین آنها را انتخاب کند و به جشنواره آورده و یا کارهای در دست تولید را که امکان اجرای عمومی دارند یا در جشنواره‌های دیگر تولید شده‌اند را به عنوان نمایش جدید ارائه کند.»
وی در سخنانش همچنین تاکید کرد: «روی دادن اتفاق مثبت در جشنواره مستلزم این است که هم جشنواره فجر در حوزه مدیریت تئاتر ایران به شرایط تولید توجه ویژه‌ای داشته باشد و هم سالن‌های نمایشی و تماشاخانه‌ها برای تولید آثار و شکل دادن به فرآیند انتخاب آثار به فستیوال کمک کنند. به عبارتی بنیان جشنواره فجر امسال عمدتا نگاه کردن به رخدادهای پیشین و جلوه‌هایی از آثار تازه تولید شده است.»
اسدی یادآور شد:«پیش از این در جشنواره بخشی به اسم تئاتر خیابانی وجود داشت که این بخش توسعه پیدا کرد، با توجه به اینکه ژانرهای متنوع و متفاوتی در تئاتر وجود دارد و امروزه در جهان نیز بخشی از تولید تئاتر به صورت جدی و موثر پیگیری می‌شود و ارتباط بسیار نزدیک‌تر و صمیمانه‌تری با مخاطب دارد و غیر از صحنه‌های متعارف تئاتر اتفاق می‌افتد، اجراهای تعاملی و محیطی و دیگر گونه‌های تئاتر است. تئاتر بیرونی به معنای خارج شدن از شمایل متعارف تئاتر در تماشاخانه‌های رسمی است.
دبیر سی‌و پنجمین دوره جشنواره تئاترفجر افزود: «این ظرفیت‌سازی در جشنواره ایجاد شد که جشنواره به شکل متنوع‌تری آثاری را بپذیرد؛ گستره این آثار از تئاتر خیابانی شروع می‌شود و به اجراهای محیطی و تعاملی که به شکل خاص از تئاتر شورایی مرسوم است، ادامه دارد.»
وی در سخنانش به این نکته اشاره کرد که ارتباطی میان هنرهای تجسمی، ویدئوآرت و دیگر حوزه‌های هنری اتفاق می‌افتد که معمولا جنبه‌های اجرایی آنها جذاب است و امروزه بر توان تئاتر ایران افزوده شده است. امسال این امکان فراهم شده که این آثار به صورت رسمی دیده شود و این یک بسترسازی برای اولین تجربه اجراهای بیناهنری است.
اجرای آثار سفارشی
اسدی همچنین در خصوص اجرای آثار سفارشی تشریح کرد: «در این وهله برای اینکه جشنواره استقلال خودش را از تولیدکنندگان پیدا کند نیاز به فرصتی است، ما امروزه نیازمند هماهنگی بیشتری بین جشنواره و نهادهای تولیدکننده تئاتر هستیم. قطعا کار جشنواره این است که در این تعامل باشد. ما در مدیریت تئاتر ایران یعنی اداره کل هنرهای نمایشی که نقش پیش‌برنده و حمایت‌کننده از تولید دارد و این جشنواره را برگزار می‌کند و مدیریت سالن‌هایی که در سراسر ایران فعال هستند و تئاتر اجرا می‌کنند تغییر شکلی می‌بینیم چراکه قبلا کمیته انتخاب درون جشنواره بود اما اکنون در سالن‌ها حضور دارند بنابراین ما به جای دعوت کردن از یک کمیته انتخاب و اینکه متون را بخوانیم و انتخاب کنیم علمکردی در پیش گرفته‌ایم تا سالن‌ها استقلال خود را از دست ندهند.»
وی افزود: «گاه سیاست سالن با جشنواره تداخل پیدا می‌کرد و ممکن بود خواست سالن‌ها با خواست جشنواره در یک جهت نباشد، اما اکنون این هماهنگی شکل دیگری یافته و این فرآیند تغییر پیدا کرده است. حتی این نگرانی وجود دارد که ببینیم در شهرهای ایران که تولید مستمر تئاتر دارد چه اتفاقی می‌افتد و همه استان‌های ایران باید به این مساله توجه کنند که باید از یک جشنواره‌زدگی به سمت تولیدگرایی پیش روند؛ همچنین باید ادارات کل استانها این تفکر را در خود تقویت کنند که فقط به تئاتر موسمی و جشنواره توجه نکنند.»
اسدی در سخنانش تاکید کرد: «ما در ایران جشنواره‌ها را در پایان خط می‌گذاریم یعنی پایان کار گروه‌ها، یا جشنواره‌ها را به پلی تبدیل می‌کنیم برای اینکه فرصت‌هایی را برای اجرای عمومی تقسیم کند. این نمی‌تواند هویت یک جشنواره حرفه‌ای و درست باشد. ما می‌توانیم سطح‌بندی در اینجا داشته باشیم یعنی جشنواره فجر را به عنوان قله در نظر بگیریم، ماهیت و هویتش این باشد و جشنواره‌های دیگر همچنان کار مولد خود را انجام بدهند، جشنواره تئاتر نباید شبیه جشنواره‌هایی باشد که تم موضوعی خاصی دارد مثل جشنواره آیین سنتی، در پایان سال در گردهمایی جشنواره تئاتر فجر دور هم جمع شویم و برآیند و فرآیند را ببینیم و داوری‌های خودمان را انجام دهیم و این می‌تواند نگرش ما به تولید آینده را هم شکل بدهد. همان‌طور که در سال‌های قبل هم دیدیم، جشنواره فجر می‌تواند جهت‌دهنده هم باشد. اینکه شرایط تولید تغییر کرده نباید ما را نسبت به اتفاقی که در حال رخ دادن است، بی‌تفاوت کند. جشنواره فجر مجموعه‌ای از عادت‌هاست، برخی‌ها خوب و برخی‌ها بد است. اما آنچه نیاز به تغییر داشته به‌روز شدن متناسب با افقی است که امروز ما در آن قرار گرفتیم یا تصویری که از آینده داریم.»
همکاری تماشاخانه‌های خصوصی در بخش به علاوه فجر
وی درباره همکاری تماشاخانه‌های خصوصی در بخش به علاوه فجر نیز تصریح کرد: «امسال استانداردهای سالن را دقیق‌تر کرده‌ایم و حتی وجه حمایتی ما نیز بسته به خدماتی که سالن به گروه‌های اجرایی می‌دهد تغییر پیدا کرده است. در واقع مساله ما حفظ ارتباط با سالن‌هاست و این بخش، بخش نسبتا مستقلی باید باشد؛ ما نظارت عالیه بر آن داریم. فرآیند تاسیس این تماشاخانه‌ها تاریخ طولانی ندارد اما باید فرصت دهیم تا آنها هم به تکامل برسند و فرصتی که جشنواره در اختیار آنها قرار می‌دهد از نظر من عاملی برای ترغیب در راستای تکامل و بهبود وضعیت سالن‌ها است.»
وی افزود: «امسال برای این بخش مدیر مشخص در نظر گرفته شده و در آیین‌نامه شرایطی درج شده که از گروه‌های نمایشی حمایت شود و تناسبی میان خدمات و هزینه سالن به وجود آید. این بخشی از سیاستی است که تئاتر به تئاتری‌ها سپرده شود. شرکت در بخش به علاوه فجر فرصتی برای جوان‌ترها فراهم کرده است تا از مزایایی که جشنواره به آنها می‌دهد برخوردار شوند، از جمله اینکه در این دوره جشنواره هیچ درصد پولی از فروش بلیت‌های آثار نمایشی برنمی‌دارد و ماحصل فروش به سالن نمایشی و گروه اختصاص دارد. همچنین از امکانات تبلیغی به شکل پررنگ‌تری استفاده می‌کنیم تا آثار و گروه‌ها معرفی بهتری شوند.»
دبیر سی‌وپنجمین جشنواره تئاتر فجر اظهار کرد:«امسال جدول به صورت دوزبانه چاپ می‌شود و به واسطه چاپ کاتالوگ‌ها تماشاخانه‌ها معرفی می‌شوند. ما باید از تمامیت‌خواهی دولتی بیرون آییم و این فرصت را ایجاد کنیم تا تماشاخانه‌ها فعالیت خودشان را قوی‌تر کنند، یک تمرین دموکراسی و رابطه آزاد است که باید اخلاق خود را نیز پیدا کند. ما نظارت خود را در این بخش خواهیم داشت و در آیین‌نامه آمده است که سالن‌های نمایشی باید این تعهد را داشته بدهند که هیچ‌گونه تخلفی در این مدت انجام ندهند و وجدان کاری را رعایت کنند تا صدمه‌ای به گروه‌ها وارد نشود.»
وی همچنین تاکید کرد: «تلاش شده تا امسال مدیران تئاتری سراسر ایران در جشنواره حضور داشته باشند و این امکان را ایجاد می‌کنیم که بعد از جشنواره چه کارهایی که اجرا شدند و چه کارهایی که به اجرای عمومی درنیامدند، به نمایش درآیند.»
ادامه دارد..
انتهای پیام/
