بزرگداشت مقام علمی پدر آئین دادرسی کیفری ایران در واحد اهر

دکتر نادر اسدی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا، تجلیل از مقام علمی و معنوی این استاد فقید که عمری را در تربیت نخبگان علمی در حوزه حقوق گذرانده و یکی از پایه گذاران علم حقوق کشور به شمار می‌رود یکی از وظایف اصلی جامعه دانشگاهی ذکر کرد.

رئیس واحد اهر با توجه به خدمات ارزشمند این استاد فقید و علاقه ویژه آن به زادگاه خویش افزود: با وجود اینکه پروفسور آخوندی از نخبگان حقوقی کشور محسوب می‌شد، علیرغم کهولت سنی و سکونت در تهران هیچ وقت از علاقه او برای خدمت به شهر و موطن خود همیشه با روحیه خاص و با تواضع ویژه در خدمت دانشجویان واحد اهر بوده و مشکلات سفر را به جان می‌خرید و مسیر ۷۶۰ کیلومتری تهران تا اهر را طی می‌کردند تا در خدمت دانشجویان رشته حقوق زادگاه خویش باشد.

وی گفت: در این راستا و برای زنده نگه داشتن یاد و نام این استاد فقید آئین نکوداشت آن عزیز سفر کرده ۱۹ فروردین روز چهارشنبه در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر برگزار می شود.

اسدی از همه دوستداران، علاقه مندان، همشهریان، استادان و دانشجویان خواست در مراسمی که به همین مناسبت در این دانشگاه برگزار می‌شود، حضور به هم رسانند.

به گزارش آنا، پرفسور محمود آخوندى در بیست و سوم اسفندماه سال ۱۳۱۲ در شهرستان اهر دیده به جهان گشود. وى هنوز پنج ساله نشده بود که پدرش دار فانى را وداع گفت و مادرش که زنی تحصیلکرده در زمینه علوم دینى بود عهده‌دار تربیت وى شد، البته مادرش سال‌ها بعد و زمانى که محمود آخوندى ۳۷ سال داشت، در سال ۱۳۴۹ درگذشت.

پس از فوت پدر محمود آخوندى، مادر او که زنى فداکار و مهربان بود و وضع مالى خوبى داشت عهده‌دار تربیت فرزند شد. در آن روزگار اکثر مردم به ویژه زنان از نعمت سواد و دانش بى‌بهره بودند اما مادر وى تحصیلکرده بود، یعنى آن زمان، علوم دینى را از پدر محمود آخوندى که از عالمان به نام آن عصر بود آموخته بود.

مادرش قرآن را با صدایى دلنشین مى‌خواند و همین، تأثیر بسزایى بر محمود آخوندى داشت، به طورى که قرائت قرآن را بر هر موسیقى دیگرى ترجیح مىداد.

محمود آخوندى تحصیلات ابتدایى خود را در شهرستان اهر آغاز کرد و براى آموزش دوره متوسطه ۶ساله به تبریز رفت. بعد در رشته حقوق قضایى وارد دانشگاه تهران شد و پس از اخذ لیسانس قضایى راهى کشور سوئیس شهر نوشاتل شد.

آخوندى در رشته حقوق جزا پایان‌نامه دکتراى خود را با فرانسوا کلر گذراند که پایان‌نامه‌اش درباره حقوق جزاى اسلامى و تأثیر آن در حقوق جزاى ایران در سال ۱۳۴۰ بود.

با این همه امروزه دانشجویان و استادان حقوق و قضا، او را به خاطر کتاب ۱۰جلدى آئین دادرسى کیفرى‌اش می شناسند. کتابى که به زعم خودش: «طى سال‌ها مطالعه در کشورهاى مترقى جهان و تحقیق در روش‌هاى دادرسى کیفرى آن‌ها و مدت‌ها اشتغال به امر قضا و تدریس در دانشکده‌هاى حقوق تهیه شده است.»

وی در این کتاب تلاش مى‌کند تا مطالبش را بر مبناى حقوق مدون جمهورى اسلامى ایران و براى استفاده علمى و عملى دانشجویان حقوق و کارآموزان قضایى که در این کشور با قانون و امور جزایى سر و کار دارند تهیه کند و تمام هم و غمش تلاش براى ارائه آئین کیفرى «به گونه اى که باید باشد» و نه «به صورتى که وجود دارد» است و هدفش از این کار را چنین بیان مى‌کند: «سعى شد آئین دادرسى کیفرى را به گونه‌اى که باید باشد ارائه کنم نه به صورتى که وجود دارد تا دانشجویان با یادگیرى اصول دادرسى کیفرى درجمهورى اسلامى ایران با تئورى‌ها و نظریات دانشمندان دیگر کشور‌ها نیز آشنا شودند.»

محمود آخوندى از معدود کسانى است که معتقد است: روش‌هاى دادرسى کیفرى، اصول شناخته شده‌اى است که در دنیاى فعلى به آن عمل مى‌شود و منطبق با تحقیق دانشمندان در شناخت شخصیت انسان‌هاست. بشریت بعداز قرن‌ها مبارزه، چاره‌اندیشى، ایثار و از خود گذشتگى توانسته است آن‌ها را به دست آورد و در پناه آن از امنیت قضایى بهره‌مند شود. بنابراین نباید غفلت ورزید و به سهولت آن‌ها را از دست داد.»

از منظر او، امروزه میلیون‌ها انسان با پوشش همین اصول زندگى اجتماعى آرام و بى دغدغه‌اى را مى‌گذرانند و از امنیت قضایى کیفرى برخوردارند.
دادرسى کیفرى در کشورهاى عقب افتاده هم خواه ناخواه با پیشرفت فرهنگ عمومى جامعه در همین مسیر قرار خواهد گرفت و این قواعد و روش‌ها الهام بخش آن‌ها خواهد بود و بالاخره روزى خواهد رسید که ملل محروم جهان نیز از نعمت یک دادرسى عادلانه و منطبق با شئون انسانى بهره‌مند شوند.

محمود آخوندى در روزگار جوانى به دلیل علاقه و استعدادى که در درس ریاضى داشت، همیشه مى‌خواست در این رشته ادامه تحصیل دهد اما به علت عظمتى که آن زمان قاضى بودن داشت، اصرار خانواده‌اش باعث شد تا حقوق را براى ادامه تحصیل برگزیند.

خودش مى‌گوید: زمانى فارغ التحصیل شدم که ۲۳ یا ۲۴ ساله بودم و براى قضاوت کردن باید حداقل ۲۵ ساله بودم و نمى‌توانستم قاضى شوم. به همین علت باید ادامه تحصیل مى‌دادم و چون کشور سوئیس از لحاظ قضاوت در رتبه بالایى بود و مثلاً سالى چندبار بیشتر دادگاه‌هایش تشکیل جلسه نمى‌داد و هر وقت جرمى اتفاق مى‌افتاد قاضى را دعوت مى‌کردند که پرونده‌اى تشکیل شده براى رسیدگى تشریف بیاورید براى من جالب بود و به همین دلیل این کشور را براى ادامه تحصیل انتخاب کردم.

همسر محمود آخوندى از دانشجویان خودش در دوره کارشناسى ارشد شهید بهشتى است که فوق لیسانس حقوق است و فوق لیسانس آمار را نیز از یکی از دانشگاه‌هاى آمریکا دارد. آخوندى دو فرزند دارد که هر دو پسرند و اولى پزشک است و در آمریکا دوره دیده و دومى مهندس الکترونیک و در صدا و سیما مشغول به کار است.

مرحوم آخوندى دوباره به حوزه مورد علاقه خودش یعنى تدریس و پژوهش در دانشگاه بازگشت، پایه علمى آخوندى در عالم حقوق و قضا در ایران بسیار ارجمند و رفیع است. چه او با توجه به مدارک علمى و کار تحقیقى بسیار به عنوان اولین پرفسور حقوقى ایران مشهور است و در سوابق علمى‌اش، سابقه عضویت در هیئت علمى دانشگاه هاوایى آمریکا دیده مى‌شود.

گرچه او پس از شرکت در کنکور دادگسترى و گذراندن دوره کارآموزى در اهر به عنوان نخستین دادرس دادگاه شهرستان اهر و بعد رئیس این دادگاه مشغول به کار شد و شش ماه دادرس على‌البدل بود و سپس بازپرس دادسراى تبریز شد و مأموریت پیدا کرد که در دانشگاه ملى (شهید بهشتى) حقوق جزا تدریس کند.

به همین دلیل او مجبور شد از آذربایجان به کرج منتقل شود و در این شهر دادیار شود. او سپس به عنوان دادیار دادسراى تهران منصوب شد و پس از آن به اداره حقوقى دادگسترى انتقال پیدا کرد و مأمور خدمت در دانشگاه ملى و معاون آموزشى دانشکده حقوق آن دانشگاه شد.

او معتقد است که ما نمى‌توانیم انسان‌ها را از حق محاکمه شدن محروم کنیم.

آخوندى از معدود حقوقدانانى است که تلاش بسیارى براى احقاق حقوق حقه مردم ایران از طریق فرهنگ و علم کرده‌ و بهتر است براى این همه سال زحمت و خون دل خوردن قدردان او و امثال او باشیم.