سیستان روی خط مهاجرت و خالی شدن
مردم سیستان و بلوچستان و روستاهای پراکنده آن نزدیک به دو دهه است که با مشکلات عدیده ای از جمله خشکسالی ها، بسته شدن مرز، نبود آب در تالاب بین المللی هامون، عدم امکان فعالیت های دامداری و کشاورزی پایدار در منطقه و ... مواجه هستند و این امر باعث شده تا برخی از مردم این منطقه مهاجرت به شهرها و استان های برخوردار را بر ماندن در محل سکونت خود ترجیح دهند.
به گزارش گروه رسانههای دیگر خبرگزاری آنا به نقل از خراسان، منطقه سیستان با توجه به شرایط روز به روز به سمت خالی شدن پیش می رود. رئیس شورای اسلامی سیستان و بلوچستان می گوید: مردم سیستان به دلایل مختلفی از جمله بسته شدن مرز، نبود آب در تالاب هامون، نبود اشتغال و وجود ریزگردها مجبور به کوچ هستند و این مهاجرت ها به سمت حاشیه شهرهای استان مثل زابل، زاهدان و ... و دیگر استان ها انجام می شود. «عبدالعزیز بلوچزهی» می افزاید: مرز در دولت قبل به دلیل عدم امکان ورود اعضای گروهک های تروریستی القاعده و طالبان به کشور، بسته شد و بعد از بسته شدن مرز در زمان ورود کالا به کشور با بهره گیری از کارت پیله وری، کالای ورودی به عنوان قاچاق محسوب می شود و نیروی انتظامی اقدام به ضبط کالاها می کند و این در صورتی است که در گذشته این گونه نبود و مردم به دلیل باز بودن مرز اقدام به خرید و فروش کالا و اقلام مختلف با افغانستان می کردند و مهاجرتی در منطقه سیستان وجود نداشت. وی ادامه می دهد: مسئولان باید به منطقه سیستان توجه لازم را داشته باشند.
سیاست های جدید مسئولان افغانستان
فرماندار هیرمند در این باره می گوید: سیاست های جدید مسئولان کشور افغانستان اجازه تبادل کالا با کالا توسط مردم دوکشور را نمی دهد و به همین دلیل زمانی که مردم معیشت خود را از دست بدهند، ممکن است برای کسب درآمد و معیشت خانواده ها به مکان های دیگر کوچ کنند. «محمدعلی پیری»می افزاید: موضوع مهاجرت امروزه مردمان سیستان به واسطه قهر طبیعت و استمرار خشکسالی چندین ساله بوده و باعث شده است زیرساخت های کشاورزی،دامداری وصید وصیادی ازبین برود ومردم شغل خود را از دست بدهند.
وی ادامه می دهد: یکی دیگر از عوامل شتاب گرفتگی در مهاجرت و کوچ مردم به نقاط دیگر، انسداد مرز هاست، با این وجود متولیان کشور به دنبال راهی برای انجام مبادلات تهاتری کالا با کالای مردم منطقه سیستان با مردم افغانستان هستند، اما در چند سال اخیر مسئولان آن کشور اجازه نداده اند این موضوع بسیار مهم به مرحله اجرا در آید و با وجود اینکه مسئولان ما به دفعات ورود پیدا کرده اند تا این موضوع اجرایی شود، اما تاکنون این تلاش ها بی نتیجه باقی مانده است. وی اظهار می کند: سیاست های جدید مسئولان افغانستان باعث شده است تبادل کالا با کالا توسط مردم دوکشور صورت نگیرد و به همین دلیل زمانی که مردم معیشت خود را از دست بدهند، به ناچار برای کسب درآمد و معیشت خانواده به مکان های دیگر کوچ می کنند که بعضا ًدر مکان جدید نیز با مشکلات و چالش هایی روبه رو می شوند. وی اضافه می کند: افغان ها در حال حاضر به دنبال درآمد های بیشتر از طریق مبادلات مرزی و گمرک هستند وبا وجود اینکه مسئولان استانی و کشوری بارها اعلام کرده اند که حاضر به تاسیس و تکمیل امکانات گمرکی در آن طرف مرزها و در خاک افغانستان بوده و آماده فراهم کردن و استقرار امکانات مورد نظر گمرکی برای آنها هستند، اما باز هم حاضر به انجام این همکاری نیستند بنابراین از مسئولان افغانستان توقع داریم همکاری بیشتری داشته باشند.
وی تصریح می کند: یکی دیگر از عواملی که باعث افزایش مهاجرت ها شده است، فروش سوخت مرزنشینان در شعاع 20 کیلومتر در منطقه سیستان بوده و یک سری مشکلات وجود دارد که در حال رفع شدن است، به طوری که توزیع وفروش سوخت در یک مقطع انجام و سود آن در مقطعی بین مردم تقسیم شده اما این یک مُسکن است که در یک مقطع مشکل مردم راحل می کند. بهترین شکل کار همین طرح انتقال آب به 46 هزار هکتار مراتع سیستان است که در صورت سرعت بخشیدن و به محض بهره برداری جمعیت زیادی را در این منطقه ماندگار می کند زیرا مردم با وجود این همه مشکلات، هنوز وابستگی زیادی به مناطق زندگی خود دارند و کوچ آنها از روی ناچاری است. وی اضافه می کند: کسانی که کوچ کرده اند، به امید روزی هستند که شرایط بهتر شود وبار دیگر به منطقه خود باز گردند وما امیدواریم با انجام طرح هایی که در منطقه سیستان درحال اجراست، وضعیت ماندگاری مردم سیستان که به تعبیر مقام معظم رهبری حافظان تنگه احد هستند، فراهم شود. ما نیز به عنوان خدمتگزار وظایفی برعهده داریم که باید به نحو مطلوب انجام دهیم که تا کنون به نسبت بضاعت خود کوتاهی نکرده ایم اما باید حکومت توجه بیشتری به مردم این منطقه داشته باشد و با نگاه عدالت محور به کمک مردم سیستان بیاید و از مهاجرت ها جلوگیری کند تا امید وزندگی به مردم این منطقه باز گردانده شود.
شهرها و روستاهای سیستان هر روز خالی تر
نماینده مردم هامون در شورای اسلامی سیستان و بلوچستان در این باره گفت: ریزگردها در منطقه سیستان همه بخش ها را تحت تاثیر خود قرار داده است و مردم راه کوچ را برای خانواده خود در پیش گرفته اند و هر روز شاهد خالی تر شدن شهرها و روستاهای منطقه هستیم اگر شرایط به همین ترتیب پیش برود در آینده ای نزدیک این منطقه به طور کامل خالی از جمعیت خواهد شد. «محمد حسن صدرایی فر» افزود: مردم به مناطقی مثل قزوین، رفسنجان، سیرجان، تهران و مازندران و.... که دارای شرایط بهتری است می روند و در آن جا ساکن می شوند بنابراین باید مسئولان توجه خاصی برای رفع مشکلات مردم منطقه داشته باشند. وی با اشاره به اینکه ریزگردها مشکلی است که همه 5 منطقه سیستان را تحت تاثیر خود قرار می دهد و از هر دوازده ماه سال، حدود 8 ماه مردم با ریزگردها دست و پنجه نرم می کنند و کسی به فریاد آن ها نمی رسد، بیان می کند: مسئولان استانی و کشوری برای مهار ریزگردهای سیستان در سال های اخیر شعار و وعده های زیادی داده اند اما هیچ کدام آن ها تاکنون محقق نشده است. وی ادامه می دهد: اگر در نقاطی از کشور مثل خوزستان، تهران و دیگر مناطق یک روز ریزگرد وجود داشته باشد علاوه بر خود مردم، مسئولان و رسانه ها نیز واکنش نشان می دهند و همه برای اقدام عملی در راستای مهار این معضل بسیج می شوند در حالی که در منطقه سیستان وضعیت برخی روزها چندین برابر بحران و شرایط خطرناک است، مسئولان کشوری هیچ اقدامی برای مردم این منطقه انجام نمی دهند و تنها به برخی اقدامات مقطعی می پردازند که دردی از مشکلات مردم را دوا نمی کند.
وی درباره اقدامات دولت ها در زمینه مهار ریزگردها خاطر نشان می کند: تاکنون اقدام خاصی از دولت های گذشته در این منطقه ندیدیم، حتی در منطقه هامون جنگل کاری و مالچ پاشی نیز انجام نشده است، چندسال است که آب ورودی به تالاب هامون با بند خاکی، در اطراف کوه خواجه و در یک گودال جمع آوری و مهار می شود و اجازه پخش این آب به سایر نقاط تالاب داده نمی شود و این سبب بروز پدیده ریزگردها در منطقه شده است. صدرایی فر بیان می کند: پیگیری های زیادی از سوی مسئولان شهرستان به خصوص فرماندار هامون برای بازگشایی این بند انجام شد و حتی حدود 10روز برخی نقاط این بند باز شد که با مخالفت صیادان منطقه روبه رو شدیم و براساس دستور استانداری این محل های ورودی بسته شد. وی با بیان این که با پخش آب در تالاب هامون جلوی 80درصد ریزگردهای منطقه گرفته می شود به مشکلات مردم منطقه اشاره و اظهار می کند: با توجه به این که اکثر مردم منطقه سیستان و خصوصا هامون دامدار و کشاورز هستند، کمبود آب بر مشکلات مردم منطقه افزوده است و ما وابسته به آب ورودی از کشور همسایه هستیم اما میزان آب ورودی باید به درستی مدیریت شود تا حتی به میزان کم به زمین های کشاورزی آب برسد و کشاورزان و دامداران نیز به فعالیت بپردازند. وی می گوید: با توجه به خشکسالی های پی در پی بیشتر مردم منطقه بیکار شده اند و تنها منتظر دریافت 45هزار تومان یارانه هستند و افرادی نیز که تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) قرار دارند منتظر دریافت 60هزار تومان از این نهاد هستند و واقعا زندگی کردن در سیستان سخت شده است.