مقاومت ملی؛ ستون هویت ایرانی در برابر جنگ تبلیغاتی

به گزارش خبرنگار گروه سیاست و جهان خبرگزاری آنا، سخنان روز گذشته مقام معظم رهبری در حسینیه امام خمینی (ره) را می‌توان به‌مثابه یک بیانیه راهبردی فرهنگی-سیاسی دانست؛ بیانیه‌ای که در آن، «مقاومت ملی» نه تنها به‌عنوان واکنشی به فشار‌های بیرونی، بلکه به‌عنوان ستون هویت ایرانی-اسلامی معرفی شد. ایشان با تأکید بر ناکام‌ماندن تلاش‌های صدساله سلطه‌گران برای تغییر هویت ملت ایران، نشان دادند که مقاومت، پروژه‌ای تمدنی است که در عرصه‌های مختلف معنا می‌یابد و آینده ملت را تضمین می‌کند.

مقاومت ملی؛ فراتر از سیاست، ضامن هویت

از خلال این سخنرانی، کلید فهم نگاه ایشان به مقاومت آنجایی به دست مخاطب می‌رسد که می‌فرمایند «مردم ایران با مقاومت ملی، تلاش‌های مستمر دشمن برای تغییر هویتِ دینی، تاریخی و فرهنگی این ملت را ناکام گذاشته‌اند.» چراکه در این چارچوب، مقاومت ملی صرفاً یک واکنش سیاسی یا نظامی نیست؛ بلکه یک سپر فرهنگی و اجتماعی است که هویت ایرانی-اسلامی را در برابر فشار‌های سلطه‌گران حفظ می‌کند. 

از این منظر، ملت ایران با ایستادگی در برابر فشار‌های نظامی، اقتصادی و سیاسی، توانسته است هویت تاریخی و دینی خود را نه تنها حفظ، بلکه بازتولید کند. در ادبیات علوم اجتماعی، این فرآیند را می‌توان «بازتولید هویت» نامید؛ یعنی جامعه با مقاومت، ارزش‌ها و باور‌های خود را تثبیت و تقویت می‌کند.

در این نگاه، مقاومت ملی به‌مثابه یک «سرمایه اجتماعی» عمل می‌کند. سرمایه‌ای که نه تنها در لحظات بحرانی، بلکه در زندگی روزمره مردم نیز حضور دارد و به شکل اعتماد، همبستگی و مشارکت اجتماعی نمود پیدا می‌کند. این سرمایه اجتماعی، همان چیزی است که مانع از فروپاشی فرهنگی و سیاسی ملت‌ها در برابر فشار‌های خارجی می‌شود و ایران را به الگویی متمایز در منطقه تبدیل کرده است.

جنگ تبلیغاتی؛ میدان اصلی نبرد امروز

آنجا که رهبر انقلاب هشدار می‌دهند «امروز فراتر از درگیری نظامی، در کانون یک جنگ تبلیغاتی و رسانه‌ای با جبهه وسیع دشمن قرار داریم»؛ چشم بصیرت ملت ایران باز می‌شود تا ببیند هدف اصلی این جنگ، نه تصرف خاک و سرزمین بلکه تغییر سبک زندگی، تضعیف باور‌های دینی و محو مفاهیم انقلاب است. 

حمله به «مغزها، دل‌ها و باورها» یعنی جسارت دشمن برای ورود به عرصه‌ای که از جنگ سخت بسیار پیچیده‌تر و خطرناک‌تر است. در چارچوب نظریه‌های ارتباطات سیاسی، این نوع جنگ را می‌توان «مهندسی افکار عمومی» دانست؛ که تلاشی برای بازتعریف ارزش‌ها و هویت یک ملت از طریق رسانه‌ها و تبلیغات است. بنابراین، مقاومت ملی باید خود را در قالب یک آرایش رسانه‌ای و تبلیغاتی متناسب بازتعریف کند تا بتواند در برابر این هجمه نرم ایستادگی کند و هویت ملت را مصون نگه دارد.

جنگ تبلیغاتی در واقع همان چیزی است که در ادبیات غربی به‌عنوان «قدرت نرم» شناخته می‌شود. دشمنان با بهره‌گیری از رسانه‌ها، سرگرمی‌ها و حتی شبکه‌های اجتماعی، تلاش می‌کنند ارزش‌های خود را به‌عنوان الگو معرفی کنند و به‌تدریج هویت ملت‌ها را تغییر دهند. در این شرایط، مقاومت ملی باید با تولید روایت‌های بومی و تقویت رسانه‌های داخلی، میدان نبرد را از انفعال به کنشگری تغییر دهد.

مداحی و هیئت؛ رسانه‌های مقاومت فرهنگی

در راستای همین کنشگری است که رهبر انقلاب در بخش دیگری از سخنان خود با تمرکز بر نقش مداحان اهل بیت، مداحی را از یک آیین مذهبی به یک رسانه فرهنگی-اجتماعی ارتقا می‌دهد. مداحی با زبان شعر و نوحه، مفاهیم مقاومت را در ذهن نسل جوان تثبیت می‌کند و به‌عنوان یک ابزار نرم‌افزاری، در برابر جنگ تبلیغاتی دشمن عمل می‌کند. در شرایطی که دشمن با بمباران رسانه‌ای به دنبال تغییر هویت است، هیئت‌ها و مداحی‌ها می‌توانند به کانون‌های پایبندی به ارزش‌های انقلاب تبدیل شوند و نسل جوان را در برابر هجمه‌های فرهنگی مصون سازند. این نقش، مصداقی از «قدرت نرم» است؛ قدرتی که نه با زور، بلکه با فرهنگ و معنا، هویت ملی را تقویت می‌کند.

مداحی و هیئت‌ها را می‌توان «رسانه‌های مردمی» دانست؛ رسانه‌هایی که برخلاف رسانه‌های رسمی، از دل جامعه برمی‌خیزند و با زبان عاطفه و احساس، پیام مقاومت را منتقل می‌کنند. این رسانه‌ها به دلیل پیوند عمیق با فرهنگ دینی و سنتی مردم، قدرت نفوذی دارند که هیچ رسانه خارجی قادر به رقابت با آن نیست. به همین دلیل، رهبر انقلاب بر ضرورت مراقبت از محتوای مداحی و جلوگیری از نفوذ فرهنگ بیگانه در آن تأکید کردند.

بُعد منطقه‌ای مقاومت

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین به گسترش مفهوم مقاومت از ایران به کشور‌های منطقه اشاره کردند و آن را یک واقعیت دانستند. این نکته نشان می‌دهد که مقاومت ملی ایران، صرفاً یک تجربه داخلی نیست، بلکه به الگویی فراملی تبدیل شده است. در سطح منطقه، ادبیات مقاومت توانسته است به زبان مشترک ملت‌هایی بدل شود که در برابر سلطه‌طلبی قدرت‌های جهانی ایستاده‌اند. در این بُعد منطقه‌ای، جایگاه ایران به‌عنوان محور مقاومت فرهنگی و سیاسی در خاورمیانه تثبیت می‌شود.

در این سطح، مقاومت ملی ایران به‌عنوان «قدرت نرم منطقه‌ای» عمل می‌کند. این قدرت نرم نه تنها در عرصه سیاسی، بلکه در عرصه فرهنگی و اجتماعی نیز اثرگذار است. از لبنان و عراق تا یمن و فلسطین، ادبیات مقاومت الهام‌بخش ملت‌هایی شده که در برابر سلطه‌طلبی ایستاده‌اند. این گسترش منطقه‌ای نشان می‌دهد که مقاومت ملی ایران توانسته است از یک تجربه داخلی به یک گفتمان جهانی تبدیل شود.